Στο δημοψήφισμα του 2004, το ρεύμα ήταν από νωρίς σαφώς υπέρ του όχι. Ο έλεγχος της πλειονότητας των ΜΜΕ, η κινητοποίηση μηχανισμών και συμφερόντων, η πλούσια χρηματοδοτούμενη εκστρατεία, όλα φώναζαν από νωρίς «Όχι»! Πριν καν την ολοκλήρωση των συνομιλιών στο Μπούργκενστοκ.
Τελικά, ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους ψήφισε στο δημοψήφισμα υπέρ της λύσης. Η συντριπτική πλειοψηφία από αυτούς, όταν πήγαιναν στην κάλπη, ήξεραν ότι ψήφιζαν κάτι που θα έχανε! Κάτι όμως τους έσπρωχνε στο να ψηφίσουν υπέρ της λύσης, ακόμη κι αν θα συγκαταλέγονταν έτσι στους «ηττημένους» και διασυρμένους.
Αυτό που ώθησε έναν στους τέσσερις να ψηφίσουν τότε αυτό που πραγματικά πίστευαν –και όχι αυτό που έλεγε το ρεύμα– ήταν η συναίσθηση ότι συμμετέχουν σε μια καθοριστική ιστορική στιγμή. Ότι η προσωπική τους ευθύνη δεν μειώνεται από τις περιστάσεις και από το ρεύμα.
Οι πύλες της Κολάσεως…
Όπως λένε οι εμψυχωτές, «τις μάχες σου πρέπει να τις διαλέγεις ο ίδιος, όχι οι αντίπαλοί σου ή οι περιστάσεις». Εκείνοι που ψήφισαν «ναι» το 2004 ήξεραν πολύ καλά ότι πέρα από την αποδοχή ή την απόρριψη της λύσης είχε μεγάλη σημασία να δοθεί το μήνυμα πως οι Ελληνοκύπριοι υποστηρικτές της λύσης δεν είναι μηδενικό ποσοστό. Αυτό θα ήταν κρίσιμο για το παρακάτω. Για αυτό και η εξαρχής χαμένη μάχη έπρεπε να δοθεί.
Από την άλλη: Τις τελευταίες εβδομάδες, η κυπριακή κοινωνία ξέχασε δολοφονίες, σκάνδαλα, κυβερνητικές αστοχίες. Σχεδόν όλοι ασχολούνταν με τη στάση εργασίας των εκπαιδευτικών, «που δεν θέλουν να τους αξιολογούν». Μετά από ένα μικρό διάλειμμα λόγω της συνάντησης Χριστοδουλίδη-Έρχιουρμαν, το θέμα θα επανέλθει.
Για αυτό φταίνε και οι ίδιες οι εκπαιδευτικές οργανώσεις. Γιατί επέλεξαν να δώσουν τη «μεγάλη μάχη» στο πιο άστοχο πεδίο.
Η υπουργός είναι μπροστά σε πολλά ζητήματα που διαλύουν τη δημόσια παιδεία: Απαρχαιωμένη δομή του ΥΠ, αναλυτικά προγράμματα του προηγούμενου αιώνα, οργανωμένη διακίνηση ουσιών στα σχολεία, έκρηξη της παραβατικότητας, που κοστίζει –αναποτελεσματικά– άπειρους πόρους και ώρες διδασκαλίας, εκατομμύρια ευρώ χαμένα σε εικονικά έργα με ευθύνη στελεχών του ΥΠ και των σχολικών εφορειών, κορύφωση του εκφοβισμού μαθητών από μαθητές κ.λπ. Από όλα αυτά, επέλεξε να επικεντρωθεί στο πεδίο «νέο σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών». Δικαίωμά της.
Αλλά γιατί το έκανε αυτό η υπουργός; Τη στιγμή μάλιστα που το ισοζύγιο στην Εκπαίδευση γέρνει θετικά σε επίπεδο προσωπικού: Οι πιο αυστηρές εξετάσεις που διενεργούνται σήμερα στην Κύπρο είναι αυτές των διορισίμων. Οποιοσδήποτε επιθεωρητής του Υπουργείου Παιδείας δεν θα τις περνούσε καν, χωρίς σκληρή προετοιμασία διετίας. Η συντριπτική πλειονότητα των διοριζόμενων εκπαιδευτικών σήμερα είναι οι άριστοι των αρίστων. Τότε γιατί;
Το έκανε κυρίως επειδή το συγκεκριμένο θέμα τής εξασφαλίζει από χέρι τη συμμαχία της κοινωνίας. Ο μέσος πολίτης είναι εξαρχής αρνητικός απέναντι στους εκπαιδευτικούς, για διάφορους λόγους, και υπέρ όποιου «τα βάζει μαζί τους». Το φαινόμενο δεν είναι μόνο κυπριακό. Η υπουργός επενδύει στη δεδομένη αρνητικότητα του μέσου πολίτη απέναντι στους εκπαιδευτικούς. Οι οποίοι, ό,τι και να κάνουν, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον δεν πρόκειται να ανατρέψουν αυτή την κατάσταση. Είναι όπως το Κυπριακό: Αν δεν ξεκινάς με την τουρκική αδιαλλαξία κι αν δεν μιλάς για «εγκάθετο της Άγκυρας» και «κατοχικό ηγέτη», δεν σε ακούει κανείς!
Κι όμως, οι εκπαιδευτικές οργανώσεις δέχθηκαν να αναχθεί το ζήτημα σε θέμα ζωής και θανάτου! Ανέβασαν τους τόνους στη στρατόσφαιρα και αποφάσισαν να «δώσουν τη μάχη των μαχών» ακριβώς στην πεδιάδα του Βατερλό!
Κλειδί οι τόνοι και οι προτεραιότητες
Οι εκπαιδευτικές οργανώσεις δεν μπορούν να κλείνονται στον μικρόκοσμο των όσων τα μέλη τους θεωρούν απειλή. Πρέπει και να ηγούνται, να καθοδηγούν.
Επί της ουσίας, έχουν δίκαιο σε πολλές πτυχές, κυρίως στις διαδικαστικές. Ένα δίκαιο όμως που η κοινωνία –απαραίτητος συμπαραστάτης– για διάφορους λόγους δεν κατανοεί. Άρα, μπροστά σε αυτή τη χαμένη μάχη, θα έπρεπε:
(α) Να επιμείνουν στις θέσεις τους, γνωστοποιώντας τις στη Βουλή, αλλά με χαμηλούς τόνους. Το αποτέλεσμα έτσι κι αλλιώς θα ήταν το ίδιο.
(β) Να συντάξουν και να επιδώσουν λεπτομερείς προτάσεις για τα άλλα, τα μεγάλα ζητήματα, με τρόπο κατανοητό από τους μη εκπαιδευτικούς.
(γ) Να οργανώσουν συγκέντρωση (όχι απεργία) ένα απόγευμα έξω από τη Βουλή, ζητώντας την παρέμβαση της προέδρου της και της Επιτροπής Παιδείας προς το υπουργείο, για προώθησή τους.
Ξαναφέρνοντας στο προσκήνιο τα μεγάλα εκπαιδευτικά ζητήματα. Για το νέο σχέδιο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, έτσι κι αλλιώς η υπουργός θα πανηγυρίζει, είτε περάσει από τη Βουλή τώρα είτε σε δυο μήνες.
Κυπριακό και Έρχιουρμαν
Στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης σχολιάζεται αυτές τις μέρες η ένταση της εκστρατείας δυσφήμισης του Τουφάν Έρχιουρμαν και της Μαρία Άνχελα Ολγκίν από πολλά ελληνοκυπριακά ΜΜΕ. Δημοσιογράφοι μάλιστα παραθέτουν πληροφορίες για το πώς στέλεχος του Προεδρικού πιέζει τα κανάλια να φιλοξενούν συνεχώς συγκεκριμένους αναλυτές. Οι οποίοι κάνουν σχεδόν αποκλειστικά αυτή τη δουλειά.
Την ίδια ώρα, ο Ν. Χριστοδουλίδης συναντά τον Τ. Έρχιουρμαν με χαμόγελο, συνομιλεί με την κυρία Ολγκίν με γλυκύτητα, και τονίζει στους δημοσιογράφους πόσο ανυπομονεί να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις.
Ισχυρίζομαι ότι όσο είναι Πρόεδρος ο Ν. Χριστοδουλίδης είτε δεν πρόκειται να επαναρχίσουν συνομιλίες είτε θα επαναρχίσουν για να μην καταλήξουν πουθενά. Ακόμη κι αν υποστεί μετάλλαξη υπέρ της λύσης ο ίδιος, το καθεστώς παραγόντων που έχει δημιουργήσει δεν θα το επιτρέψει. Ισχυρίζομαι επίσης ότι από όλες τις προϋποθέσεις που θέτει ο Τ. Έρχιουρμαν για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, εκείνη για την οποία δεν θα δεχθεί συμβιβασμό είναι ο όρος για συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Στο διά ταύτα
Συμπέρασμα 1: Επειδή ακριβώς ο Ν. Χριστοδουλίδης θέλει διαπραγματεύσεις που να υπηρετούν το δόγμα «να συνομιλούμε χωρίς να καταλήγουμε», διαπραγματεύσεις επί της ουσίας δεν πρόκειται να επαναρχίσουν. Αν οι συνθήκες τον πιέσουν πολύ, τότε, θα απαιτήσει το χρονοδιάγραμμά τους να λήγει μετά τον Φεβρουάριο του 2028.
Συμπέρασμα 2: Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω, όσοι στην ελληνοκυπριακή πλευρά θέλουν ειλικρινά τη λύση δεν θα πρέπει να τρέφουν ψευδαισθήσεις· ούτε να επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στην άσκηση πίεσης προς τον Ν. Χριστοδουλίδη, με τη φρούδα ελπίδα να επιδιώξει πραγματικά διαπραγματεύσεις-λύση. Αυτό ισοδυναμεί με απομίμηση της τακτικής των εκπαιδευτικών οργανώσεων, όπως λέγαμε πιο πάνω: Επιλογή μάχης στην πεδιάδα του Βατερλό.
Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να επικεντρωθούν οι δυνάμεις σε τρία πράγματα:
(α) Να παρεμποδιστεί, όσο γίνεται, η εκστρατεία διασυρμού και απαξίωσης των Έρχιουρμαν και Ολγκίν. Με καθαρά λόγια και διαρκή αποκάλυψη των προθέσεων της ηγεσίας μας.
(β) Να συντηρηθεί ένα υποφερτό κλίμα και μια κινητικότητα, μέσω κυρίως των ΜΟΕ. Από το φωτοβολταϊκό πάρκο και το άνοιγμα οδοφραγμάτων μέχρι και κάποια άμεσα υλοποιήσιμα από όσα πρότεινε ο Τ. Έρχιουρμαν στη συνάντηση της Πέμπτης.
(γ) Να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πιο σοβαρά τις επόμενες προεδρικές εκλογές. Η διχοτόμηση θα κάνει το τελευταίο βήμα παγίωσής της, αν τον Φεβρουάριο του 2028 εκλεγεί (ή επανεκλεγεί) στην ηγεσία μας άτομο που δεν έχει ειλικρινή βούληση για λύση. Τόσο απλά.
Το Καλάθι
• …με τις απογοητεύσεις (1): Υπάρχουν πράγματα που σε απογοητεύουν αυτά καθεαυτά, χωρίς όμως να σε εκπλήσσουν. Για παράδειγμα, η απαράδεκτη αναφορά του Ταλιαδώρου στην υπουργό Παιδείας. Υπάρχουν όμως και πράγματα που σε απογοητεύουν επειδή σε εκπλήσσουν λόγω προέλευσης. Για παράδειγμα, όταν ένας άνθρωπος με ευαισθησία κατά του μπούλινγκ, των στερεοτύπων και του ρατσισμού διακινεί στα ΜΚΔ ένα «τραγούδι» τίγκα στα στερεότυπα, στην προσωπική επίθεση και στον ρατσισμό (π.χ. «η παιδεία μας είναι χάλια, σαν τα μούτρα του Ταλιαδώρου»), αυτό είναι Η απογοήτευση. Τον ρατσισμό και τα στερεότυπα δεν τα νικάς με ρατσισμό και στερεότυπα. Έτσι, τα πολλαπλασιάζεις.
• …με τις απογοητεύσεις (2): Εμφανής η απογοήτευση του Ν. Χριστοδουλίδη στην επικοινωνιακή επιτυχία του Τ. Έρχιουρμαν στην πρώτη τους συνάντηση: Ο δεύτερος πήγε με δέκα καλομελετημένες προτάσεις, που έγιναν το επίκεντρο της συζήτησης και στις δύο κοινότητες. Ενώ ο Πρόεδρος πήγε χωρίς κάτι συγκεκριμένο, μόνο με διακηρύξεις. Ο Έρχιουρμαν επίσης «επέβαλε» ένα κλίμα ενθουσιασμού και αισιοδοξίας, καθώς και τριμερή συνάντηση με Ολγκίν στη Λευκωσία. Κάτι μου λέει ότι τις επόμενες μέρες θα δούμε ακόμη πιο κραυγαλέες προσπάθειες αποδόμησης του Τουρκοκύπριου ηγέτη και της Ολγκίν.
• …με τις απογοητεύσεις (3): Η πρόταση των ΗΠΑ για τον πόλεμο στην Ουκρανία μυρίζει από μακριά πρόταση συνθηκολόγησης του Κιέβου. Μπορεί όσοι υποστηρίζουν τη Ρωσία να χαίρονται αλλά είμαι σίγουρος ότι σύντομα θα κάνουν δεύτερες σκέψεις. Μόλις αναλογιστούν το προηγούμενο που δημιουργείται σε περίπτωση μελλοντικής εμπλοκής των ΗΠΑ στο Κυπριακό.
