Ήταν στις 16 Ιουλίου του 2010 όταν συνέβη ένα γεγονός που μπορεί τότε να πέρασε αθόρυβα, αλλά υπήρξε η αφετηρία μιας μεγάλης αλλαγής στον κόσμο: ο Kevin Systrom έκανε την πρώτη δημοσίευση στην εφαρμογή που είχε αναπτύξει με έναν συμφοιτητή του στο Στάνφορντ. Ανέβασε, δηλαδή, τη φωτογραφία ενός σκύλου σε μεξικάνικο φαστφουντάδικο. Το επίσημο λανσάρισμα του Instagram, ωστόσο, θα γινόταν μερικούς μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς. Μέσα στα επόμενα χρόνια, το νέο μέσο κοινωνικής δικτύωσης θα παραλάμβανε τη σκυτάλη από το Facebook, εξορίζοντάς το στη σφαίρα των boomers. Σήμερα ανήκει πλέον στη Meta του Mark Zuckerberg. Τα κέρδη του μέσα στην προηγούμενη χρονιά άγγιξαν τα 67 δισεκατομμύρια δολάρια.
Με αφορμή τα γενέθλιά του, η αρθρογράφος Poppy Sowerby του unherd.com κάνει μια αναδρομή στην ιστορία του και αναρωτιέται πώς επηρέασε την αισθητική, τα ήθη και τη ζωή μας, ειδικά στη γενιά των Millennials, που το υποδέχτηκε με ανοιχτές τις αγκάλες. «Έκανε κάθε χρήστη του δημιουργό ενός δημόσιου ημερολογίου και διευθυντή μιας απόλυτα προσωπικής πινακοθήκης. Άλλαξε, ίσως για πάντα, την ποσότητα ναρκισσισμού που θεωρείται αποδεκτή σε δημόσιες κοινότητες. Γέννησε μια εντελώς νέα και ανόητη κατηγορία επαγγελμάτων (“influencing”) και γέμισε τις χωματερές με τα καταναλωτικά σκουπίδια που προωθούσε – πλαστικά charms τηλεφώνου, τσάγια που παραλύουν το πεπτικό σύστημα, στοίβες από άθλιες παλέτες σκιών. Φόρτωσε μια γενιά με τη φήμη της ματαιοδοξίας και της εμμονής με τις τάσεις, από την οποία, παρότι έχουν μεσολαβήσει εκατομμύρια φωτογραφίες από avocado toasts, δεν έχει καταφέρει να απαλλαγεί ακόμα».
«Το Instagram έκανε κάθε χρήστη του δημιουργό ενός δημόσιου ημερολογίου και διευθυντή μιας απόλυτα προσωπικής πινακοθήκης. Άλλαξε, ίσως για πάντα, την ποσότητα ναρκισσισμού που θεωρείται αποδεκτή σε δημόσιες κοινότητες».
Έγινε επίσης, σύμφωνα με την ίδια την αρθρογράφο, μια πλατφόρμα ψυχαναγκαστικής επίδειξης αξιών και τιμωρίας όσων τολμούσαν, για παράδειγμα, να ανεβάσουν ένα story με κακό timing, με διαδικτυακό λιθοβολισμό (βλέπε cancel).
Πέρα από τον υπερβάλλοντα ζήλο για πολιτική ορθότητα (που ίσως ώθησε κάποιους χρήστες προς το άλλο άκρο), η αρθρογράφος αμφισβητεί επίσης τη χρησιμότητά του στην ουσιαστική κατανόηση και προώθηση κινημάτων, για παράδειγμα, για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών ή της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. «Η κατανόηση των έμφυλων ζητημάτων για πολλά μέλη της γενιάς Ζ βασίζεται αποκλειστικά σε infographics και αστόχαστα σλόγκαν». Η προσέγγιση των πολιτικών θεμάτων στο Instagram, προσθέτει, έγινε επιπόλαια και απελπιστικά αποσπασματική.
Η Poppy Sowerby πιστεύει ότι «άνθρωποι που δεν ήταν σε θέση να υπερασπιστούν ένα επιχείρημα όταν έβγαιναν για μπίρα με τους φίλους τους είχαν πλέον την ευκαιρία να διατυμπανίζουν την άγνοιά τους χωρίς διάλογο και χωρίς αιτιολόγηση. Με απλά λόγια, ακούγαμε πάρα πολλά από ανθρώπους που γνώριζαν πολύ λίγα».
«Η κατανόηση των έμφυλων ζητημάτων για πολλά μέλη της γενιάς Ζ βασίζεται αποκλειστικά σε infographics και αστόχαστα σλόγκαν».
»Δεν μπορούμε όλοι μας να είμαστε καλλιτέχνες ούτε πολιτικοί αναλυτές ούτε ποιητές» γράφει. «Και δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε τις τεχνολογίες που προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο».
Η άποψή της ακούγεται αφοριστική – αν μη τι άλλο, θεωρητικά τουλάχιστον, τα social media αποτελούν πιο δημοκρατικές πλατφόρμες από τα παραδοσιακά μέσα, παρόλο που στην πράξη οι αλγόριθμοι φέρνουν στην επιφάνεια τις πιο διχαστικές και καλοπληρωμένες αναρτήσεις, θάβοντας άπειρες ακόμα άλλες. Και σίγουρα το άρθρο της δεν καλύπτει σφαιρικά το θέμα της επίδρασης του Instagram στον κόσμο και στις ζωές μας. Ωστόσο, μπορεί να γίνει αφορμή για να αναρωτηθεί ο καθένας μας: Πόσο αφορά, έστω τους διαδικτυακούς φίλους μας αν όχι τον πλανήτη, η δημοσίευση που ετοιμαζόμαστε να κάνουμε; Μήπως είναι απλά μία ακόμα σταγόνα στην πλημμύρα άχρηστων πληροφοριών; Πόσο τεκμηριωμένη είναι η είδηση που εμπιστευόμαστε και, ακόμα περισσότερο, επιλέγουμε να κοινοποιήσουμε; Πόσο καλά γνωρίζουμε ένα θέμα που σχολιάζουμε συνεισφέροντας, έστω και στο ελάχιστο, σε έναν δημόσιο διάλογο; Μήπως η ενημέρωσή μας προέρχεται από τσιτάτα και (πιθανόν fake) φωτογραφίες; Και ακόμα, σε πιο προσωπικό επίπεδο, πού τελειώνει η αυθεντικότητα ενός στιγμιότυπου και αρχίζει το αγωνιώδες στήσιμό του για περισσότερα like;
Πηγή: marieclaire.g
