Μια από τις πιο φιλόδοξες στρατηγικές συμφωνίες ασφαλείας της Δύσης, η AUKUS, εισέρχεται σε φάση επανεξέτασης, καθώς το Πεντάγωνο των ΗΠΑ εξετάζει τη βιωσιμότητα της μεταβίβασης αμερικανικών πυρηνοκίνητων υποβρυχίων τύπου Virginia στην Αυστραλία. Η απόφαση αυτή, που χαρακτηρίστηκε ως «κεραυνός εν αιθρία» από τον Δημοκρατικό βουλευτή Joe Courtney, φέρνει αναστάτωση στην εύθραυστη ισορροπία του Ινδο-Ειρηνικού.
Η συμφωνία, η οποία υπεγράφη το 2021 από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, Ηνωμένου Βασιλείου και Αυστραλίας, αποσκοπεί στην ενίσχυση της ναυτικής παρουσίας και αποτροπής έναντι της Κίνας στην περιοχή. Προβλέπει τη σταδιακή κατασκευή νέων υποβρυχίων (τύπου SSN-AUKUS) και την παράδοση έως πέντε Virginia-class υποβρυχίων στην Αυστραλία από το 2032.
Ωστόσο, ανησυχίες εκφράζονται από τον ίδιο τον υπεύθυνο του νέου αμυντικού δόγματος των ΗΠΑ, Elbridge Colby, γνωστό για τη σκεπτικιστική του στάση απέναντι στη συμφωνία. Ο Colby τονίζει πως οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν ενδεχόμενο πολεμικής σύγκρουσης με την Κίνα και ίσως να μην έχουν την πολυτέλεια να αποδεσμεύσουν κρίσιμα στρατιωτικά μέσα, όπως τα Virginia-class.
Οι δύο βασικοί παράγοντες πίεσης στη συμφωνία AUKUS:
- Οι ΗΠΑ υστερούν στην παραγωγή υποβρυχίων, με τον στόχο για 2.3 υποβρύχια/έτος να φαίνεται μακρινός, καθώς η ετήσια παραγωγή από το 2022 δεν ξεπερνά το 1.2.
- Η Αυστραλία καλείται να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες, με την Ουάσιγκτον να πιέζει για μετάβαση από το 2% στο 3.5% του ΑΕΠ, ως προϋπόθεση για συνέχιση της συνεργασίας.
Ο πρώην Αυστραλός πρωθυπουργός Μάλκολμ Τέρνμπουλ δεν κρύβει τον σκεπτικισμό του: «Αν περιμένουμε μέχρι το 2032 για να μάθουμε ότι η Αμερική δεν μπορεί να μας δώσει τα υποβρύχια, θα είναι πολύ αργά για εναλλακτική λύση». Ο ίδιος καλεί την Καμπέρα να εξετάσει ένα «σχέδιο Β», σε περίπτωση που οι ΗΠΑ αδυνατούν να ανταποκριθούν.
Την ίδια στιγμή, Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως το AUKUS προσφέρει μοναδικά πλεονεκτήματα. Ο ναύαρχος Samuel Paparo δήλωσε ότι η δυνατότητα για επιχειρήσεις από τη δυτική Αυστραλία μειώνει τον χρόνο αντίδρασης των ΗΠΑ στη Νότια Σινική Θάλασσα, κάτι που χαρακτηρίζει «στρατηγικό άλμα γενεών».
Ο πρώην διπλωμάτης Paul Myler τόνισε πως η συμφωνία δεν αφορά μόνο εξοπλισμό αλλά και υποδομές: η Αυστραλία θα φιλοξενήσει τη μεγαλύτερη ναυτική βάση στο νότιο ημισφαίριο, καθώς και κόμβο συντήρησης και υποστήριξης για αμερικανικά υποβρύχια.
Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η παρούσα «ανασκόπηση» από τις ΗΠΑ λειτουργεί και ως μοχλός διαπραγμάτευσης, πιέζοντας την Καμπέρα να αναλάβει μεγαλύτερο μερίδιο στο κόστος της συλλογικής άμυνας. Η κυβέρνηση Αλμπανίζι, πάντως, επιμένει ότι η συνεργασία θα προχωρήσει κανονικά.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, λίγο πριν συναντήσει τον Ντόναλντ Τραμπ στο G7, δήλωσε: «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι το AUKUS θα προχωρήσει».
Η συμφωνία AUKUS βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, με τα γεωπολιτικά δεδομένα να επιβάλλουν εγρήγορση. Η παραγωγή, οι αμυντικές επενδύσεις και η πολιτική βούληση - και από τις δύο πλευρές - θα κρίνουν αν η συμφωνία θα αποτελέσει θεμέλιο της ασφάλειας στον Ειρηνικό ή ένα ακριβό σχέδιο που δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Με πληροφορίες από Financial Times / Πηγή: lifo.gr
