Στη νίκη του Τουφάν Ερχιουρμάν στις «προεδρικές εκλογές» στην τουρκοκυπριακή κοινότητα αναφέρεται ανάλυση της Washington Examiner, το οποίο αναφέρεται στην προοπτική επίλυσης του Κυπριακού με παρέμβαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Το αμερικανικό δημοσίευμα σημειώνει ότι ο κ. Τραμπ θα μπορούσε να προσφέρει στην Τουρκία όσα δεν μπόρεσε να προσφέρει ο ΟΗΕ, όπως αυξημένη συνεργασία στην άμυνα, εμπορικές ή ενεργειακές συμφωνίες με την υποστήριξη της Ευρώπης, σε αντάλλαγμα για την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και ένα ανανεωμένο σχέδιο διαμοιρασμού της εξουσίας στο νησί.
Αυτούσια η ανάλυση της Washington Examiner:
Για μισό αιώνα, το μεσογειακό νησί της Κύπρου αποτελεί την ξεχασμένη σύγκρουση της Ευρώπης. Είναι διαιρεμένο από το 1974, όταν η Τουρκία εισέβαλε μετά από πραξικόπημα που υποστηρίχθηκε από την Ελλάδα. Σήμερα, οι Ελληνοκύπριοι ελέγχουν το νότο, είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ ο τουρκοκρατούμενος βορράς αναγνωρίζεται μόνο από την Άγκυρα. Μια ζώνη ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών διασχίζει την πρωτεύουσα, Λευκωσία, χωρίζοντας τις δύο πλευρές με συρματοπλέγματα και σημεία ελέγχου.
Κάθε πρόεδρος των ΗΠΑ, από τον Τζίμι Κάρτερ και μετά, έχει αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό την Κύπρο. Ο ΟΗΕ έχει φιλοξενήσει ατελείωτους γύρους ειρηνευτικών συνομιλιών που δεν έχουν οδηγήσει πουθενά. Η διαίρεση έχει καταλήξει σε ένα σχεδόν άνετο αδιέξοδο, με τις δύο πλευρές να γίνονται λιγότερο ενθουσιώδεις για την εξεύρεση λύσης. Οι προηγούμενες προσπάθειες επανένωσης της Κύπρου έχουν επανειλημμένα καταρρεύσει. Το 2004, μια πρόταση που υποστηρίχθηκε από τον ΟΗΕ εγκρίθηκε από τους Τουρκοκύπριους, αλλά απορρίφθηκε συντριπτικά από τους Ελληνοκύπριους, οι οποίοι φοβόντουσαν τους κινδύνους ασφαλείας και την τουρκική επιρροή. Η τελευταία σοβαρή προσπάθεια έγινε το 2017 στην Ελβετία, όπου οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και των δύο κυπριακών πλευρών κατέρρευσαν λόγω του ζητήματος των τουρκικών στρατευμάτων και των εγγυήσεων ασφαλείας. Αυτά τα ίδια προβλήματα εξακολουθούν να εμποδίζουν μια συμφωνία σήμερα.
Αλλά το έδαφος αλλάζει. Την περασμένη Κυριακή, ο Τουφάν Ερχουρμάν, ένας μετριοπαθής υποψήφιος, νίκησε τον σκληροπυρηνικό Ερσίν Τατάρ στις εκλογές στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ο Ερχουρμάν έκανε εκστρατεία για την εξεύρεση λύσης με την ελληνοκυπριακή κυβέρνηση μετά από χρόνια αδιεξόδου και εθνικιστικής ρητορικής. Η νίκη του σηματοδοτεί μια σπάνια στιγμή αισιοδοξίας σε ένα νησί. Για τους Τουρκοκύπριους, που είναι εξαντλημένοι από την πολιτική απομόνωση και ανησυχούν ότι θα είναι λιγότεροι από τους Τούρκους εποίκους, η νίκη του αντιπροσωπεύει μια ευκαιρία να επανεξετάσουν τις σχέσεις τους με την ε/κ πλευρά.
Η χρονική στιγμή είναι σημαντική. Νωρίτερα φέτος, εμπειρογνώμονες της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ αξιολόγησαν την αεροπορική βάση στην Πάφο για να δουν αν θα μπορούσε να υποστηρίξει ανθρωπιστικές και υλικοτεχνικές επιχειρήσεις στην περιοχή. Το σχέδιο είναι να βελτιωθεί η υποδομή ώστε η βάση να μπορεί να φιλοξενήσει ευρύτερο φάσμα αμερικανικών αεροσκαφών κατά τη διάρκεια εκκενώσεων ή περιφερειακών κρίσεων. Η Ουάσιγκτον έχει επίσης εξετάσει τη χρήση της βρετανικής βάσης Ακρωτηρίου για αντίδραση σε περιφερειακές κρίσεις. Όπως κάποτε περιέγραψε ο Χένρι Κίσινγκερ, η Κύπρος λειτουργεί ως «απίστευτη αεροπορική βάση», τοποθετημένη σε απόσταση βολής από τον Λίβανο, το Ισραήλ και τη μεγαλύτερη Μέση Ανατολή. Αυτή η γεωγραφία εξηγεί γιατί η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να βρει ενδιαφέρον να επενδύσει στο νησί.
Η αλλαγή συμβαίνει όχι μόνο στα κατεχόμενα αλλά και στις ελεύθερες περιοχές. Το δημοσίευμα τονίζει ότι υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, η κυβέρνηση επιδιώκει στενότερους δεσμούς με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες, ένα διάλειμμα από την ευθυγράμμιση με τη Ρωσία, η οποία για δεκαετίες υπήρξε τόσο διπλωματικός εταίρος όσο και χρηματοδότης. Η Λευκωσία έχει δηλώσει την επιθυμία ένταξης στο ΝΑΤΟ, έχει καταπολεμήσει παράνομα ρωσικά κεφάλαια στη χώρα και έχει επιδιώξει στενότερες σχέσεις με το Ισραήλ.
«Η Άγκυρα βλέπει το νησί ως ζώνη ασφαλείας στην ανατολική Μεσόγειο»
Καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία στρέφεται προς τη Δύση, η βόρεια πλευρά παραμένει σταθερά υπό τον έλεγχο της Τουρκίας. Περίπου 40.000 Τούρκοι στρατιώτες βρίσκονται ακόμη εκεί, και η Τουρκία καλύπτει τα περισσότερα έξοδα της περιοχής, από τους μισθούς των υπαλλήλων μέχρι την ενέργεια και την κατασκευή νέων κτιρίων. Η Άγκυρα βλέπει το νησί ως τμήμα της ζώνης ασφαλείας της στην ανατολική Μεσόγειο και το χρησιμοποιεί για στρατιωτικούς σκοπούς. Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία έχει χτίσει νέες βάσεις και μια βάση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο βόρειο μέρος, ενισχύοντας την παρουσία της. Η υποτελής διοίκηση των Τ/κ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Τουρκία για χρήματα και πολιτική στήριξη, πράγμα που σημαίνει ότι καμία πρόοδος προς επανένωση δεν μπορεί να γίνει χωρίς την έγκριση της Άγκυρας.
Γι’ αυτό έχει αποτύχει η διαδικασία ειρήνευσης. Κανείς δεν έχει προσφέρει ποτέ στην Τουρκία κάτι που να αξίζει ώστε να εγκαταλείψει τη στρατιωτική της παρουσία και την προβολή δύναμης. Ωστόσο, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται αυτή η «παγωμένη» σύγκρουση. Κατάφερε να τερματίσει δεκαετίες εχθρότητας μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Η Κύπρος μπορεί να είναι η επόμενη.
Τι θα μπορούσε να προσφέρει ο Τραμπ στην Άγκυρα
Ο Τραμπ θα μπορούσε να προσφέρει στην Άγκυρα όσα ποτέ ο ΟΗΕ δεν μπόρεσε, όπως αυξημένη συνεργασία στην άμυνα, εμπορικές ή ενεργειακές συμφωνίες με την υποστήριξη της Ευρώπης, σε αντάλλαγμα για την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και ένα ανανεωμένο σχέδιο διαμοιρασμού της εξουσίας στο νησί.
Για δεκαετίες, η Κύπρος υπήρξε το «νεκροταφείο» των διπλωματών, μια σύγκρουση όπου η λύση πάντα φαινόταν κοντά αλλά ποτέ δεν μπορούσε να επιτευχθεί. Αν η κυβέρνηση Τραμπ επιλέξει να εμπλακεί, θα μπορούσε να μετατρέψει αυτό το αδιέξοδο σε σπάνια επιτυχία εξωτερικής πολιτικής και να δώσει νέα ώθηση στην επίλυση μιας από τις μεγαλύτερες διαιρέσεις της Ευρώπης.
