Το πρόβλημα των χαμηλών συντάξεων στην Κύπρο είναι σοβαρό, όπως καταδεικνύεται από στατιστικά δεδομένα αλλά και από διαπιστώσεις συνταξιούχων που δεν βγάζουν τον μήνα λόγω της ακρίβειας, την ίδια ώρα που το όριο φτώχειας παραμένει το ίδιο από το 2012, παρά τη διαφοροποίηση των οικονομικών δεδομένων.
Με αφορμή τη δημοσίευση των στοιχείων από τη Eurostat για το ποσοστό συντάξεων στην Κύπρο και την ΕΕ που δείχνουν ότι η Κύπρος έχει το πέμπτο χαμηλότερο ποσοστό ατόμων ηλικίας 50-74 ετών που λαμβάνουν σύνταξη, ο «Π» ζήτησε από εκπροσώπους των συνταξιούχων αλλά και από ακαδημαϊκούς με πανεπιστημιακή εμπειρία σε θέματα συντάξεων να εισηγηθούν τι μπορεί να γίνει για να περιοριστεί το πρόβλημα.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε την Πέμπτη η Eurostat, το ποσοστό όσων λαμβάνουν συντάξεις στην Κύπρο είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 2023, το 45,1% των ατόμων ηλικίας 50 έως 74 ετών στην ΕΕ λάμβανε σύνταξη, ενώ στην Κύπρο το 37,8%, με τη χώρα μας να έχει το πέμπτο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ μετά τις Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία και Δανία. Το 4,6% των ατόμων ηλικίας 50-74 ετών στην ΕΕ βασίζονται σε συντάξεις αναπηρίας. Στην Κύπρο το ποσοστό είναι 1,9%.
Πρόβλημα οι χαμηλές συντάξεις
Ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Κυπρίων Συνταξιούχων (ΕΚΥΣΥ), Κώστας Σκαρπάρης, μιλώντας στον «Π», σημείωσε ότι υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τις χαμηλές συντάξεις στην Κύπρο.
«Στην Κύπρο, υπάρχουν γύρω στις 33.000 χαμηλοσυνταξιούχοι με ελεγμένα ετήσια εισοδήματα οι οποίοι είναι ενταγμένοι στο σχέδιο χαμηλοσυνταξιούχων, λαμβάνοντας μηνιαία χορηγία», ανέφερε, τονίζοντας ότι περίπου 100.000 λαμβάνουν συντάξεις από €415 μέχρι €1.000. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Σκαρπάρη, το σύνολο των συνταξιούχων στην Κύπρο μαζί με αυτούς που λαμβάνουν κοινωνική σύνταξη (σύνταξη νοικοκυράς) είναι γύρω στις 178.000.
Παρά τα υψηλά επίπεδα πληθωρισμού και ακρίβειας, υποδεικνύει, το όριο φτώχειας παραμένει το ίδιο από το 2012 και ανέρχεται σε €794 για ένα άτομο και €1.191 για δύο άτομα. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, εκτιμά ότι το όριο φτώχειας θα πρέπει να αυξηθεί σε πέραν των €1.000 για ένα άτομο και πέραν των €1.500 για δύο άτομα.
Η ΕΚΥΣΥ, όπως πρόσθεσε, έχει κάνει αρκετά διαβήματα, ωστόσο δεν βρίσκει πρόσφορο έδαφος, λαμβάνοντας συνεχώς αρνητική απάντηση από την κυβέρνηση. Πρόσθετο πρόβλημα, σύμφωνα με τον γ.γ. της ΕΚΥΣΥ, που επιτείνει τη δυσχερή οικονομική κατάσταση των συνταξιούχων, είναι το πέναλτι του 12% για όσους διεκδικούν σύνταξη στα 63 έτη, μετά από πολλά έτη εργασίας και πληρωμής εισφορών.
Πρόβλημα επάρκειας συντάξεων
«Βάσει της εμπειρίας μου στη διδασκαλία του μαθήματος προσωπικής χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, είναι φανερό ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα επάρκειας συντάξεων στην Κύπρο», ανέφερε στον «Π» ο καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ανδρέας Μιλιδώνης.
«Οι περισσότεροι φοιτητές και φοιτήτριές μου εκτιμούν ότι θα ζήσουν περίπου 15 χρόνια μετά τα 65, ενώ στην πραγματικότητα η μέση διάρκεια ζωής μετά τα 65 είναι 19 χρόνια για άνδρες και 22 για γυναίκες -δηλαδή υποεκτιμούν κατά περίπου 35% τον χρόνο για τον οποίον θα χρειαστούν σύνταξη. Αυτό σημαίνει ότι πιθανόν να μην αποταμιεύσουν αρκετά για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους πέραν της σύνταξης Κοινωνικών Ασφαλίσεων», σημείωσε.
«Αν συνυπολογίσουμε και την πρόβλεψη του νομπελίστα Ντέμις Χασσάμπης (Demis Hassabis) ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να οδηγήσει σε θεραπεία όλων των ασθενειών μέσα στην επόμενη δεκαετία, τότε είναι λογικό να αναμένουμε ότι το προσδόκιμο ζωής θα αυξηθεί περαιτέρω», προσθέτει.
«Η επάρκεια των συντάξεων στην Κύπρο είναι ανησυχητική. Στην Κύπρο, ο δείκτης αναπλήρωσης συντάξεων είναι μόλις 42%. Ο δείκτης αναπλήρωσης συντάξεων είναι το ποσοστό του εισοδήματος ενός ατόμου πριν από τη συνταξιοδότηση που απαιτείται, για τη διατήρηση της ίδιας ποιότητας ζωής, μετά τη συνταξιοδότησή του. Το 42% της Κύπρου είναι το τέταρτο χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη (με μέσο όρο το 58%). Επίσης το 1/3 των εργαζομένων στην Κύπρο συνεχίζει να εργάζεται μετά τη συνταξιοδότηση (υψηλότερο ποσοστό στον Ευρωπαϊκό Νότο) και από αυτούς οι 2 στους 3 εργάζονται λόγω οικονομικής ανάγκης -υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση», τονίζει.
Σύμφωνα με τον κ. Μιλιδώνη, η ανάγκη για μεταρρύθμιση είναι επείγουσα και ξεκινά με την εποπτεία. Σημειώνει ότι μόνο 2 χώρες στην Ευρώπη δεν έχουν Ανεξάρτητη Εποπτική Αρχή για συντάξεις και ασφάλειες και η Κύπρος είναι μία από αυτές. «Επιπλέον, μόνο 5 χώρες δεν έχουν Ενιαία Εποπτεία για συντάξεις και ασφάλειες και πάλι η Κύπρος είναι ανάμεσά τους. Είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί μια Ενιαία, Ανεξάρτητη Εποπτική Αρχή για συντάξεις και ασφάλειες. Αυτή θα είναι η πιο ουσιαστική συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση», υποστηρίζει.
«Εάν η πρόβλεψη του νομπελίστα Ντέμις Χασσάμπη επαληθευτεί, τότε θα πρέπει να προετοιμάσουμε τους συμπολίτες μας για αύξηση στην ηλικία αφυπηρέτησης ή/και περαιτέρω αύξηση των εισφορών στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Επίσης επιβάλλεται να προετοιμάσουμε τους συμπολίτες μας να ενισχύσουν την αποταμιευτική κουλτούρα και να μειώσουν την αλόγιστη κατανάλωση», υπογραμμίζει.
