Αναφορά και στα πολιτικά δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων στους οποίους περιλαμβάνονται και οι εργοδοτούμενοι ορισμένου και αορίστου χρόνου, κάνει ο νέος Οδηγός Συμπεριφοράς και Δεοντολογίας στο Δημόσιο, που καταρτίστηκε από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού του Υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με την επίτροπο Διοίκησης και την επίτροπο Νομοθεσίας.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τον νέο Οδηγό Συμπεριφοράς και Δεοντολογίας που έχει κοινοποιηθεί σε όλα τα υπουργεία, τμήματα και υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, κάθε δημόσιος υπάλληλος δικαιούται να εκφράζει ελεύθερα τα πολιτικά του φρονήματα και τις πολιτικές απόψεις και πεποιθήσεις του είτε δημόσια είτε κατ' ιδίαν, όχι, όμως, κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας του.
Ειδικότερα, ο δημόσιος υπάλληλος:
- Επιτρέπεται να είναι απλό μέλος πολιτικού κόμματος της επιλογής του και να παρευρίσκεται σε πολιτικές συγκεντρώσεις ή άλλες παρόμοιες κομματικές εκδηλώσεις.
- Μπορεί να εκλέγεται ή να διορίζεται σε κομματικό αξίωμα πολιτικού κόμματος της επιλογής του εφόσον κατέχει θέση με μισθοδοτική κλίμακα μέχρι και την κλίμακα Α7 του κυβερνητικού μισθολογίου ή κατόπιν έγκρισης της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας εφόσον κατέχει θέση με μισθοδοτική κλίμακα ίση με ή ανώτερη από την κλίμακα Α8 του κυβερνητικού μισθολογίου και νοουμένου ότι, τα καθήκοντα της θέσης του δεν συγκρούονται ή επηρεάζονται από την ανάληψη ή συνέχιση κατοχής κομματικού αξιώματος.
- Δεν επιτρέπεται χρησιμοποιώντας τη θέση του ή ασκώντας την επιρροή του, να προβαίνει σε ενέργειες που αποσκοπούν στην προσχώρηση οποιουδήποτε προσώπου σε πολιτικό κόμμα ή οργάνωση κομματικού χαρακτήρα ή στον επηρεασμό οποιουδήποτε προσώπου υπέρ πολιτικού κόμματος ή πολιτικού προσώπου.
- Αν επιθυμεί να υποβάλει υποψηφιότητα για αξίωμα του οποίου η κατοχή είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου, όπως είναι για παράδειγμα το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας ή του βουλευτή ή του δημάρχου, οφείλει να απέχει από τα καθήκοντά του με άδεια για χρονική περίοδο διάρκειας 40 (σαράντα) ημερών πριν τη διεξαγωγή των εκλογών. Νοείται ότι, η άδεια που χορηγείται κατά τη χρονική περίοδο πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών δύναται να επεκταθεί μέχρι και τις 45 (σαράντα πέντε) ημέρες, αν ο υπάλληλος το επιθυμεί. Η χορηγούμενη άδεια μπορεί να είναι είτε άδεια χωρίς απολαβές, όχι για λόγους δημόσιου συμφέροντος, είτε κανονική άδεια από αυτήν που ο υπάλληλος έχει σε πίστη του.
Στο δημόσιο αξίωμα με σύνταξη
Σε περίπτωση που ο δημόσιος υπάλληλος αποτύχει να εκλεγεί, μπορεί να επιστρέψει στη θέση που κατέχει και η υπηρεσιακή κατάσταση αυτού δεν επηρεάζεται από τη δραστηριότητά του και τις γνώμες που έχει εκφράσει κατά την προεκλογική περίοδο. Μάλιστα, υπάρχει και νομοθεσία που προστατεύει τον δημόσιο υπάλληλο από τυχόν εκδικητικές ενέργειες αναφορικά με τα όσα είπε και κατήγγειλε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Πρόκειται για τον περί των Πολιτικών Δικαιωμάτων Δημόσιων Υπαλλήλων, Εκπαιδευτικών Λειτουργών, Δημοτικών Υπαλλήλων, Κοινοτικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Νομικών Προσώπων Δημόσιου Δικαίου Νόμο του 2015.
Σε περίπτωση επιτυχίας εκλογής δημόσιου υπαλλήλου σε δημόσιο αξίωμα όπως αυτό του Προέδρου της Δημοκρατίας, του βουλευτή και του δημάρχου, αυτός αφυπηρετεί αυτοδικαίως από τη θέση που κατέχει, οπότε εφαρμόζονται οι διατάξεις του εκάστοτε σε ισχύ περί Συντάξεων Νόμου που αφορούν τα ωφελήματα αφυπηρέτησης για τερματισμό υπηρεσίας προς το δημόσιο συμφέρον, αν πρόκειται περί εκλογής στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας ή του μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων ή που αφορούν την πρόωρη εθελοντική αφυπηρέτηση, αν πρόκειται για εκλογή σε άλλο αξίωμα.
Κοντολογίς, ο δημόσιος υπάλληλος θα παραιτηθεί από το Δημόσιο για να αναλάβει δημόσιο αξίωμα και ταυτόχρονα, θα λαμβάνει σύνταξη από το Δημόσιο από την αμέσως επόμενη ημέρα, ανεξαρτήτως ηλικίας. Το δε ύψος της σύνταξης θα υπολογιστεί ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας και τη μισθοδοτική κλίμακα που βρισκόταν ο δημόσιος υπάλληλος.
Ο νόμος που μοιράζει συντάξεις, ανεξαρτήτως ηλικίας και που επιβάλλεται να τροποποιηθεί για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των πολυσυνταξιούχων αξιωματούχων, είναι ο περί Συντάξεως Νόμος του 1997, και συγκεκριμένα το άρθρο 24 αυτού, το οποίο προβλέπει τα εξής: «Όταν υπάλληλος αφυπηρετεί για ανάληψη δημόσιου λειτουργήματος που είναι ασυμβίβαστο με το αξίωμα ή τη θέση την οποία κατέχει στην κρατική υπηρεσία, αυτός σε κάθε περίπτωση λαμβάνει για την υπηρεσία του: (α) σύνταξη δυνάμει του άρθρου 8 (Συντελεστής σύνταξης και εφάπαξ ποσό) χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο όρος για συμπλήρωση πενταετούς υπηρεσίας, (β) τόση πρόσθετη σύνταξη όση το Υπουργικό Συμβούλιο κρίνει δίκαιο και πρέπον».
30 περιπτώσεις αξιωματούχων
Όπως προκύπτει απο τα στοιχεία που κατέθεσε στο πρόσφατο παρελθόν στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, υπάρχουν συνολικά 30 περιπτώσεις εν ενεργεία κρατικών αξιωματούχων - τους οποίους δεν κατονόμασε - που λαμβάνουν σύνταξη από το Δημόσιο ως πρώην υψηλόβαθμοι δημόσιοι υπάλληλοι. Σε αυτούς περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδη, ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός, η υπουργός Παιδείας Αθηνά Μιχαηλίδου, η υφυπουργός παρά τω Προέδρω Ειρήνη Πική, η επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού Δέσπω Μιχαηλίδου – Λιβανίου, η επίτροπος Νομοθεσίας Λουίζα Χριστοδουλίδου Ζαννέτου κ.ά.
