Συνεχίζεται η αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει εδώ και μερικούς μήνες στον χώρο του κυπριακού πολιτισμού, με δεκάδες φορείς να μαζεύουν υπογραφές και να καταγγέλλουν ότι η ηγεσία του Υφυπουργείου Πολιτισμού υπονομεύει την καλλιτεχνική δημιουργία και δημιουργεί αδιαφανείς και εκφοβιστικές συνθήκες. Με ανοιχτή επιστολή προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, που κοινοποιήθηκε στη Βουλή και στα ΜΜΕ, δεκάδες πολιτιστικοί φορείς και μέλη της καλλιτεχνικής κοινότητας καταγγέλλουν «βαθιά απογοήτευση και έντονη ανησυχία» για την πορεία και τη λειτουργία του Υφυπουργείου Πολιτισμού. Όπως τονίζουν, η αρχική προσδοκία με τη δημιουργία του υφυπουργείου ήταν η στήριξη και αναγνώριση της πολιτιστικής παραγωγής και των εργαζομένων στον πολιτισμό. Ωστόσο, τρία χρόνια μετά, κάνουν λόγο για ένα περιβάλλον «απαξίωσης, εκφοβισμού και υπονόμευσης της καλλιτεχνικής δημιουργίας», που θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα θεσμών, φεστιβάλ και ανεξάρτητων δημιουργών. Οι φορείς καταγγέλλουν «απαξίωση, εκφοβισμό και υπονόμευση της καλλιτεχνικής δημιουργίας», ενώ η υφυπουργός υποστηρίζει ότι οι προσπάθειες του υφυπουργείου για στήριξη της σύγχρονης πολιτιστικής παραγωγής, μέσω αύξησης κονδυλίων και βελτίωσης διαδικασιών, «απαξιώνονται άδικα».
Οι καταγγελίες
Η επιστολή αναφέρεται εκτενώς στο ζήτημα της κυπριακής συμμετοχής στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, όπου, σύμφωνα με τους φορείς, καταγράφηκε «πρωτοφανής έλλειψη σοβαρότητας» και χειρισμοί που ισοδυναμούν με κρατική λογοκρισία. Ιδιαίτερα επικρίνεται η απόφαση για «άμεση απόσυρση» του επίσημου καταλόγου, καθώς και η τοποθέτηση ότι η καλλιτεχνική έκφραση θα περιορίζεται αποκλειστικά στις επίσημες γλώσσες της Δημοκρατίας, κάτι που –όπως σημειώνεται– «διαβρώνει το κύρος του αξιώματος» και αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές διακηρύξεις για την καλλιτεχνική ελευθερία. Οι υπογράφοντες καταγγέλλουν επίσης μια «λογική χειραγώγησης», όπου η οικονομική στήριξη χρησιμοποιείται ως μέσο φίμωσης. «Αν λαμβάνεις στήριξη δεν μιλάς, αν μιλήσεις χάνεις τη στήριξη», αναφέρουν χαρακτηριστικά, κάνοντας λόγο για εργαλειοποίηση των δημόσιων πόρων σε βάρος της κοινωνίας των πολιτών. Οι συντάκτες της επιστολής καταγγέλλουν ακόμη:
- «δυσμενή και ισοπεδωτική» μεταρρύθμιση του χορηγικού προγράμματος «Πολιτισμός».
- Οι κρατικές δαπάνες για τον πολιτισμό παραμένουν από τις χαμηλότερες στην ΕΕ, με τα ανώτατα ποσά επιχορηγήσεων αμετάβλητα εδώ και 13 χρόνια.
- Παρουσίαση του «Καθεστώτος του Καλλιτέχνη» με «σοβαρές αστοχίες» και χωρίς ουσιαστικό διάλογο,
- Στρεβλώσεις στα χρηματοδοτικά σχέδια για το θέατρο, που αποκλείουν νεοσύστατες ομάδες και ανεξάρτητους οργανισμούς,
- Βεβιασμένη προώθηση νομοθεσίας για φοροαπαλλαγές σε δωρητές που «ευνοεί αποκλειστικά ιδρύματα εγκεκριμένα από τον υφυπουργό», αποκλείοντας το 92% των πολιτιστικών φορέων.
- Προχειρότητα και αδιαφάνεια στις πολιτιστικές δράσεις της κυπριακής προεδρίας, με αναφορές σε μη αξιοκρατικές διαδικασίες και ακυρώσεις εκδηλώσεων.
Οι φορείς υπογραμμίζουν ότι πρόκειται για «πρωτοφανές φαινόμενο στην ιστορία του κυπριακού πολιτισμού», τονίζοντας ότι οι ίδιοι οι θεσμοί που θα έπρεπε να στηρίζουν την καλλιτεχνική κοινότητα «στέκονται απέναντί της». Καλούν τον Πρόεδρο να παρέμβει «για την αποκατάσταση της θεσμικής τάξης, την προστασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας και τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος».
Η απάντηση της υφυπουργού
Ο «Π» επικοινώνησε με την ίδια την υφυπουργό Πολιτισμού, Βασιλική Κασσιανίδου, η οποία σε δηλώσεις της απορρίπτει τα όσα αναφέρονται, σημειώνοντας μεταξύ άλλων την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι οι προσπάθειες που γίνονται από πλευράς υφυπουργείου, για στήριξη του σύγχρονου πολιτισμού, με αύξηση κονδυλίων, βελτίωση διαδικασιών, απαξιώνονται από φορείς οι οποίοι συνεργάζονται και με το υφυπουργείο. «Μόνο το 2025 στηρίξαμε οικονομικά 195 προτάσεις σε όλες τις κατηγορίες με ένα κονδύλι το οποίο ξεπερνά τα 6 εκατ. ευρώ», συμπλήρωσε η υφυπουργός, υπογραμμίζοντας ότι αρκετά από αυτά τα χρήματα πάνε σε φορείς οι οποίοι έρχονται να κατηγορήσουν το υφυπουργείο για λογοκρισία. Σε ό,τι αφορά την Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής η κ. Κασσιανίδου επανέλαβε ότι «ο καθένας δικαιούται να γράφει και να λέει ό,τι θέλει αλλά στην προκειμένη μιλάμε για κρατική συμμετοχή, η οποία έπρεπε να εγκριθεί από το υφυπουργείο, κάτι τέτοιο δεν έγινε και για αυτό αποσύραμε. Από εδώ και πέρα λαμβάνονται μέτρα ούτως ώστε να μην επαναληφθούν τέτοια φαινόμενα». Για το πρόγραμμα «Πολιτισμός» είπε ότι στόχος του υφυπουργείου ήταν να διασφαλιστεί ότι οι καλλιτέχνες θα λαμβάνουν σύνταξη, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα για όλους, «ετοιμάσαμε ένα νομοσχέδιο, το οποίο μεταξύ άλλων προνοεί τη δημιουργία μητρώου καλλιτεχνών αλλά και καλλιτεχνική χορηγία για αυτοτελώς εργαζόμενους καλλιτέχνες εγγεγραμμένους στο μητρώο, με το ποσό της χορηγίας να καθορίζεται ως 30% των εισφορών που κατέβαλε ο καλλιτέχνης ως αυτοτελώς εργαζόμενος στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και στο Ταμείο Ασφάλισης Υγείας. Η πρότασή μας αυτή απορρίφθηκε». Η υφυπουργός τοποθετήθηκε και στο θέμα της προεδρίας και στις εκδηλώσεις που προγραμματίζονται, τονίζοντας ότι όλες οι διαδικασίες έγιναν βάσει νόμου, ενώ, επανέλαβε, οι όποιες αποφάσεις, δράσεις γίνονται από πλευράς του υφυπουργείου με μοναδικό γνώμονα τη στήριξη του σύγχρονου πολιτισμού, κάτι το οποίο φαίνεται και μέσα από το αυξημένο, όπως αναφέρει, ενδιαφέρον, για συμμετοχή σε προγράμματα στήριξης θεατρικών και άλλων φορέων.
