Στο μικροσκόπιο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Μεταφορών αναμένεται να τεθεί την ερχόμενη Πέμπτη 29 Μαΐου, η αμφιλεγόμενη απόφαση για το άνοιγμα της Λεωφόρου Μακαρίου στη Λευκωσία σε αυτοκίνητα. Η συγκεκριμένη πρόταση πέρασε από το Δημοτικό Συμβούλιο Λευκωσίας, με πρόταση της Δημοτικής Ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού, ενώ την υπερψήφισαν οι Δημοτικές Ομάδες του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ και του ΕΛΑΜ.
Η εγγραφή του θέματος έγινε από τον βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, Χαράλαμπο Θεοπέμπτου. Όπως αναφέρεται στην επιστολή του προς τον πρόεδρο της αρμόδιας Επιτροπής, Μαρίνο Μουσιούττα, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λευκωσίας τροποποιεί ουσιαστικά τον αρχικό σχεδιασμό της λεωφόρου, που προνοούσε πεζοδρόμηση ή διατήρηση ήπιας κυκλοφορίας. Ο κ. Θεοπέμπτου ζητά τη διεξαγωγή συζήτησης με θέμα: «Η απόφαση για το άνοιγμα της λεωφόρου Μακαρίου στην τροχαία κυκλοφορία και η συμβατότητά της με τον στρατηγικό σχεδιασμό βιώσιμης κινητικότητας και αστικής ανάπτυξης». Ο κ. Θεοπέμπτου, θέτει παράλληλα σοβαρά ερωτήματα για τη συμβατότητα της απόφασης με εγκεκριμένα πολεοδομικά και κυκλοφοριακά σχέδια, την τήρηση όρων συγχρηματοδοτούμενου έργου από την ΕΕ, καθώς και τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις στην ευρύτερη αστική περιοχή. Τονίζει την ανάγκη άμεσης ενημέρωσης για τον ρόλο των κρατικών φορέων και την ευθυγράμμιση της απόφασης με τον δημόσιο συμφέρον και τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη.
Έρχεται για αξιολόγηση του έργου η ΕΕ
Στο μεταξύ, στη Κύπρο αναμένεται να φτάσει κλιμάκιο της ΕΕ τους επόμενους μήνες, για να προβεί σε αξιολόγηση του έργου, δεδομένου ότι πέρασαν τρια χρόνια από την ολοκλήρωση του. Σύμφωνα με πληροφορίες της ιστοσελίδας μας, η ΕΕ παρακολουθεί στενά την όλη κατάσταση, αφού έγινε δέκτης καταγγελιών, ενώ με ιδιαίτερη αγωνία αναμένεται η απόφαση για το οικονομικό κόστος που θα έχει η απόφαση του ανοίγματος της Λεωφόρου. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, το παρασκήνιο πριν την κατάθεση της πρότασης από την Δημοτική Ομάδα του ΔΗΣΥ, ήταν έντονο και εντός της ΕΕ, αφού έγινε προεργασία προετοιμασίας των Θεσμών, ώστε σε περίπτωση που εκφράσουν διαφωνία και επιβάλουν πρόστιμο, αυτό να είναι το χαμηλότερο δυνατό.
Βγαίνουν μπροστά Οργανώσεις και Τεχνοκράτες
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις θα συναντηθούν την ερχόμενη εβδομάδα -ενδεχομένως την Τρίτη-. Μεταξύ άλλων στην συνάντηση θα παραστούν περιβαλλοντικές Οργανώσεις, το ΕΤΕΚ, καθώς και άλλα εμπλεκόμενα μέρη που διαφωνούν με την απόφαση. Επιπλέον, υπάρχει έντονη ανησυχία για το Pame Xpress, δεδομένου πως αν αλλάξει ο τρόπος διακίνησης στη Λεωφόρο, δεν θα δίνεται προτεραιότητα στα λεωφορεία. Το Pame Xpress, θεωρείται ως σημαντικό εργαλείο που κατάφερε να αφαιρέσει από την είσοδο της πρωτεύουσας ήδη 600 οχήματα και στόχος -σύμφωνα και με το υπουργείο Μεταφορών είναι η επιπλέον στήριξη του μέτρου. Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Μεταφορών, διά στόματος του αρμόδιου υπουργού, Αλέξη Βαφεάδη, την περασμένη Κυριακή στον «Π», εξέφρασε διαφωνία με το άνοιγμα της Μακαρίου.
Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ Κωνσταντίνος Κωνσταντής κάλεσε τις προηγούμενες ημέρες το Δημοτικό Συμβούλιο να ανακαλέσει την απόφαση και να επανεξετάσει το θέμα με βάση επιστημονικά, πολεοδομικά και κοινωνικά κριτήρια. Όπως δήλωσε, η επιστημονική τεκμηρίωση, η δημόσια διαβούλευση και η στρατηγική συνέπεια αποτελούν προϋποθέσεις για αστικές παρεμβάσεις με διάρκεια, αποδοχή και κοινωνικό όφελος.
Ο κ. Κωνσταντή έκρουσε επίσης τον κώδωνα του κινδύνου για πιθανές δημοσιονομικές επιπτώσεις, καθώς το έργο ανάπλασης της Μακαρίου χρηματοδοτήθηκε με ευρωπαϊκά κονδύλια ύψους €28 εκατ., στο πλαίσιο πολιτικών για βιώσιμη κινητικότητα. Οποιαδήποτε αλλαγή στη φιλοσοφία του έργου ενδέχεται να παραβιάζει τους όρους χρηματοδότησης, με τον κίνδυνο επιστροφής κονδυλίων στην Ε.Ε., γεγονός που θα επιβάρυνε τους φορολογούμενους.
Από την πλευρά της η Πρωτοβουλία «Λευκωσία - Πρωτεύουσα Κύπρου» να τονίζει σε ανακοίνωση της, πως ο δρόμος αυτός δεν πρέπει να καταστεί απλώς πέρασμα, αλλά να εξελιχθεί σε ελκυστικό προορισμό. Αντιδρώντας στην πρόσφατη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για διέλευση οχημάτων, η Πρωτοβουλία εκφράζει ανησυχία, σημειώνοντας πως η απόφαση αυτή υπονομεύει τις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας και ακυρώνει υφιστάμενες λύσεις, όπως το πρόγραμμα Park & Ride.
Με στόχο την ολιστική αντιμετώπιση του ζητήματος, σε συνεργασία με τον Δήμο και θεσμικούς εταίρους, συγχρηματοδοτείται μελέτη από την Urbanism Academy of England, η οποία αναμένεται να παραδοθεί τον Σεπτέμβριο του 2025. Η Πρωτοβουλία καλεί όλους τους θεσμικούς φορείς να συντονιστούν σε μια τεκμηριωμένη στρατηγική, που θα εξασφαλίζει την προσβασιμότητα, χωρίς να θυσιάζει τη λειτουργικότητα και τον χαρακτήρα του δημόσιου χώρου.
Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Κύπρου: «Απουσία στρατηγικής και πολιτική χωρίς όραμα»
Τη διαφωνία του εξέφρασε και ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Κύπρου, κάνοντας λόγο για μια απόφαση που δεν στηρίζεται σε καμία απολύτως στρατηγική ή τεκμηρίωση. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του, «η βεβιασμένη απόφαση επαναφοράς της ιδιωτικής κυκλοφορίας στη Μακαρίου δεν συνοδεύτηκε από καμία μελέτη επιπτώσεων, ούτε αποτέλεσε αντικείμενο διαβούλευσης με τα επαγγελματικά σώματα του σχεδιασμού, την Πολεοδομία ή τους πολίτες».
Ο Σύλλογος χαρακτηρίζει την απόφαση ως βήμα προς τα πίσω και σημειώνει ότι υπονομεύει τις προσπάθειες μετασχηματισμού του δημόσιου χώρου της Λευκωσίας σε πιο ανθρώπινο, πράσινο και βιώσιμο. Επισημαίνει δε, ότι η Μακαρίου είχε σχεδιαστεί και υλοποιηθεί ως ένας πεζοδρομημένος άξονας με σαφή προσανατολισμό προς τον περιορισμό της αυτοκίνησης στο κέντρο και την ενίσχυση της κοινωνικής ζωής και εμπορικής δραστηριότητας.
Όπως σημειώνει ο Σύλλογος, οι αστικές παρεμβάσεις πρέπει να βασίζονται σε μακροπρόθεσμα οράματα, θεσμική προσήλωση και κοινωνική συμμετοχή. Αντίθετα, η πρόσφατη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λευκωσίας αποτελεί παράδειγμα αποσπασματικής και κοντόφθαλμης διαχείρισης του δημόσιου χώρου.
