Δεν συστήνει την κήρυξη του οροπεδίου της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας στην Κάτω Δευτερά σε Λευκή Ζώνη το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, παρά τις αντιδράσεις των τοπικών αρχών, της κοινωνίας των πολιτών και της εκκλησιαστικής επιτροπής, μετά από αίτηση που κατατέθηκε πρόσφατα στον ΕΟΑ Λευκωσίας για οικοδομική ανάπτυξη πάνω από το σπήλαιο.
Διαβάστε επίσης: Τρέχουν εκ των υστέρων για τα μνημεία - Το κράτος δεν δίνει τη δέουσα προσοχή για να θεσπίσει δικλίδες ασφαλείας
Στην απόφαση του μην κάνει αποδεκτό το αίτημα των πιο πάνω, αλλά και του ΕΟΑ Λευκωσίας, στηρίχθηκε σε μελέτη του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης (Ιανουάριος 2025), με βάση την οποία, σε δύο από τις τρεις καθορισμένες ζώνες γεωλογικής καταλληλότητας επιτρέπονται οι αναπτύξεις με ειδικούς όρους στις πολεοδομικές άδειες, ώστε κατά την εκτέλεση εργασιών να απαγορεύεται η χρήση κυλίνδρου ή σφύρας. «Δεν συστήνεται να κηρυχθεί Λευκή Ζώνη στην περιοχή διότι δεν τεκμηριώνεται από τη μελέτη που πραγματοποίησε το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης», αναφέρθηκε στον «Π» από πλευράς Υπουργείου Εσωτερικών. Συγχρόνως σημείωσε ότι τις επόμενες εβδομάδες θα διευθετηθεί συνάντηση με τους εμπλεκόμενους, για να τους επεξηγηθεί από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης το σκεπτικό της απόφασης.
Οι ανησυχίες και η αμφισβήτηση της μελέτης
Αξίζει να αναφερθεί ότι όσοι αντιδρούν αμφισβητούν τη μελέτη του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης και έχουν ζητήσει από τον υπουργό Εσωτερικών την εκπόνηση νέας ολοκληρωμένης και τεκμηριωμένης επιστημονικής μελέτης. Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο ρεπορτάζ του «Π» για το θέμα, μετά από έξι χρόνια επανεμφανίζονται σήμερα για όσους αντιδρούν, οι ανησυχίες σε σχέση με πιθανούς κινδύνους για την ευστάθεια και την ακεραιότητα του σπηλαίου, αλλά και του ναού εντός του, όπως και το 2019, όταν η αδειοδότηση πρατηρίου πετρελαιοειδών στην περιοχή οδηγήθηκε στο δικαστήριο, το οποίο ακύρωσε την εκδοθείσα πολεοδομική και οικοδομική άδεια.
Τις ανησυχίες αυτές συμμερίζεται και ο ΕΟΑ Λευκωσίας. Τον περασμένο Μάιο, σε επιστολή του προς τον υπουργό Εσωτερικών, Κωνσταντίνο Ιωάννου, ζήτησε «όπως προωθηθούν τάχιστα όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για έκδοση από το Υπουργικό Συμβούλιο σχετικού Διατάγματος καθορισμού Λευκής Ζώνης, με βάση το άρθρο 35(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, για σκοπούς περιορισμού οποιασδήποτε οικοδομικής ανάπτυξης, εργασίας ή δραστηριότητας στην εν λόγω περιοχή». Επίσης ζήτησε και αυτός την εκπόνηση μίας ολοκληρωμένης και τεκμηριωμένης επιστημονικής μελέτης, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ευστάθεια και η ακεραιότητα του σπηλαίου, με κύριο γνώμονα την ασφαλή πρόσβαση των προσκυνητών στο σπήλαιο. Σε δηλώσεις του στον «Π» ο κ. Γιωρκάτζης ανέφερε ότι μέχρι να απαντήσει στα αιτήματα ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, ο ΕΟΑ Λευκωσίας δεν θα εκδώσει πολεοδομική άδεια.
Ο κ. Γιωρκάτζης στην επιστολή εξηγούσε ότι κρίνεται σκόπιμη και ιδιαίτερα επείγουσα η απόφαση κήρυξης Λευκής Ζώνης για τους εξής λόγους:
- Σε συνέχεια οδηγιών του Υπουργείου Εσωτερικών, εκπονήθηκε σχετική μελέτη από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων, με βάση την οποία καθορίστηκαν στην περιοχή τρεις ζώνες γεωλογικής καταλληλόλητας (00Α, 01 και 01Α).
- Σε σχετική επιστολή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, σημειώνεται ότι, προγραμματίζεται ο καθορισμός Ειδικής Χωροθετικής Πολιτικής για την προστασία της περιοχής περιμετρικά του Σπηλαίου, στο πλαίσιο της διαδικασίας αναθεώρησης των πολεοδομικών ζωνών της Δήλωσης Πολιτικής για την Ύπαιθρο.
- Αποδεδειγμένα η περιοχή χαρακτηρίζεται από αστάθεια, αυξημένη επικινδυνότητα και απειλείται από γεω-κινδύνους, οι οποίοι ενδεχομένως να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο δομημένο, αλλά και στο ανθρωπογενές περιβάλλον.
- Υποβάλλονται αιτήσεις στον ΕΟΑ Λευκωσίας για σκοπούς ανάπτυξης στην περιοχή, για τις οποίες δεν τίθεται οποιοδήποτε νομικό έρεισμα για την απόρριψη τους, ή έστω την καθυστέρηση στην αξιολόγηση τους.
Όπως τονίζεται στην επιστολή, για τους πιο πάνω λόγους «κρίνεται σκόπιμη και ιδιαίτερα επείγουσα η έκδοση Διατάγματος καθορισμού Λευκής Ζώνης, το οποίο αποτελεί και τη σύσταση του αρμόδιου Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, στη μελέτη που εκπονήθηκε τον Ιανουάριο 2025».
Εσωτερική άποψη της λαξευτής εκκλησίας της Παναγίας Χρυσοσπηλώτισσας. [Πηγή: Polignosi]
Αντιτίθεται και το ΕΤΕΚ
Παρέμβαση για το θέμα έκανε τον περασμένο Μάιο και ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή. Αναγνωρίζοντας τη σημασία του μνημείου και τον ιδιαίτερο του χαρακτήρα, εξέφρασε τη θέση ότι το θέμα ξεπερνά τα όρια της τοπικής κοινωνίας και απασχολεί ευρύτερα την κοινή γνώμη, για αυτό ζήτησε με επιστολή του προς τους διευθυντές των Τμημάτων Πολεοδομίας και Γεωλογικής Επισκόπησης, τη διενέργεια συνάντησης, και με τα δύο αρμόδια Τμήματα, ώστε να υπάρξει πλήρης ενημέρωση για το θέμα και ανταλλαγή απόψεων με γνώμονα τη διαμόρφωση άποψης από πλευράς ΕΤΕΚ για το θέμα.
Όπως πληροφορείται ο «Π», η ενημέρωση του ΕΤΕΚ έγινε, και στη συνέχεια με επιστολή του προς τον υπουργό Εσωτερικών εξέφρασε τη θέση ότι πρέπει να αποχαρακτηριστεί από ζώνη ανάπτυξης το πάνω μέρος του σπηλαίου, καθώς με τους περιορισμούς δεν αποτρέπονται οι κίνδυνοι για το λαξευτό μνημείο.
