Την ώρα που το πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής έβλεπε χθες το φως της δημοσιότητας, οι γονείς των δύο νέων που σκοτώθηκαν σε τροχαία εξαιτίας των αερόσακων Τakata, η μητέρα του 24χρονου Κυριάκου Όξινου Μαρία Λούη και ο πατέρας της Στυλιανής Γιωργαλλή Γιάννης Γιωργαλλής, μιλώντας στο ραδιόφωνο του «Πολίτης 107.6» και την εκπομπή «Δεύτερη Ματιά», εξέφραζαν ανοιχτά την απογοήτευση και αγανάκτησή τους για τη διαχρονική αμέλεια και αδράνεια του κράτους και κυρίως, του Υπουργείου Μεταφορών και των υπηρεσιών του στην έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Όπως υπογράμμισαν, οι προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο των αερόσακων ήταν γνωστές από το 2013, ωστόσο καμία ουσιαστική ενέργεια δεν έγινε για την προστασία των πολιτών. Το πόρισμα επιβεβαιώνει τις εγκληματικές αμέλειες, αλλά όπως τονίζουν οι οικογένειες, οι πολιτικές ευθύνες παραμένουν στο απυρόβλητο. Ιδιαίτερα δε εστιάζουν στην πλήρη εξαίρεση από τις πολιτικές ευθύνες του νυν υπουργού Μεταφορών.
«Το πόρισμα είναι καταπέλτης όσον αφορά τις πειθαρχικές και ποινικές ευθύνες, αλλά είμαι πάρα πολύ απογοητευμένη όσον αφορά τις πολιτικές ευθύνες. Θεωρώ ότι και για τον νυν υπουργό Μεταφορών, Αλέξη Βαφεάδη, υπάρχουν σοβαρές ευθύνες. Γνώριζε από τον Απρίλιο του 2023, από τον ίδιο τον πατέρα του Κυριάκου. Δεν θα έπρεπε να υπάρξει άλλος θάνατος στο διάστημα αυτό», ανέφερε χαρακτηριστικά η κυρία Λούη.
Ο Γιάννης Γιωργαλλής συμφώνησε με τα όσα είπε η κυρία Λούη, ότι «για 21 μήνες ο υπουργός δεν έκανε τίποτα» και συνέχισε περιγράφοντας το καθημερινό μαρτύριο της οικογένειάς του. «Από τη μια στιγμή στην άλλη η ζωή μας άλλαξε. Αντί κάθε πρωί να ξυπνούμε για να πάμε στη δουλειά, πηγαίνουμε στο κοιμητήριο να πούμε 'καλημέρα' στο παιδί μας. Το βράδυ, είτε είναι 7.30, είτε 8.00, είτε 9.00, μπορεί και 10.00, πάλι είμαστε εκεί για να του πούμε 'καληνύχτα'. Ακόμα και μετά από αυτά τα δύο τραγικά περιστατικά, οι αρμόδιοι είναι στον κόσμο τους».
Οι δύο οικογένειες, που παρακολούθησαν από κοντά όλες τις συνεδριάσεις της Ερευνητικής Επιτροπής, δήλωσαν αποφασισμένες να φτάσουν την υπόθεση μέχρι τέλους, ώστε να αποδοθούν ευθύνες. «Για να δικαιωθούν τα παιδιά μας, πρέπει οι υπεύθυνοι να βρεθούν πίσω από τα σίδερα», δήλωσε ο κ. Γιωργαλλής.
Προσφυγή ΕΔΔΑ
Όπως σημείωσε η κυρία Λούη, το πόρισμα βρίσκεται πλέον στα χέρια του δικηγόρου της οικογένειας και, όπως είπε, «εκ πρώτης όψεως επιβεβαιώνει όσα παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της επιτροπής, Μιχαλάκης Χριστοδούλου». Σε ό,τι αφορά πιθανή προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), η κυρία Λούη διευκρίνισε ότι θα αναμένουν πρώτα την επίσημη τοποθέτηση της Νομικής Υπηρεσίας.
«Εκτός κάδρου» ο Βαφεάδης
Το παράπονο των δύο οικογενειών επιβεβαιώνεται και από το ίδιο το πόρισμα, το οποίο παρά την εκτενή αναφορά που κάνει στον νυν υπουργό Μεταφορών, Αλέξη Βαφεάδη, δεν του καταλογίζει καμιά, έστω και πολιτική ευθύνη. Το πόρισμα επισημαίνει ότι ο νυν υπουργός Μεταφορών κληρονόμησε μια «χαοτική κατάσταση», ότι δεν είχε λάβει πλήρη ενημέρωση από τον προκάτοχό του ή τις υπηρεσίες του υπουργείου για τη σοβαρότητα του προβλήματος και κινήθηκε μόνο όταν ενημερώθηκε, και ότι προχώρησε σε κάποιες ενέργειες, όπως η διοικητική έρευνα, χωρίς όμως να εντοπιστούν πειθαρχικά αδικήματα, και του αναγνωρίζει ότι επιχείρησε να βελτιώσει την ενημέρωση για τις ανακλήσεις.
Σε αντίθεση με πρώην διευθυντές ή γενικούς διευθυντές, στους οποίους αποδίδονται σαφώς ευθύνες, ο Βαφεάδης φαίνεται να εξαιρείται ρητά από οποιαδήποτε ευθύνη. Στη σελίδα 205 του πορίσματος καταγράφεται ότι «αποτελεί εύρημα της επιτροπής ότι οι υπουργοί της περιόδου 2013-2023 έχουν βαριά πολιτική ευθύνη, την οποία όμως ουδείς εξ αυτών αναγνώρισε και ανέλαβε. Και αυτό, με το πρόσχημα ότι ουδείς τους ενημέρωσε για το πρόβλημα με τους αερόσακους Takata και τον τρόπο με τον οποίο το ΤΟΜ αντιμετώπιζε το πρόβλημα».
Τα τέσσερα περιστατικά
Το πόρισμα παραθέτει λεπτομερώς τέσσερα περιστατικά που σχετίζονται με τους αερόσακους Takata στην Κύπρο. Από αυτά, δύο οδήγησαν σε θανάτους, και ένα σε σοβαρό τραυματισμό.
- Αλέξανδρος Λούγκος (30.7.2017)
Πρόκειται για το πρώτο καταγεγραμμένο περιστατικό στην Κύπρο, το οποίο αφορούσε σοβαρό τραυματισμό συνεπεία έκρηξης ελαττωματικού αερόσακου Takata. Ο Αλέξανδρος Λούγκου οδηγούσε όχημα BMW σειρά 3 (E46) με αριθμό εγγραφής ΗΤΜ767, όταν σημειώθηκε το ατύχημα. Ο αερόσακος οδηγού εξερράγη με αποτέλεσμα την εκτόξευση μεταλλικών θραυσμάτων προς το πρόσωπο και το χέρι του οδηγού, προκαλώντας του βαρύτατους τραυματισμούς. Ο ίδιος υπεβλήθη σε 18 χειρουργικές επεμβάσεις στην Κύπρο και μετέβη στην Ισπανία για περαιτέρω θεραπεία. Η αγωγή που καταχωρίσθηκε εναντίον της BMW Γερμανίας διευθετήθηκε εξώδικα, με τη συναίνεση σε σύμφωνο εχεμύθειας εκ μέρους του τραυματία. Η επιτροπή σημειώνει ότι το συγκεκριμένο όχημα δεν περιλαμβανόταν στον κατάλογο των οχημάτων που είχαν ενταχθεί σε ανάκληση, σύμφωνα με τη διαβεβαίωση του επίσημου διανομέα της BMW στην Κύπρο, Char. Pilakoutas Ltd, αν και επρόκειτο για το ίδιο μοντέλο (Ε46) με άλλα οχήματα που είχαν ανακληθεί παγκοσμίως.
- Κυριάκος Όξινος (24.1.2023)
Η τραγωδία με τον Κυριάκο Όξινο εκτυλίχθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2023. Ο 24χρονος οδηγούσε ένα BMW 318i τύπου Ε46, το οποίο είχε ενταχθεί σε ανάκληση λόγω προβλήματος στους αερόσακους Takata. Παρόλο που το όχημα ήταν καταχωρισμένο στο όνομα της γιαγιάς του, δεν προσκομίστηκε ποτέ για την απαραίτητη αντικατάσταση του ελαττωματικού αερόσακου. Κατά τη διάρκεια τροχαίου, το αυτοκίνητο εξετράπη της πορείας του και προσέκρουσε σε δέντρο. Ο αερόσακος οδηγού ενεργοποιήθηκε και εξερράγη βίαια, εκτοξεύοντας μεταλλικά θραύσματα που τραυμάτισαν θανάσιμα τον Κυριάκο. Η Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία επιβεβαίωσε ότι η έκρηξη οφειλόταν στην αποσύνθεση της γεννήτριας αερίου του αερόσακου. Η οικογένεια Όξινου δήλωσε πως δεν ενημερώθηκε ποτέ επισήμως για την ανάκληση. Δεν εντοπίστηκε επιστολή ούτε υπήρχε ταχυδρομικός αριθμός παρακολούθησης για αποστολή.
- Στυλιανή Γιωργαλλή (21.10.2024)
Το τρίτο περιστατικό αφορά τη 19χρονη Στυλιανή Γιωργαλλή, η οποία οδηγούσε Toyota Vitz με αριθμό εγγραφής ΚΡΡ825. Σε σύγκρουση, ο αερόσακος οδηγού εξερράγη, εκσφενδονίζοντας μεταλλικά τμήματα προς το πρόσωπό της. Η τεχνική έκθεση της Ηλεκτρομηχανολογικής Υπηρεσίας (ΗΜΥ) διαπίστωσε ότι η ένταση εκτόνωσης των αερίων ήταν υπερβολική και προκάλεσε αποκόλληση του εσωτερικού κυλίνδρου της γεννήτριας αερίων, με το ένα τμήμα να διαπερνά τον αερόσακο και να πλήττει θανάσιμα την οδηγό. Ο πατέρας της, Γιάννης Γιωργαλλής, κατέθεσε ότι το όχημα είχε αγοραστεί μεταχειρισμένο από την κυπριακή αγορά και πως όταν απευθύνθηκε στον διανομέα Toyota, έλαβε την απάντηση ότι δεν υπήρχε ανάκληση για το συγκεκριμένο όχημα, «γιατί είναι της Ιαπωνίας».
- Τέταρτο περιστατικό (Οκτώβριος 2024)
Το τέταρτο και τελευταίο περιστατικό που καταγράφεται στο πόρισμα αφορά Toyota Vitz με αριθμό εγγραφής KRG160, το οποίο ενεπλάκη σε δυστύχημα στην περιοχή Ομονοίας στη Λεμεσό. Ο αερόσακος οδηγού εξερράγη, εκσφενδονίζοντας μεταλλικό τμήμα που προκάλεσε διάτρηση στην οροφή του οχήματος. Η εν λόγω τεχνική εξέταση έγινε κατόπιν οδηγιών του υπουργού Βαφεάδη.
«Φοβούνταν» και δεν ενημέρωσαν
Η επιτροπή καταγράφει πως η Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία, παρότι εντόπισε το πρόβλημα με τον αερόσακο, δεν προχώρησε σε ενημέρωση του Τμήματος Οδικών Μεταφορών ή του Υπουργείου Μεταφορών, με τη δικαιολογία ότι δεν ήθελε να παρέμβει στο ανακριτικό έργο της Αστυνομίας. Από την άλλη, η ίδια η Αστυνομία, αν και λάμβανε σχετικές τεχνικές εκθέσεις που τεκμηρίωναν τον κίνδυνο, δεν ενημέρωσε ποτέ το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας.
