Εν αναμονή της έναρξης της συζήτησης για το νομοσχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα, η πρόταση νόμου για την ευθανασία μπαίνει, έστω και για μερικούς μήνες, στον πάγο, με την εισηγήτρια της πρότασης, βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου να σημειώνει χθες ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής, ότι «αν δεν έχουμε νόμο (ανακουφιστική φροντίδα) τον Ιανουάριο του 2026 θα πάρω την πρόταση (ευθανασία) στην ολομέλεια». Σε μια συνεδρίαση που σημαδεύτηκε από αρκετές στιγμές έντασης, το μόνο θετικό που ακούστηκε, ήταν από πλευράς Υπουργείου Υγείας, ότι μετά από σχεδόν 12 χρόνια συζητήσεων και διαβουλεύσεων, το νομοσχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα είναι έτοιμο και εντός 15 ημέρων θα κατατεθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο, με σκοπό εντός των επόμενων εβδομάδων να καταλήξει στη Βουλή και πιο συγκεκριμένα στην Επιτροπή Υγείας. Από το να αρχίσει η συζήτηση, μέχρι την ψήφιση του νόμου, πόσω μάλλον μέχρι αυτός να τεθεί σε εφαρμογή θα περάσουν όμως αρκετοί μήνες, ενδεχομένως και χρόνια κάτι το οποίο γνωρίζουν πολύ καλά ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ, με τα δύο κόμματα, τα οποία στο παρελθόν έχουν τοποθετηθεί κατά της ευθανασίας, να δηλώνουν τώρα ότι πρέπει πρώτα να κλείσει το θέμα της ανακουφιστικής φροντίδας και στη συνέχεια να ανοίξει η συζήτηση για το εάν και εφόσον μπορεί να εφαρμοστεί και στην Κύπρο η ευθανασία.
Στην αρχική της τοποθέτηση, η κ. Χαραλαμπίδου, σημείωσε πως είναι ένα δύσκολο θέμα, ενώ εξηγώντας την πρόταση νόμου, επεσήμανε ότι έχει αυστηρές ασφαλιστικές δικλίδες. Όπως υπέδειξε, κανένας δεν μπορεί να λάβει την απόφαση για άλλο και μόνο όταν είναι σε καταληκτικό στάδιο, θα ζητείται γνωμάτευση από ιατροσυμβούλιο και από εξειδικευμένα ιατροσυμβούλια για να διαπιστωθεί ότι ο ασθενής έχει πλήρη συνείδηση και λαμβάνει συνειδητά την απόφαση, ενώ ξεκαθάρισε πως δεν αφορά ανήλικα πρόσωπα και γίνεται ενημέρωση για ανακουφιστική φροντίδα. «Η Αροδαφνούσα προσφέρει τις υπηρεσίες όμως θλίβομαι να παρατηρήσω ότι τόσες κυβερνήσεις δεν κατάφεραν να προσφέρουν ανακουφιστική φροντίδα και ανέλαβε ιδιωτική πρωτοβουλία. Άλλο όμως το ένα και άλλο το δικαίωμα να επιλέγω τον τρόπο που θα φύγω. Δεν συζητούμε για δικαίωμα μεταξύ ζωής και θανάτου. Συζητούμε το δικαίωμα σε έναν ενήλικα που έχει σώας τα φρένας, να επιλέξει πώς θα φύγει. Ακόμη και με την ανακουφιστική φροντίδα κάποιος μπορεί να υποβαστάζεται και φτάνει σε σημείο που είναι η σκιά του εαυτού του. Είναι ανθρώπινο δικαίωμα να διαφυλάξει κάποιος αυτό το δικαίωμα».
«Όχι» ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, «θα δούμε» ΑΚΕΛ
«Εμείς θεωρούμε ότι υπάρχουν πολλά ακόμα που πρέπει να γίνουν πριν φτάσουμε στο σημείο αυτό» είπε από πλευράς ΔΗΣΥ, η βουλεύτρια Ρίτα Σούπερμαν, θέτοντας θέμα έλλειψης νομοθετικού πλαισίου για ανακουφιστική φροντίδα. Τόνισε δε ότι το να μιλάμε απλά για χώρες που εφαρμόζουν την ευθανασία, χωρίς αριθμούς και λεπτομέρειες του τι και πώς, δεν ωφελεί στον διάλογο που πρέπει να γίνει πριν προχωρήσει μια τέτοια πρόταση. Ακόμη μίλησε για ενδεχόμενη κατάχρηση, αλλά και προβληματισμό ως προς το κατά πόσο οι γιατροί θα έχουν κίνητρο να ασχοληθούν με τέτοιους ασθενείς, αφού θα ξέρουν ότι είναι «τελειωμένοι». Στο ίδιο μήκος κύματος, και οι αναφορές του βουλευτή του ΔΗΚΟ, Χρίστου Σενέκη, ο οποίος επεσήμανε ότι «δεν μπορούμε να μιλάμε για ασθενείς και μάλιστα χρόνιους και να αγνοούμε τι λένε αυτοί». Από πλευράς ΑΚΕΛ, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς είπε ότι στο παρόν τουλάχιστο στάδιο δεν θα τοποθετηθούν αλλά «θα κάνουν διάλογο με τους αρμόδιους φορείς». Χθες το απόγευμα παρενέβη επί του θέματος με επιστολή του προς την επιτροπή και ο υπουργός Υγείας, Μιχάλης Δαμιανός, «χαρακτηρίζοντας πρόωρη και κοινωνικά ανισόρροπη την ψήφιση νόμου για ευθανασία».
«Τα της Πολιτείας η Πολιτεία»
Παίρνοντας τον λόγο, ο αρχιμανδρίτης Γεώργιος Χριστοδούλου, εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου, σημείωσε πως η θέση της Εκκλησίας είναι γνωστή. Όσον αφορά την παθητική ευθανασία, που γίνεται συμφωνία με τους συγγενείς, όταν είναι κάποιος στον αναπνευστήρα και τον αφαιρούν, είπε ότι «μπορεί να τεθεί ως μεγάλο θέμα συζήτησης, όμως επανέρχομαι ότι δεν εκφεύγουν των ορίων της ανθρωποκτονίας εξ οίκτου. Υπάρχουν και φόβοι κατάχρησης». Ο πανιερότατος σημείωσε, παράλληλα, πως η Πολιτεία έχει το δικαίωμα να θεραπεύει τους πολίτες της, όμως η Εκκλησία μπορεί να παρεμβαίνει όσον αφορά το καλό της κοινωνίας. «Τα της Εκκλησίας η Εκκλησία και τα της Πολιτείας η πολιτεία» απάντησε εμμέσως πλην σαφώς, στον εκπρόσωπο της Ιεράς Συνόδου, ο εκπρόσωπος του κινήματος υπέρ της ευθανασίας, Γιώργος Παυλίδης, ο οποίος θέλησε να διευκρινίσει ότι δεν μιλάμε για νομιμοποίηση της αυτοκτονίας αλλά «πρέπει να υπάρχει επιστημονικά εξακριβωμένη κατάσταση της υγείας του ασθενούς». Διερωτήθηκε ακόμα πώς ένα θέμα καθαρά προσωπικό να γίνεται κομματικό, με την κ. Σούπερμαν να απαντά ότι δεν είναι κομματικό το θέμα.
Εμπιστοσύνη στους θεσμούς
Τους προβληματισμούς του σε σχέση με το κατά πόσο θα μπορούσε να εφαρμοστεί ο νόμος εξέφρασε και ο αντιπρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Νικόλας Τσαρδέλης, ο οποίος διερωτήθηκε εάν έχουν εμπιστοσύνη ότι όσοι θεσμοί θα εμπλέκονται θα λειτουργούν με τον κατάλληλο επαγγελματισμό για να μην υπάρχει κατάχρηση, κάτι που έφερε την έντονη ενόχληση των βουλευτών της επιτροπής, που ζήτησαν να ξεκαθαριστεί γραπτώς αν είναι η θέση του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου αυτή.
Κόντρα με το γάντι
Η «επίθεση» στον αντιπρόεδρο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, ήταν μια από τις αρκετές στιγμές έντασης στη χθεσινή συνεδρίαση. Προηγήθηκε η κόντρα ανάμεσα στις Ειρήνη Χαραλαμπίδου και Ρίτα Σούρπερμαν. «Το κόμμα σας ήταν δέκα χρόνια στην κυβέρνηση και δεν έκανε τίποτα για την ανακουφιστική φροντίδα. Σας παρακαλώ όταν θα μπούμε στην κατ' άρθρον συζήτηση, οι παρατηρήσεις σας να είναι επί της πρότασης. Δεν μπορούμε το 2025 να λέμε σε έναν άνθρωπο ότι δεν του αναγνωρίζουμε το δικαίωμα να επιλέξει τον τρόπο που θα φύγει» είπε η κ. Χαραλαμπίδου, στη βουλεύτρια του ΔΗΣΥ, όταν η δεύτερη ολοκλήρωσε την τοποθέτησή της επί της πρότασης νόμου, με την κ. Σούπερμαν να της υποδεικνύει ότι «εσείς η ίδια είπατε στην αρχή της τοποθέτησής σας να μείνει εκτός του θέματος ο προεκλογικός και οι εκλογές και εσείς η ίδια τοποθετείστε τώρα για την κυβέρνηση ΔΗΣΥ».
«Θα τους οδηγήσουμε στην αυτοκτονία;»
Έντονος διάλογος έγινε και όταν ήρθε η ώρα να τοποθετηθεί το κίνημα των ασθενών, διά του επίτιμου προέδρου της ΟΣΑΚ, Μάριου Κουλούμα. «Από τη συζήτηση διαπιστώθηκε πως υπάρχουν διάφοροι μύθοι και είναι πρόωρο να συζητούμε σήμερα. Ανακουφιστική φροντίδα αφορά τους ασθενείς που διαγιγνώσκονται με κάθε νόσημα. Μιλήσατε για έρευνα που 6/10 ήταν υπέρ, για μένα το ποσοστό είναι αρκετά χαμηλό. Στην Αγγλία, επειδή γίνεται αναφορά και σύγκριση, έχουν ΓεΣΥ από το 1947 και από το 1967 ανακουφιστική φροντίδα, έχουν σε κάθε γειτονιά υποδομές και συγκρίνουμε για την Κύπρο, που δεν έχουν ανακουφιστική φροντίδα. Θα πρέπει το θέμα να το ανοίξει η κυβέρνηση. Η πρόταση νόμου στηρίζεται σε άγνοια» είπε ο κ. Κουλούμας, με την κ. Χαραλαμπίδου να απαντά «εγώ θα το πάρω στην ολομέλεια. Η πρόταση είναι εδώ. Θέλετε να συνεργαστείτε για να αλλάξουμε πράγματα; Ευχαρίστως. Ο καθένας θα κριθεί με την πολιτική του θέση στην ολομέλεια». Ο κ. Κουλούμας απάντησε πως «δεν μπορούμε για ορισμένες περιπτώσεις να οδηγήσουμε δεκάδες ασθενείς σε αυτοκτονία. Όσοι επιλέγουν να μην αυτοκτονήσουν να μην είναι αξιοπρεπείς;». Αυτό προκάλεσε την έντονη ενόχληση της κ. Χαραλαμπίδου, η οποία σημείωσε πως «δεν θα μας βάζετε λόγια. Κάνετε αυθαίρετες εισηγήσεις. Λέμε ότι όταν φτάνει η ζωή σου σε εξαθλίωση, θα πρέπει να έχεις επιλογή για τον τρόπο θανάτου. Η ορολογία για αξιοπρεπή θάνατο, είναι του ΕΔΔΑ. Τα παράπονά σας εκεί». Ο κ. Κουλούμας, καταλήγοντας, επεσήμανε πως «η Κύπρος έχει ιδιαιτερότητες. Είναι οι κουλτούρες, οι αξίες, η οικογένεια και η θρησκεία μας. Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία λαμβάνουμε», για να του απαντήσει η κ. Ατταλίδου ότι «χρησιμοποιείτε όλοι τη θρησκεία ως ένα σημείο επιβολής. Αυτό αδικεί και τη θρησκεία».
