***«[..] φαίνεται ότι πιθανότατα να ευσταθούν οι ισχυρισμοί στην επιστολή των γονέων της θανούσας που απεστάλη στο υπουργείο Υγείας, ημερομηνίας 13/3/2022, σε ότι αφορά πιθανή διοικητική ή ιατρική αμέλεια»
***«[..] μετά από ταχεία επισκόπηση των τριών τόμων ιατρικού φακέλου της ασθενούς, φαίνεται να υπάρχουν κενά τόσο στον μεταμοσχευτικό έλεγχο όσο και στην διαγνωστική προσέγγιση»
***«[..] όφειλαν κατά την αρχική εισαγωγή της στην ΜΕΝΠ στις 1/3/2022, και εφόσον παρέμεινε [..] να προγραμματίσουν περαιτέρω διερεύνηση τής εστίας της αιμορραγίας [..] και να οργανωθεί με μεγαλύτερη ασφάλεια η χειρουργική επέμβαση»
***«[..] φαίνεται να υπάρχουν πιθανές παραλείψεις και λανθάνουσες ενέργειες στη διαχείριση τής ασθενούς, τόσο κατά την μεταμοσχευτική παρακολούθηση όσο και κατά την νοσηλεία της»
***«Αιχμές αφήνονται για ανεπάρκεια και αναποτελεσματικότητα που εντοπίζονται στον συντονισμό και οργάνωση τόσο της χειρουργικής ομάδας, όσο και τον συντονισμό και οργάνωση όσον αφορά τη συνεργασία εμπλεκομένων ιατρικών ειδικοτήτων»
Στις 4 Μαρτίου του 2022 απεβίωσε η Ιωάννα Σκορδή, η οποία εισήχθη στο Παιδιατρικό Τμήμα του Μακάρειου Νοσοκομείου στις 27 Φεβρουαρίου του 2022 με ιστορικό μεταμόσχευσης νεφρού. Στις 2 Ιουνίου 2022 ορίσθηκε «ως ερευνών λειτουργός για τη διεξαγωγή διοικητικής έρευνας για τυχόν ευθύνες» σε σχέση με τον θάνατο της 15χρονης, η δρ Μαρία Χ” Κώστα, διευθύντρια της Χειρουργικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού (ΟΚΥπΥ). Η έρευνα ολοκληρώθηκε σε δυο μήνες, και η σχετική Έκθεση παραδόθηκε στην τότε γενική διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας, μέσω του γενικού εκτελεστικού διευθυντή της Διεύθυνσης Λεμεσού – Πάφου του ΟΚΥπΥ, στις 31 Αυγούστου του 2022.
Έκθεση Χ''Κώστα
Στην Έκθεση της δρος Χ”Kώστα, την οποία κατέχει ο «Πολίτης», στο κεφάλαιο «Συμπεράσματα», αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Από τη μέχρι τώρα διερεύνηση της παρούσας υπόθεσης και τα μέχρι τώρα ευρήματα φαίνεται ότι πιθανότατα να ευσταθούν οι ισχυρισμοί στην επιστολή των γονέων της θανούσας που απεστάλη στο Υπουργείο Υγείας, ημερομηνίας 13/3/2022, σε ό,τι αφορά πιθανή διοικητική ή ιατρική αμέλεια, όμως, το γεγονός ότι δεν έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για τη διενέργεια της νενομισμένης νεκροτομής, απέτρεψε ουσιαστικά τη διαπίστωση της γενεσιουργού αιτίας της εντερορραγίας η οποία οδήγησε άμεσα στην κατάληξή της.
»Δεν αμφισβητώ τα ευρήματα των [..] με πιθανή δυσμενή πρόγνωση και αρνητική έκβαση, πλην όμως έστω και το μικρό ποσοστό πιθανότητας ανάπτυξης [..] έπρεπε να θέσει υψηλό δείκτη υποψίας στους θεράποντες ιατρούς, ώστε να υπάρξει στενότερη μεταμοσχευτική παρακολούθηση, ιδιαίτερα απεικονιστικά [..] Να σημειωθεί ότι μετά από ταχεία επισκόπηση των τριών τόμων του ιατρικού φακέλου της ασθενούς, φαίνεται να υπάρχουν κενά, τόσο στον μεταμοσχευτικό έλεγχο όσο και στη διαγνωστική προσέγγιση.
»Δεν έχω λόγους να αμφιβάλλω ότι όλοι ανεξαίρετα οι ιατρικοί λειτουργοί που ενεπλάκησαν στη διαχείριση της ασθενούς [..] κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες και έλαβαν χώραν όλες οι ενδεδειγμένες ιατρικές ενέργειες, σύμφωνα με την άποψή τους, για την καλύτερη υποστήριξη της ασθενούς, πλην όμως από τη στιγμή που τα συμπτώματα της ασθενούς όσον αφορά την εντερορραγία υποτροπίασαν, με αποτέλεσμα την πλήρη αιμοδυναμική κατάρρευσή της και τη μεταφορά της εσπευσμένα στο χειρουργείο για ερευνητική λαπαροτομή, όφειλαν κατά την αρχική εισαγωγή της στη ΜΕΝΠ στις 1/3/2022, και εφόσον παρέμεινε [..] να προγραμματίσουν περαιτέρω διερεύνηση της εστίας της αιμορραγίας [..] και να οργανωθεί με μεγαλύτερη ασφάλεια η χειρουργική επέμβαση, σε περίπτωση που αυτή ήταν ενδεδειγμένη.
»Σε ό,τι αφορά την εμπλοκή της Παιδοχειρουργικής Ομάδας, οι παιδοχειρουργοί ενημερώθηκαν για την παρουσία του συγκεκριμένου περιστατικού στη ΜΕΝΠ όταν η ασθενής παρουσίασε σημεία αιμορραγικού σοκ για δεύτερη φορά, για να βρίσκονται σε ετοιμότητα σε περίπτωση ανάγκης χειρουργικής αντιμετώπισης, και παρά το γεγονός ότι ανταποκρίθηκαν άμεσα, η εμπλοκή τους ήταν αναπόφευκτη εφόσον τίθετο θέμα επιβίωσης της ασθενούς. Μετά δε την παρουσία μαζικής αιμορραγίας [..] όφειλαν μέχρι την άφιξη του γενικού χειρουργού και αγγειοχειρουργού από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, να ελέγξουν με τον οποινοδήποτε τρόπο την περαιτέρω αιμορραγία, εφόσον μάλιστα ο χειρουργός που διενήργησε τη χειρουργική επέμβαση κατέχει και την ειδικότητα της Γενικής Χειρουργικής. Τονίζεται δε, ότι ο έλεγχος της αιμορραγίας αποτελεί ιατρική πράξη που θα έπρεπε να κατέχει ο κάθε επαγγελματίας ιατρός, Χειρουργός ή μη. Υπενθυμίζεται ότι το χειρουργείο ήταν πολύωρο και κατά τη διάρκειά του χορηγήθηκε μεγάλη ποσότητα [..], πράγμα το οποίο επιδείνωσε περαιτέρω την ομοιόσταση της ασθενούς με ανάπτυξη διαταραχών πήξεως και περαιτέρω αιμορραγία».
Βαθύτερη διερεύνηση
Καταλήγοντας, η ερευνώσα λειτουργός αναφέρει: «Επειδή το ως άνω θέμα δεν εντάσσεται στα πλαίσια των καθηκόντων που μου ανατέθηκαν από το Υπουργείο Υγείας για τη διερεύνηση της παρούσας υπόθεσης, βαθύτερης διερεύνησης χρήζουν (α) ο τρόπος λειτουργίας της ΜΕΝΠ (κλειστού και ανοικτού τύπου) και σε ποιο βαθμό οι παιδοεντατικολόγοι καθορίζουν από μόνοι τους το πλάνο θεραπείας και αντιμετώπισης ή κατόπιν οδηγιών των θεραπόντων ιατρών (στη συγκεκριμένη περίπτωση των παιδιάτρων) υπό την επίβλεψη των οποίων βρίσκονται οι ασθενείς και (β) το εύρος ενασχόλησης και των καθηκόντων του καθηγητή ΧΧΧ (σ.σ. αναφέρεται το όνομα), που διενήργησε τη χειρουργική επέμβαση εντός της παιδοχειρουργικής Κλινικής σε συνδυασμό με τα καθήκοντά του στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
»Εν κατακλείδι, από τα μέχρι τώρα ευρήματα της παρούσας έρευνας φαίνεται να υπάρχουν πιθανές παραλείψεις και λανθάνουσες ενέργειες στη διαχείριση της ασθενούς, τόσο κατά τη μεταμοσχευτική παρακολούθηση όσο και κατά τη νοσηλεία της με συμπτώματα εντερορραγίας, οι οποίες και χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης και εναπόκειται στην αρμόδια Αρχή να κρίνει εάν υπάρχει θέμα πιθανής διάπραξης άλλου είδους αδικημάτων που θα έπρεπε περαιτέρω να διερευνηθούν».
Στον Γενικό Εισαγγελέα
Εννέα ημέρες μετά που το Υπουργείο Υγείας παρέλαβε την Έκθεση Χ”Κώστα, ο τότε υπουργός Υγείας, Μιχάλης Χατζηπαντέλα, έστειλε την εν λόγω Έκθεση στον Γενικό Εισαγγελέα με συνοδευτική επιστολή με θέμα τη «Διερεύνηση της πιθανότητας διάπραξης ποινικών αδικημάτων στα πλαίσια παρακολούθησης και νοσηλείας της αποθανούσας Ιωάννας Σκορδή» (9/9/2022) και «με την παράκληση όπως δοθούν οδηγίες στην Αστυνομία για να διερευνηθεί το ενδεχόμενο διάπραξης ποινικών αδικημάτων από μέρους των ιατρών που έχουν εμπλακεί στην παρακολούθηση, νοσηλεία και θεραπεία» της 15χρονης. Στην επιστολή του προς τον Γενικό Εισαγγελέα, ο κ. Χατζηπαντέλα σημειώνει ότι «δεν λήφθηκε οποιαδήποτε κατάθεση ή πληροφόρηση, ως προς τα γεγονότα» από τον προσωπικό παιδίατρο της έφηβης, ενώ κάνει και μία περίληψη της Έκθεσης Χ’’Κώστα για «παραλείψεις» που φαίνεται να σημειώθηκαν «τόσο κατά την μεταμοσχευτική παρακολούθηση της αποβιώσασας όσο και κατά της διάρκεια της επέμβασης», καθώς και «στον τρόπο οργάνωσης και αποτελεσματικής ανταπόκρισης της χειρουργικής ομάδας». Επιπλέον, ο τότε υπουργός Υγείας κάνει αναφορά και σε «ευθύνες» που φαίνεται να «αναδύονται» και «που μπορούν να αποδοθούν, κατά κύριο λόγο στους ιατρούς της ΜΕΝΠ». «Αιχμές αφήνονται για ανεπάρκεια και αναποτελεσματικότητα που εντοπίζονται στον συντονισμό και οργάνωση, τόσο της χειρουργικής ομάδας όσο και τον συντονισμό και οργάνωση όσον αφορά τη συνεργασία εμπλεκομένων ιατρικών ειδικοτήτων», προστίθεται.
«Να διερευνηθεί άμεσα»
Στις 14 Σεπτεμβρίου 2022, η Νομική Υπηρεσία απέστειλε επιστολή προς τον τότε Αρχηγό Αστυνομίας, Στέλιο Παπαθεοδώρου, με θέμα «Διερεύνηση της πιθανότητας διάπραξης ποινικών αδικημάτων στα πλαίσια παρακολούθησης και νοσηλείας της αποθανούσας Ιωάννας Σκορδή» με βάσει την Έκθεση Χ’’Κώστα. Στην επιστολή σημειώνεται ότι «η λειτουργός που είχε διοριστεί από το Υπουργείο Υγείας για να διεξαγάγει διοικητική έρευνα για τυχόν ευθύνες σε σχέση με το υπό αναφορά περιστατικό, κατέληξε ότι πιθανόν να υπήρξαν παραλείψεις και λανθασμένες ενέργειες στη διαχείριση της ασθενούς, τόσο κατά τη μεταμοσχευτική της παρακολούθηση όσο και κατά τη νοσηλεία της, οι οποίες χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης», σημειώνεται στην επιστολή Νομικής Υπηρεσίας προς Αρχηγό Αστυνομίας, ζητώντας του «όπως δοθούν οδηγίες για τη διερεύνηση της υπόθεσης, ώστε να διαπιστωθεί τυχόν διάπραξη ποινικών αδικημάτων από οποιοδήποτε πρόσωπο». Επιπρόσθετα, αναφέρεται ότι «λόγω της φύσης της υπόθεσης, η διερεύνηση θα πρέπει να διενεργηθεί άμεσα. Να τηρούμαστε ενήμεροι για την πορεία αυτής».
«Στο τελικό στάδιο»
Από την Αστυνομία μας λέχθηκε ότι η Έκθεση της έρευνας που ζητήθηκε από τη Νομική Υπηρεσία, της παραδόθηκε στις 30 Ιουλίου 2023. Ερωτηθείσα η Γενική Εισαγγελία, γιατί σχεδόν έναν χρόνο μετά που παρέλαβε το Πόρισμα της αστυνομικής έρευνας δεν προχώρησε στο επόμενο βήμα, μας ειπώθηκε αρμοδίως ότι «υπήρχαν κάποια περίπλοκα νομικά ζητήματα», ζητήθηκαν από εμπειρογνώμονες ειδικές ιατρικές εκθέσεις για το συγκεκριμένο περιστατικό, γι' αυτό και χρειάστηκαν επιπλέον έρευνες από την Αστυνομία, και σήμερα «είναι στο τελικό στάδιο για να ληφθούν αποφάσεις». Διευκρινιστικά αναφέρθηκε ότι «τελικό στάδιο» σημαίνει το αμέσως επόμενο διάστημα. Δηλαδή, έχουν ολοκληρωθεί τα σημειώματα από τους λειτουργούς και θα γίνει σύσκεψη -όπως γίνεται σε όλες τις σοβαρές περιπτώσεις- για να ληφθούν αποφάσεις σε σχέση με τυχόν τη δίωξη ή μη.
Διώξεις;
Τους τελευταίους δέκα μήνες ο φάκελος της υπόθεσης πηγαινοερχόταν από τη Νομική Υπηρεσία στην Αστυνομία, με συνεχώς νέες οδηγίες για διερεύνηση πτυχών της υπόθεσης, σε σημείο που κάποιοι κάνουν λόγο για «πιθανή κωλυσιεργία». Στις 12 Οκτωβρίου 2022, η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) αποφάσισε τη διαθεσιμότητα δύο γιατρών -διευθυντικών στελεχών του Μακάρειου Νοσοκομείου- για τρεις μήνες, μέχρι να ολοκληρωθούν οι έρευνες για τον θάνατο της15χρονης Ιωάννας Σκορδή. Την επομένη, 13 Οκτωβρίου 2022, οι ιατροί του Μακάρειου κατήλθαν σε στάση εργασίας ως αντίδραση για τη διαθεσιμότητα των δύο συναδέλφων τους. Διαμαρτυρίες υπήρξαν και από γονείς παιδιών που νοσηλεύονταν στο Μακάρειο Νοσοκομείο, όπως και πιέσεις σε διάφορα επίπεδα για να αλλάξει η απόφαση της ΕΔΥ. Στις 19 Οκτωβρίου 2022, ο τότε υπουργός Υγείας, Μιχάλης Χατζηπαντέλα, αποκάλυψε -στη μεσημβρινή εκπομπή του Omega και την Στέλλα Σάββα- «πως οι νέες καταγγελίες που προέκυψαν για ακόμη δύο υποθέσεις αφορούν πάλι τους ίδιους γιατρούς που έχουν ήδη τεθεί σε διαθεσιμότητα για την υπόθεση της 15χρονης». Τελικά, στις 24 Νοεμβρίου του 2022, οι δυο γιατροί επέστρεψαν στα καθήκοντά τους μετά από απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου. Είχαν προσφύγει στη Δικαιοσύνη ζητώντας ακύρωση της απόφασης για τρίμηνη διαθεσιμότητά τους. Στις 3 Νοεμβρίου του 2022, κατόπιν σχετικού διατάγματος, έγινε εκταφή της 15χρονης, ώστε ιατροδικαστές της Δημοκρατίας να λάβουν δείγματα για τοξικολογικές και ιστοπαθολογικές εξετάσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Πολίτη», η υπόθεση δεν αναμένεται να πέσει στα μαλακά.
