Ένα ξεχωριστό αφιέρωμα για τις θαλάσσιες χελώνες, τους αρχαίους θαλασσοπόρους αλλά και για την προστασία τους στην Κύπρο ετοίμασε ο «Π» με τη συμβολή της Μαρίας Χρίστου, λειτουργού Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών. Η κ. Χρίστου αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην προστασία των ίδιων των ζώων, των αβγών τους, όσο και οικοτόπων τους για την επιβίωσή τους.
Το προσωπικό του Τμήματος Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών (ΤΑΘΕ) εργάζεται καθημερινά για την προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των οικοτόπων τους, σύμφωνα με τη λειτουργό Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών, προσθέτοντας πως τα καταπληκτικά αυτά ζώα υπάρχουν στη γη από τον καιρό των δεινοσαύρων και καλεί το κοινό να δώσει σε αυτούς τους αρχαίους θαλασσοπόρους μια ευκαιρία για ζωή με απλές καθημερινές πρακτικές.
Σε δηλώσεις της στον «Π» η κ. Χρίστου ανέφερε πως από το 1978 το ΤΑΘΕ υλοποιεί το «Πρόγραμμα Προστασίας και Παρακολούθησης των Θαλάσσιων Χελωνών». Μέσα από το πρόγραμμα, όπως είπε, οι φωλιές προστατεύονται από τις αλεπούδες και από άλλες απειλές, με ειδικά κλουβιά από αλουμίνιο και τοποθετούνται ταμπέλες δίπλα, που προειδοποιούν το κοινό να μην ενοχλεί τις φωλιές.
Επίσης γίνεται συνέχισε, παρακολούθηση των φωλιών από περιστατικά ενόχλησης, θήρευσης αλλά και εκτίμηση του φύλου και της εκκολαψιμότητάς τους. Το πρόγραμμα τόνισε, καλύπτει τις παραλίες ωοτοκίας στις προστατευόμενες περιοχές Λάρα-Τοξεύτρα και Πόλης-Γιαλιάς, καθώς και άλλες περιοχές όπου υπάρχει σποραδική ωοτοκία. Οι δύο αυτές περιοχές είναι είπε η κ. Χρίστου οι πιο σημαντικοί βιότοποι για τις θαλάσσιες χελώνες στην Κύπρο και είναι προστατευόμενες με βάση τον περί Αλιείας Νόμο και τους σχετικούς κανονισμούς και περιλαμβάνονται στο δίκτυο Natura2000.
Η περιοχή της Λάρας-Τοξεύτρας το 2013 μπήκε, όπως είπε, στον ξατάλογο των Ειδικά Προστατευόμενων Περιοχών Μεσογειακής Σημασίας (SPAMIs), στο πλαίσιo του Πρωτοκόλλου της Βαρκελώνης για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές και Βιοποικιλότητας της Μεσογείου, αφού αναγνωρίζεται πως συμβάλλει σημαντικά στο καθεστώς διατήρησης των δύο αυτών ειδών σε μεσογειακό επίπεδο.
Επιτήρηση
Παράλληλα με το πρόγραμμα προστασίας των χελωνών, γίνεται επιτήρηση των προστατευόμενων περιοχών για την εφαρμογή της νομοθεσίας, καθώς και πληροφόρηση του κοινού για τα είδη αυτά, τις απειλές που αντιμετωπίζουν, τις δράσεις προστασίας τους και των βιότοπών τους.
Η ενημέρωση γίνεται, συνέχισε, είτε στο πλαίσιο των έργων/ προγραμμάτων που συμμετέχει ανά διαστήματα το ΤΑΘΕ (ΠΘΑΥ 2021-2027, LIFE IP Physis, Life Adapts), είτε στο πλαίσιο του εθνικού σχεδιασμού για την περιβαλλοντική εκπαίδευση του ΤΑΘΕ.
Το ΤΑΘΕ παρουσιάζει επίσης διαδραστικά εκπαιδευτικά παιχνίδια αφιερωμένα στις θαλάσσιες χελώνες στα σχολεία ανά το παγκύπριο. Επιπρόσθετα, το Ερευνητικό Κέντρο Θαλάσσιας Υδατοκαλλιέργειας Κύπρου (ΕΚΘΥΚ) του ΤΑΘΕ στο Μενεού λειτουργεί και ως κέντρο διάσωσης και παροχής πρώτων βοηθειών για τις θαλάσσιες χελώνες, δίνοντας μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή σε τραυματισμένες και άρρωστες θαλάσσιες χελώνες.
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός, σύμφωνα με την κ. Χρίστου, ότι οι χελώνες που γεννήθηκαν σε μια παραλία θα επιστρέψουν στην ίδια παραλία για να γεννήσουν τα αβγά τους. Αυτό δεν είναι πάντα δεδομένο καθώς η διάβρωση, η οχληρία, η κλιματική αλλαγή μπορεί να κάνουν αυτές τις παραλίες ακατάλληλες για χρήση από τις χελώνες, συμπλήρωσε.
Σημαντική η προστασία τους
Γι’ αυτό είναι σημαντική η προστασία τόσο των ίδιων των ζώων, των αβγών τους, όσο και οικοτόπων τους για την επιβίωσή τους. Κάθε φωλιά χελώνας μπορεί να περιέχει περίπου 80-100 αβγά. Η ίδια χελώνα θα δημιουργήσει κατά μέσο όρο 2-3 φωλιές την ίδια αναπαραγωγική περίοδο. Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν είναι τόσο πολλοί που μόνο 1 στα 1.000 χελωνάκια θα καταφέρει να επιβιώσει και να φτάσει στην ενηλικίωση! Αυτό συμβαίνει τόσο λόγω φυσικών παραγόντων, όπως η θήρευση από αλεπούδες, καβούρια, ψάρια και πουλιά, αλλά και εξαιτίας ανθρώπινων δραστηριοτήτων, που απειλούν τους πληθυσμούς των θαλάσσιων χελωνών, όπως είπε.
Μερικές από τις απειλές και πιέσεις που δέχονται είναι η ενόχληση/καταστροφή των φωλιών, η θαλάσσια ρύπανση, η φωτορύπανση, η διάβρωση των παραλιών, η κλιματική αλλαγή κ.λπ.
Η κ. Χρίστου κάλεσε το κοινό όταν πηγαίνει για μπάνιο σε κάποια παραλία που έχουν εναποθέσει τα αβγά τους οι θαλάσσιες χελώνες, να αποφύγουν πράξεις που μπορεί να οδηγήσουν στην καταστροφή των φωλιών ή/και των αβγών τους, όπως για παράδειγμα να τοποθετήσουν την ομπρέλα τους πάνω από φωλιά χελώνας ή να οδηγήσουν πάνω στις παραλίες.
Επιπλέον συνέχισε, «ας μην ρίχνουμε σκουπίδια στη θάλασσα ή/και στην παραλία, καθώς αυτά μπορεί να προκαλέσουν τον θάνατο στις χελώνες». Ακόμη τόνισε, να αφήνουμε ελεύθερη πάντα τη διαδρομή προς τη θάλασσα και να καλύπτουμε τις τρύπες που σκάψαμε στην άμμο. Αποφεύγουμε να επισκεφθούμε τη νύχτα ακτές όπου υπάρχουν φωλιές θαλάσσιων χελωνών, δεν ανάβουμε φωτιά και κλείνουμε τα τεχνητά φώτα, γιατί μπορεί να αποπροσανατολίσουν τα μικρά χελωνάκια κι αντί να φτάσουν στη θάλασσα να καταλήξουν στον δρόμο.
Στην παραλία
Οι χελώνες συχνά βρίσκονται στα ρηχά και ανεβαίνουν στην επιφάνεια για να αναπνεύσουν, με κίνδυνο να τις κτυπήσουμε με το σκάφος. Αν δείτε κάποια χελώνα στη θάλασσα μην την ταΐσετε και ελαττώστε ταχύτητα με το σκάφος σας. Η κ. Χρίστου είπε πως τον μήνα Μάιο οι θαλάσσιες χελώνες έχουν ήδη αρχίσει να φτιάχνουν τις φωλιές τους στις παραλίες του νησιού μας. Στην Κύπρο παρατήρησε έχουμε δύο είδη θαλάσσιων χελωνών, την καρέτα (Caretta caretta) και την πράσινη χελώνα (Chelonia mydas) που κολυμπούν στα νερά μας αλλά βγαίνουν σε παραλίες για να γεννήσουν τα αβγά τους. Σύμφωνα με τον «Κόκκινο Κατάλογο της IUCN», η καρέτα σε παγκόσμιο επίπεδο ταξινομείται ως «εύτρωτο» είδος. Η πράσινη χελώνα ταξινομείται σε παγκόσμιο και μεσογειακό επίπεδο ως «κινδυνεύον» είδος. Αξίζει να σημειωθεί ότι, ενώ η καρέτα γεννά σε αρκετές χώρες της Μεσογείου, η πράσινη χελώνα γεννά σχεδόν αποκλειστικά στην Κύπρο και την Τουρκία.
Και τα δύο είδη προστατεύονται τόσο από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία όσο και από διεθνείς συμβάσεις. Είναι υπόθεση όλων μας, να προστατεύσουμε τις θαλάσσιες χελώνες και το θαλάσσιο περιβάλλον γενικότερα, κατέληξε η κ. Χρίστου.
