«Η συμμετοχή στην πολιτική είναι οξυγόνο για τον τόπο»
Το βιβλίο του Μιχάλη Παπαπέτρου «Η πολιτική μου διαδρομή – Από τους μύθους στην πραγματικότητα», Εκδόσεις Παπαζήση, παρουσιάζεται μεθαύριο Τρίτη, 21 Οκτωβρίου 2025, στη Δημοσιογραφική Εστία στη Λευκωσία, στις 19:30. Το εν λόγω βιβλίο είναι η βιωματική ιστορία του Μιχάλη Παπαπέτρου, από τις παραμονές της κυπριακής ανεξαρτησίας μέχρι σήμερα, με τους αγώνες, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις και τις τραυματικές περιπέτειες της γενιάς του.
Οραματιστής
Ο Μιχάλης Παπαπέτρου, γόνος μιας προοδευτικής αστικής οικογένειας, στέλεχος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη και του κυπριακού φοιτητικού κινήματος στην Αθήνα, πέρασε από τα κρατητήρια της χούντας, έζησε ως έφεδρος στρατιώτης την τουρκική εισβολή και είδε την Κύπρο να φλέγεται. Ως πολιτικός, οραματίστηκε την ανανέωση της σοσιαλιστικής ιδεολογίας και πρακτικής και, κυρίως, την επανένωση της Κύπρου, την ένταξη και πρόοδό της μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Όπως αναφέρεται στο σχετικό σημείωμα του εκδοτικού οίκου, «με τον υπότιτλο, ‘‘Από τους μύθους στην πραγματικότητα’’, ο συγγραφέας συνοψίζει την εμπειρία του στην πολιτική. Από τους εθνικιστικούς μύθους στις εθνικές τραγωδίες. Κι από τους ιδεολογικούς μύθους στη στυγνή πραγματικότητα. Η δογματική εμμονή -σημειώνει- μετατρέπει την ιδεολογία, από εργαλείο προόδου, σε συνταγή αποτελμάτωσης. Στα Μαθήματα Ιστορίας από το Κυπριακό, ο Μιχάλης Παπαπέτρου καταγράφει χαμένες ευκαιρίες και αποτιμά κριτικά τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι ελληνοκυπριακές ηγεσίες. Μπορεί -καταλήγει- η πολιτική να διέψευσε τις ελπίδες και τις προσδοκίες του, δεν υπάρχει όμως άλλος δρόμος για την πρόοδο από τη γνώση, την ενεργό συμμετοχή και τη συλλογική προσπάθεια».
Δυο λόγια για τον Μίχο
Ο Μιχάλης Παπαπέτρου -Μίχος για τους φίλους του- γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1947. Αποφοίτησε από το Ελένειο Δημοτικό Σχολείο και το Παγκύπριο Γυμνάσιο Κύκκου. Σπούδασε νομικά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Από το 1972 εγκαταστάθηκε στην Κύπρο και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου μέχρι το 2017. Διετέλεσε μέλος του Συμβουλίου του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου. Υπηρέτησε ως γενικός γραμματέας του Αθλητικού Συλλόγου Ομόνοια Λευκωσίας. Το 1975 εκλέχθηκε πρόεδρος της ΕΔΟΝ και στη συνέχεια μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ. Το 1985 εκλέχθηκε βουλευτής Λευκωσίας. Το 1989 παραιτήθηκε από την Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ, στο πλαίσιο της ιδεολογικής εσωκομματικής κρίσης, και το 1990 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του ΑΔΗΣΟΚ, του οποίου υπήρξε αναπληρωτής πρόεδρος και στη συνέχεια πρόεδρος. Το 1996, μετά τη συνένωση του ΑΔΗΣΟΚ με τους Ελεύθερους Δημοκράτες του πρώην Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργου Βασιλείου, υπηρέτησε αρχικά ως αναπληρωτής πρόεδρος και στη συνέχεια ως πρόεδρος των Ενωμένων Δημοκρατών (ΕΔΗ). Από το 1999 μέχρι το 2003 υπηρέτησε ως κυβερνητικός εκπρόσωπος στην κυβέρνηση του Γλαύκου Κληρίδη και ως μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας για το Κυπριακό. Είναι παντρεμένος με τη Λουΐζα Ριζοπούλου από την Ελλάδα και έχουν δυο παιδιά και δυο εγγόνια.
Οι δυο μύθοι
Ερωτηθείς ποιοι ήταν οι κυριότεροι μύθοι της πολιτικής του διαδρομής, ο Μιχάλης Παπαπέτρου, μιλώντας στην «Πρωινή Επιθεώρηση»/Πολίτης 107.6 & 96.7, απάντησε ότι η πολιτική του διαδρομή χαρακτηρίζεται και από δύο κεντρικούς μύθους: «Ο πρώτος ήταν ιδεολογικός. Ο μύθος ότι ο υπαρκτός σοσιαλισμός με όλες τις στρεβλώσεις θα μπορούσε να οδηγήσει στην ευημερία των εργαζομένων και του λαού, και να δώσει απαντήσεις σε θέματα κοινωνικής αδικίας. Αποδείχθηκε εκ των πραγμάτων ότι με το συγκεκριμένο μοντέλο που εφαρμόστηκε, όχι μόνον δεν κινηθήκαμε προς αυτήν την κατεύθυνση αλλά, στην πραγματικότητα, μία καινούργια νομενκλατούρα αντικατέστησε την τσαρική στη Ρωσία, και σε άλλες χώρες της Ευρώπης αργότερα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια νέα κάστα εκμεταλλευτών που ζούσαν πλουσιοπάροχα τη στιγμή που η μεγάλη πλειοψηφία του λαού βρισκόταν σε πενία και εξαθλίωση [..] Ο δεύτερος μύθος αναφέρεται στο Κυπριακό. Και αυτός είναι ίσως ο μεγαλύτερος μύθος, όπου εκεί διαστρεβλώσαμε τα θέματα από την πρώτη στιγμή. Δηλαδή σε μια εποχή, μιλώ για τη δεκαετία του ’50, που κατέρρεε το διεθνές αποικιακό σύστημα και όλες οι αποικίες αποκτούσαν την ανεξαρτησία τους, εμείς, εν τη σοφία μας, αντί να ενταχθούμε σε αυτό το κίνημα και να διεκδικήσουμε την ανεξαρτησία μας, επιλέξαμε να διεκδικήσουμε την ενσωμάτωσή μας σε ένα άλλο κράτος. Όσο και αν το νιώθαμε αδελφό κράτος -μιλώ για την Ελλάδα, για την Ένωση. Αυτό το πράγμα μάς έθεσε εξ αντικειμένου σε αντιπαλότητα και άμεση ρήξη με το 1/5 του πληθυσμού μας, τους Τουρκοκύπριους, οι οποίοι τρομοκρατούνταν με την προοπτική της Ένωσης, ιδιαίτερα όταν έφερναν στον νου τους τα όσα έγιναν στην Κρήτη μερικές δεκαετίες προηγουμένως».
Η πιο δύσκολη απόφαση
Αναφορικά με την πιο δύσκολη πολιτική του απόφαση -η αποχώρηση από το ΑΚΕΛ ή η συμπόρευσή του με τον Κληρίδη- ο κ. Παπαπέτρου απάντησε ότι ήταν η δεύτερη και το εξήγησε: «Εγώ θεωρώ ότι ήταν πολύ σωστή απόφαση και αυτό αποδεικνύεται εκ των γεγονότων και εκ των όσων ακολούθησαν. Είναι στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας που οδηγήθηκαμε στην πρόταση για το Σχέδιο Ανάν, που εξακολουθώ να πιστεύω ότι υπήρξε μία θαυμάσια ευκαιρία για λύση του Κυπριακού, την οποία απεμπολήσαμε». Κληθείς να πει εάν αξίζει τον κόπο η συμμετοχή στην πολιτική ζωή ή είναι χαμένος χρόνος, ο Μιχάλης Παπαπέτρου ήταν ξεκάθαρος: «Νομίζω ότι είναι το οξυγόνο που κρατεί στη ζωή έναν τόπο».
Απόσπασμα από το βιβλίο του Μ. Παπαπέτρου «Η πολιτική μου διαδρομή»
Στα κρατητήρια της χούντας
Τον Γενάρη του 1969 έδινα τελικές εξετάσεις για απόκτηση του πτυχίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Γεώργιου Μαγκάκη, γνωστού αγωνιστή της δημοκρατίας που τελικά εκδιώχθηκε από τη Χούντα, αποφασίσαμε να Τότε, μαζί με τον συγκάτοικό μου Χρίστο Ταλιαδώρο, μετέπειτα Υπουργό Εργασίας στην κυβέρνηση του Τάσσου Παπαδόπουλου, αφού πετύχαμε τις πτυχιακές εξετάσεις στο Ποινικό Δίκαιο ενώπιον του καθηγητή διακόψουμε τη μελέτη του τελευταίου μαθήματος για ένα βράδυ και να γευματίσουμε σε γνωστή ταβέρνα της Αθήνας. Μας απέμενε μόνο μια εξέταση, στο Εμπορικό Δίκαιο για να πάρουμε το πτυχίο της Νομικής. Όταν γυρίσαμε στο σπίτι από την ταβέρνα, ο Ταλιαδώρος με ρώτησε αν γνώριζα ει είναι το Κόκκινο Βιβλίο του Μάο Τσε Τουνγκ, του Κινέζου κομμουνιστή ηγέτη που βρισκόταν σε ανοικτή ρήξη με τη σοβιετική ηγεσία και μάλιστα από πιο δογματικές θέσεις. Του το έδωσα, αφού το είχα στη βιβλιοθήκη μου. Στις τρεις το πρωί, όρμησαν στο διαμέρισμα αστυνομικοί για να με συλλάβουν και αφού βρήκαν το βιβλίο στο δωμάτιο του Ταλιαδώρου, τον πήραν μαζί στη Γενική Ασφάλεια, στην οδό Μπουμπουλίνας για εξακρίβωση ταυτότητας. Μόλις διεξήλθαν τον φάκελο του Ταλιαδώρου, κατάλαβαν ότι κατά λάθος βρισκόταν εκεί και τον άφησαν να φύγει. Προηγουμένων ο Αστυνόμος Κραβαρίτης είχε μαζί του την ακόλουθη στιχομυθία, όπως μου τη διηγήθηκε αργότερα ο ίδιος ο Χρίστος Ταλιαδώρος. Ο Αστυνόμος είπε: «Οι κομμουνιστές είναι φονιάδες και θα μας σφάξουν». Ο Ταλιαδώρος απάντησε καταφατικά. Ο Αστηυνόμος συνέχισε ότι ο Παπαπέτρου είναι κομμουνιστής. Και πάλιν υπήρξε καταφατική απάντηση. Μετά από αυτό, ο Κραβαρίτης ξέσπασε: «Τότε γιατί συγκατοικείς μαζί του, ρε μαλάκα!». Σε εκείνο το σημείο αφέθηκε ελεύθερος ο Ταλιαδώρος με την υπόμνηση να είναι πιο προσεκτικός στο μέλλον.
Δεν κατηγορούμουν για κάτι συγκεκριμένο, απλώς είχε έλθει η σειρά μου να επισκεφθώ τον διαβόητο βασανιστή Κραβαρίτη, ο οποίος θεωρείτο ο φόβος και ο τρόμος των κρατουμένων του. Αναμένοντας να με καλέσουν στο γραφείο του Κραβαρίτη, είδα δυο γνωστούς μου υφηγητές της Νομικής να επισκέπτονται τον Αστυνόμο και μέσα από διαχύσεις και εγκαρδιότητα εκατέρωθεν, να του λένε ότι καθ’ οδόν προς το Πανεπιστήμιο, πέρασαν να τους κεράσει καφές. Ο ένα ονομαζόταν Δεληκωστόπουλος και ο άλλος Σινανιώτης και μέχρι σήμερα διατηρούν από κοινού δικηγορικό γραφείο στην Αθήνα. Όταν πέρασα στο γραφείο του Κραβαρίτη και άνοιξε τον προσωπικό μου φάκελο, αναγνώρισα τη φωτογραφία μου. Ήταν η ΄δια που παρέδωσα στο Πανεπιστήμιο κατά την εγγραφή μου το 1964, τρία χρόνια πριν τη Χούντα, σε τέσσερα αντίγραφα. Προφανώς το ένα αντίγραφο προοριζόταν για τη Γενική Ασφάλεια. Τέτοιες ήταν οι συνθήκες στο Πανεπιστήμιο σε περίοδο δημοκρατίας. Ο Κραβαρίτης με ρώτησε τι είχα διαπράξει εναντίον της Εθνικής Κυβερνήσεως. Απάντησα, τίποτε, και χωρίς άλλες ερωτήσεις διέταξε: «Ο Παπαπέτρου στο κρατητήριο εν αυστηρά απομονώσει έως ότου θυμηθεί». Το υπόγειο της Γενικής Ασφάλειας ήταν μια μεγάλη υγρή αυλή και γύρω γύρω υπήρχαν εντελώς κλειστά κελιά διαστάσεων 1,5 με 2 μέτρα. [..] Κατά την κράτησή μου στη Γενική Ασφάλεια, μου ζητήθηκε να υπογράψω δήλωση μετανοίας, ένα μακρόσυρτο έγγραφο, η οποία θυμούμαι τέλειωνε με την εξής φράση: «Καταδικάζω το δολοφόνο ΑΚΕΛ που κατέσφαξε τους αθώους Κυπρίους». Αρνήθηκα να υπογράψω αυτό το γελοίο χαρτί. Μετά από οκτώ μέρες, με παρέμβαση της κυπριακής πρεσβείας, αφέθηκα ελεύθερος. Αμέσως μετά, πήγα στην Κύπρο και κατατάγηκα στη χουντοκρατούμενη Εθνική Φρουρά για να υπηρετήσω τη στρατιωτική μου θητεία Στο ενδιάμεσο πήγα στην Αθήνα, έδωσα την τελευταία εξέταση στο Εμπορικό Δίκαιο και πήρα το πτυχίο μου.
Ακούστε την παρέμβαση του Μιχάλη Παπαπέτρου στην «Πρωινή Επιθεώρηση» που μεταδίδεται καθημερινά από τον Πολίτη 107.6 & 97.6:
