Ο Μάριος, μαθητής Δ΄ δημοτικού, ήταν πάντα ένας ενθουσιώδης και δραστήριος μαθητής. Πρόσφατα όμως, έπειτα από ένα ατύχημα στην παιδική χαρά, ο Μάριος βρέθηκε αντιμέτωπος με μια κρανιοεγκεφαλική κάκωση (ΚΕΚ), μια κατάσταση που επηρεάζει περισσότερα παιδιά απ’ ό,τι ίσως φανταζόμαστε.
Οι ΚΕΚ στα παιδιά μπορούν να παρουσιάσουν πολλαπλές και διάφορες επιπτώσεις. Πρωτίστως, οι γνωστικές λειτουργίες, όπως η μνήμη και η συγκέντρωση, είναι συχνά αυτές που υφίστανται τις σοβαρότερες συνέπειες. Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι ακόμη και οι ήπιες ΚΕΚ μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου, μειώνοντας την ικανότητα των παιδιών να επεξεργάζονται πληροφορίες και να ανταποκρίνονται στις εκπαιδευτικές τους απαιτήσεις. Στην περίπτωση του Μάριου, μετά το ατύχημα το παιδί άρχισε να αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στο σχολείο. Οι εκπαιδευτικοί του παρατήρησαν μείωση στην ικανότητά του να συγκεντρώνεται για παρατεταμένες περιόδους, κάτι που επηρεάζει τη μάθηση και τη συμμετοχή του στην τάξη. Επιπλέον, ο Μάριος αντιμετωπίζει επανειλημμένα προβλήματα μνήμης, αδυνατώντας να θυμηθεί πληροφορίες που μόλις έμαθε, ακόμα και αν αφορούν απλές εκπαιδευτικές ενότητες ή οδηγίες. Η αλλαγή αυτή στη συμπεριφορά και στην απόδοσή του στο σχολείο χρήζει περαιτέρω παρακολούθησης και υποστήριξης.
Ο αντίκτυπος στην ποιότητα του ύπνου είναι καθοριστικός. Πρόσφατες μελέτες έχουν καταδείξει ότι τα παιδιά με ΚΕΚ ενδέχεται να βιώσουν διαταραχές στον ύπνο, όπως αϋπνίες ή υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτές οι διαταραχές μπορούν να έχουν επακόλουθα προβλήματα όπως κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας, μειωμένη ενεργητικότητα και περιορισμένη γνωστική απόδοση. Η σημασία του ύπνου δρα στη συνολική γνωστική λειτουργία καθώς και στην ανάπτυξη του εγκεφάλου στα παιδιά.
Για τους γονείς, είναι σημαντική η αναγνώριση των συμπτωμάτων μίας παιδικής ΚΕΚ. Συμπτώματα όπως ο επίμονος πονοκέφαλος, η δυσκολία στη συγκέντρωση, αλλαγές στη διάθεση ή τη συμπεριφορά και η αλλαγή στα πρότυπα του ύπνου χρειάζεται να ληφθούν υπόψη. Εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα μετά από ένα ατύχημα, είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική συμβουλή. Παράλληλα, υπάρχουν καθημερινές τακτικές και στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να ανακτήσουν τη γνωστική τους λειτουργία και να βελτιώσουν την ποιότητα του ύπνου τους. Κατ’ αρχάς, η δημιουργία ενός ήσυχου και άνετου περιβάλλοντος ύπνου είναι ουσιαστική. Αποφύγετε τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών τουλάχιστον μία ώρα πριν τον ύπνο και διατηρήστε το δωμάτιο δροσερό και σκοτεινό. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να συμμετέχουν σε ήπιες δραστηριότητες χαλάρωσης πριν τον ύπνο, όπως η ανάγνωση ενός βιβλίου ή η ακρόαση ήρεμης μουσικής. Επίσης, η σταθερή ρουτίνα ύπνου, με συγκεκριμένες ώρες προς την προετοιμασία και τον ύπνο, μπορεί να βοηθήσει το νευρικό σύστημα να αναρρώσει και να λειτουργήσει καλύτερα. Αναφορικά με τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας, ενθαρρύνετε τακτικές συζητήσεις και παιχνίδια που απαιτούν μνήμη και λογική, όπως παζλ ή κάρτες μνήμης. Ακόμη, η άσκηση μπορεί να βελτιώσει τη γενική υγεία, να ενισχύσει την ικανότητα συγκέντρωσης και να υποστηρίξει την καλή διαχείριση του στρες - κρίσιμα στοιχεία για την ανάπτυξη και την ανάρρωση των παιδιών μετά από μία ΚΕΚ.
Η συνεχής έρευνα και παρακολούθηση των παιδιών που έχουν υποστεί ΚΕΚ είναι απαραίτητη για να κατανοήσουμε καλύτερα τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία και στην ανάπτυξή τους. Στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Νευροεπιστήμης (ΚΕΝ) του Πανεπιστημίου Κύπρου προσφέρονται εξειδικευμένες νευροψυχολογικές αξιολογήσεις σε παιδιά, εφήβους, καθώς και σε ενήλικες. Η επιστημονική ομάδα του κέντρου αξιολογεί τις γνωστικές και ψυχολογικές λειτουργίες μετά από μία ΚΕΚ, παρέχοντας εξατομικευμένη υποστήριξη και καθοδήγηση σε γονείς και φροντιστές.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις υπηρεσίες νευροψυχολογικής αξιολόγησης, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με το ΚΕΝ στο τηλέφωνο 22895190 ή να αποστείλουν email στο klofit01@ucy.ac.cy.
*MSc, ειδικής επιστήμονα και διδακτορικής φοιτήτρια Κλινικής Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
