Η ανακριτική ομάδα του ΤΑΕ Αρχηγείου Αστυνομίας που θα αναλάβει την υπόθεση με τους φονικούς αερόσακους Τakata θα διερευνήσει, μεταξύ άλλων, το αδίκημα της ανθρωποκτονίας. Εξαιτίας της εγκληματικής αδιαφορίας που επιδείχθηκε από πλευράς δημόσιων λειτουργών χάσαμε τόσο άδικα δύο νεαρούς: τον 24χρονο Κυριάκο Όξινο στις 24/1/2023 στη Λευκωσία και τη 19χρονη Στυλιανή Γιωργαλλή στις 21/10/2024 στον δρόμο Αυγόρου-Φρενάρους.
Χθες, ο Γενικός Εισαγγελέας διαβίβασε το πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής στον αρχηγό της Αστυνομίας με οδηγίες να διερευνηθούν όλα τα πιθανά ποινικά αδικήματα εναντίον οποιουδήποτε προσώπου περιλαμβανομένου και του υπουργού Μεταφορών, Αλέξη Βαφεάδη. Η Ερευνητική Επιτροπή δεν καταλόγισε ευθύνες στον κ. Βαφεάδη παρόλο που ο θάνατος της 19χρονης Στυλιανής έλαβε χώρα επί υπουργίας του και συγκεκριμένα, 18 μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Η Ερευνητική Επιτροπή στο πόρισμά της, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα από τη Νομική Υπηρεσία, εισηγείται όπως ελεγχθούν ποινικά τέσσερα πρόσωπα: Ο πρώην υπουργός Μεταφορών Μάριος Δημητριάδης, ο πρώην γενικός διευθυντής του Υπουργείου Μεταφορών Αλέκος Μιχαηλίδης και οι πρώην διευθυντές του ΤΟΜ, Σωτήρης Κολλέτας και Γιάννης Νικολαΐδης. Ο τελευταίος θα ελεγχθεί και πειθαρχικά καθώς εξακολουθεί να είναι δημόσιος υπάλληλος και συγκεκριμένα, από την 1/7/2023 είναι ο γενικός διευθυντής του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας. Για τον Νικολαΐδη δεν αποκλείεται να ζητηθεί η διαθεσιμότητά του όπως και άλλων εμπλεκόμενων δημόσιων λειτουργών. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο Γενικός Εισαγγελέας απέστειλε χθες το πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής και στη Γραμματεία του Υπουργικού Συμβουλίου για μελέτη και τυχόν ενέργειες των αρμοδίων Αρχών σε σχέση με πειθαρχικές ευθύνες που ενδέχεται να προκύπτουν.
Οι Κολέττας και Νικολαΐδης
Ο Σωτήρης Κολέττας διετέλεσε διευθυντής του ΤΟΜ από το 2006-2019. Ο δε Γιάννης Νικολαΐδης κατά τον επίμαχο χρόνο υπηρετούσε στο ΤΟΜ, ένα διάστημα ασκούσε καθήκοντα αναπληρωτή και στη συνέχεια διαδέχθηκε τον Κολέττα προτού προαχθεί σε γενικό διευθυντή υπουργείου.
Η Ερευνητική Επιτροπή προτείνει όπως οι δύο άνδρες ελεγχθούν ποινικά για «τις παραλείψεις τους καθ' όλη τη μακρά περίοδο που είχαν τα ηνία του ΤΟΜ». Παραλείψεις που συνοψίζονται στα παρακάτω:
1 Ενώ γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν για την επικινδυνότητα των αερόσακων Takata, ουδέν στην ουσία έπραξαν για την ασφάλεια των πολιτών αλλά περιορίστηκαν απλώς να κοινοποιούν επικαιροποιημένα στοιχεία στους διανομείς των κατασκευαστών, δηλαδή στις αντιπροσωπείες των καινούργιων οχημάτων, για τους ιδιοκτήτες των υπό ανάκληση οχημάτων που αφορούσαν μόνο οχήματα με ευρωπαϊκή έγκριση τύπου. Πρόκειται για την περιβόητη εγκύκλιο του ΤΟΜ που εκδόθηκε στις 21/3/2017 και άφησε χωρίς καμία ρύθμιση, σε ό,τι αφορά τα ζητήματα των ανακλήσεων, τα οχήματα που εισήχθησαν μεταχειρισμένα από τρίτες χώρες, κυρίως από Ιαπωνία και Σιγκαπούρη.
2 Καθ’ όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας του Σ. Κολέττα ως διευθυντή του ΤΟΜ διαμορφώθηκε μια στρεβλωμένη και επικίνδυνη αντίληψη, η οποία εμπεδώθηκε κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του Γ. Νικολαΐδη στην ίδια θέση ότι: Η αποστολή του ΤΟΜ σε σχέση με τις ανακλήσεις εξαντλείτο στο να κοινοποιεί επικαιροποιημένα στοιχεία των ιδιοκτητών των υπό ανάκληση οχημάτων στις αντιπροσωπείες των καινούργιων οχημάτων καθότι -ως ήταν η αντίληψη- υπεύθυνος για τις ανακλήσεις ήταν ο κατασκευαστής και αυτός μόνο όφειλε να αξιολογήσει την επικινδυνότητα οποιουδήποτε ελαττώματος του οχήματος και όχι το ΤΟΜ.
3 Είχαν συνεχείς ειδοποιήσεις από την Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή και συγκεκριμένα από το 2013 για την επικινδυνότητα των αερόσακων Takata, έλαβαν και δύο επιστολές από πολίτες, το 2015 και 2016, για την επικινδυνότητα των εν λόγω αερόσακων και παρ' όλα αυτά, επέδειξαν ασύγγνωστη αδράνεια και αδιαφορία για εκτίμηση του κινδύνου και δεν έλαβαν οποιοδήποτε μέτρο για ασφάλεια των όσων χρησιμοποιούσαν οχήματα με αερόσακους Takata και δεν ενημέρωσαν το κοινό για τους κινδύνους που διέτρεχε λόγω των αερόσακων αυτών.
Οι Δημητριάδης και Μιχαηλίδης
Η Ερευνητική Επιτροπή εισηγείται όπως ελεγχθούν για τη διάπραξη τυχόν ποινικών αδικημάτων και ο πρώην υπουργός Μεταφορών Μάριος Δημητριάδης όσο και ο πρώην γενικός διευθυντής του Υπουργείου Μεταφορών, Αλέκος Μιχαηλίδης. Για τους δύο, η Ερευνητική Επιτροπή αναφέρει στο πόρισμά της, μεταξύ άλλων, τα εξής: «(…) Να υπενθυμίσουμε τη μαρτυρία των Γ. Νικολαΐδη και Γ. Λουκά ότι για την εγκύκλιο του Μαρτίου του 2017 το υπουργείο ήταν ενήμερο και -σύμφωνα με τον Γ. Λουκά- η διαμόρφωση του κειμένου της έγινε και με υποδείξεις του τότε υπουργού. Αυτό, ενδεχομένως, να έχει και ποινικές προεκτάσεις, και επαναλαμβάνουμε επί τούτου τα όσα παραθέσαμε στο Κεφ. IV που αφορά την έκθεση Κ. Κοτζιάπασιη. Ότι, δηλαδή, ενδεχομένως να έχει διαπραχθεί το αδίκημα της κατάχρησης εξουσίας του άρθρου 105 του Ποινικού Κώδικα και, σε τέτοια περίπτωση, θα πρέπει ενδεχομένως να εξεταστεί κατά πόσον στη διάπραξή του συνήργησε ο τότε υπουργός και/ή ο τότε γενικός διευθυντής του Υπουργείου Μεταφορών».
Η εγκύκλιος του 2017 που εκδόθηκε από το ΤΟΜ και προκάλεσε το χάος με τις ανακλήσεις των φονικών αερόσακων Takata, στάλθηκε προς τον Σύνδεσμο Εισαγωγέων Μηχανοκίνητων Οχημάτων, στον οποίο συμμετέχουν οι αντιπροσωπείες καινούργιων οχημάτων, από τον τότε αναπληρωτή διευθυντή του ΤΟΜ, Γιάννη Νικολαΐδη. Στο τέλος της εγκυκλίου αναγράφεται: «Κοινοποίηση: Γενικός διευθυντής του Υπουργείου Μεταφορών».
Με την εν λόγω εγκύκλιο, το ΤΟΜ εξαίρεσε τους αντιπροσώπους των καινούργιων οχημάτων-διανομείς κατασκευαστών από την υποχρέωση να ενημερώνουν για τυχόν ανακλήσεις τους ιδιοκτήτες των οχημάτων που εισήχθησαν μεταχειρισμένα από τρίτες χώρες, κυρίως από Ιαπωνία και Σιγκαπούρη, διότι δεν είχαν τέτοια ενημέρωση, χωρίς, όμως, να καθορίζει ποιος έχει την ευθύνη της ενημέρωσης για αυτή την κατηγορία οχημάτων. Εξαιτίας αυτού του κενού, που δεν ρυθμίστηκε στην ολότητά του μέχρι και σήμερα, εξακολουθούν να κυκλοφορούν στους κυπριακούς δρόμους χιλιάδες εισαγόμενα μεταχειρισμένα οχήματα, τα οποία φέρουν τους επικίνδυνους αερόσακους ή τελούν υπό ανάκληση χωρίς να το γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες τους.
Ο Αλέκος Μιχαηλίδης, που παρουσιάζεται να είναι ο αποδέκτης της επιστολής-εγκυκλίου, με δηλώσεις στον «Π», κατήγγειλε ότι η εν λόγω εγκύκλιος δεν κοινοποιήθηκε ποτέ από το ΤΟΜ στο Υπουργείο Μεταφορών. Αποκαλύπτοντας ότι, αναζητήθηκε πρόσφατα και δεν εντοπίστηκε στα αρχεία του υπουργείου. Και διερωτήθηκε, πώς θα γνώριζε για ένα θέμα που ουδέποτε έλαβε γνώση.
Τα ευρήματα της Ερευνητικής Επιτροπής αμφισβήτησε και ο Μάριος Δημητριάδης. «Δηλώνω κατηγορηματικά ότι, στην περίοδο της θητείας μου ως υπουργός Μεταφορών δεν είχα οποιαδήποτε εμπλοκή στην ετοιμασία της επιστολής-εγκυκλίου ημερ. 21/3/2017 και ούτε έδωσα οποιεσδήποτε οδηγίες σχετικά με αυτήν. Αυτό επιβεβαιώνεται από τις μαρτυρίες των υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου που συμμετείχαν στις εργασίες της επιτροπής, οι οποίες ήταν ανοικτές στο κοινό και κατά τις οποίες είχαν τηρηθεί πρακτικά. Αναφορικά με την κατάθεση του κ. Γιώργου Λουκά και τους ισχυρισμούς που περιλαμβάνονται σε ΜΜΕ, καλώ το Υπουργείο Μεταφορών να τη δημοσιοποιήσει αυτούσια μαζί με οποιαδήποτε παραρτήματα. Έτσι θα ενημερωθούν σωστά οι πολίτες και θα αποκατασταθεί η αλήθεια». Εν ολίγοις ο κ. Δημητριάδης αμφισβητεί ότι, στην κατάθεσή του στην Ερευνητική Επιτροπή ο Γιώργος Λουκά -νυν διευθυντής του ΤΟΜ- ανέφερε ότι ο κ. Δημητριάδης είχε εμπλοκή στην ετοιμασία της περιβόητης εγκυκλίου του 2017.
Οι περισσότεροι αφυπηρέτησαν
Όσον αφορά τις πειθαρχικές ευθύνες, η Ερευνητική Επιτροπή ζητά τον πειθαρχικό έλεγχο των λειτουργών του ΤΟΜ, του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών και της Αστυνομίας που είχαν γνώση των εκθέσεων που ετοιμάστηκαν για τον σοβαρό τραυματισμό του 19χρονου Αλέξανδρου Λούγκου στο πρόσωπο στις 30/07/2017 από αερόσακο Takata καθώς και για το θανατηφόρο στις 24/01/2023 με θύμα τον 24χρονο Κυριάκο Όξινο από Takata αλλά επέδειξαν αμέλεια και/ή αδιαφορία. Σύμφωνα με την Ερευνητική Επιτροπή, δεν ενημέρωσαν τις αρμόδιες Αρχές και δεν εισηγήθηκαν τη λήψη προληπτικών μέτρων για μείωση και/ή αποτροπή του κινδύνου από τους αερόσακους.
Γίνεται, επίσης, εισήγηση όπως ελεγχθούν πειθαρχικά οι λειτουργοί του ΤΟΜ που λάμβαναν από το 2013 προειδοποιήσεις από την Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή για την επικινδυνότητα των αερόσακων Takata αλλά επέδειξαν αδράνεια, αδιαφορία, αμέλεια και δεν ενημέρωσαν το κοινό.
Οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι δημόσιοι λειτουργοί έχουν αφυπηρετήσει.
