Ακόμα ένα βήμα, που δεν συνιστά ωστόσο το τέλος της διαδρομής παρά μόνη την αρχή, προς την κατεύθυνση της εκμετάλλευσης των κυπριακών κοιτασμάτων σε συνεργασία με την Αίγυπτο συνιστά η χθεσινή υπογραφή της Συμφωνίας και του Μνημονίου Συναντίληψης για το τεμάχιο «Αφροδίτη» και «Κρόνος» της κυπριακής ΑΟΖ.
Οι εν λόγω συμφωνίες, που υπογράφτηκαν χθες στο Κάιρο, παρουσία των Προέδρων των δύο χωρών, χαρακτηρίζονται από τη Λευκωσία ως ορόσημα για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, αλλά και την περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας ανάμεσα σε Κύπρο και Αίγυπτο.
Οι νέες συμφωνίες, τόσο σε επίπεδο Μνημονίου Συναντίληψης για την εμπορευματοποίηση του κοιτάσματος «Αφροδίτη»\ όσο και σε επίπεδο Συμφωνίας Φιλοξενούσας Χώρας, για την ανάπτυξη του Τεμαχίου 6 της κυπριακής ΑΟΖ, «συνιστούν κομβικό βήμα για τον ενεργειακό σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναδεικνύουν τον στρατηγικό ρόλο της Κύπρου στον τομέα των υδρογονανθράκων», σύμφωνα με την κυπριακή κυβέρνηση.
Η τελετή υπογραφής της Συμφωνίας και του Μνημονίου Συναντίληψης έγινε στο περιθώριο της διεθνούς έκθεσης EGYPES 2025, με τη συμμετοχή εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ.
Συγκεκριμένα υπεγράφη Μνημόνιο Συναντίληψης μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας, Αιγύπτου και των αδειούχων (Chevron Cyprus Limited, NewMed Energy LP, BG Cyprus Limited) για την ανάπτυξη του κοιτάσματος φυσικού αερίου «Αφροδίτη».
Με το Μνημόνιο, διαμορφώνεται το πλαίσιο για αποτελεσματική εμπορευματοποίηση του φυσικού αερίου, το οποίο θα προέρχεται από το κοίτασμα.
Σύμφωνα με την Προεδρία της Δημοκρατίας, «υπεγράφη Συμφωνία Φιλοξενούσας Χώρας (Host Government Agreement) για την ανάπτυξη των υδρογονανθράκων του Τεμαχίου 6 της κυπριακής ΑΟΖ, με την οποία καθορίζεται το πλαίσιο με το οποίο η αδειοδοτημένη κοινοπραξία (ΕΝΙ/TOTAL) αλλά και η Αίγυπτος ως η Φιλοξενούσα Xώρα θα εργαστούν από κοινού για την εμπορευματοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν εντός του τεμαχίου ("Κρόνος", "Ζευς", "Καλυψώ")».
«Η ουσία αυτών των συμφωνιών δεν περιορίζεται μόνο στην προώθηση εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων αλλά διευρύνει τις προοπτικές ενεργειακής συνεργασίας με την Αίγυπτο, συμβάλλοντας παράλληλα στην περιφερειακή σταθερότητα και την ενίσχυση μας γεωπολιτικής θέσης μας χώρας μας στην Ανατολική Μεσόγειο», σημειώνει η κυβέρνηση.
Οι δύο συμφωνίες, σύμφωνα με τη Λευκωσία, «σηματοδοτούν την αποφασιστικότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας να προωθήσει τη βιώσιμη εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων, με τη συμμετοχή καταξιωμένων διεθνών ενεργειακών εταίρων, να ενδυναμώσει τον ρόλο της ως ενεργειακού κόμβου στην Ανατολική Μεσόγειο και να διασφαλίσει τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια για τον Κύπριο πολίτη, με στόχο την επίτευξη ανταγωνιστικότερων τιμών ηλεκτρισμού και τη θωράκιση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας μας».
Μακρύς ο δρόμος
Σημαντικές, χαρακτήρισε τις χθεσινές εξελίξεις ο ειδικός σε θέματα ενέργειας, Χαράλαμπος Έλληνας, καθώς για να προχωρήσουν τα έργα χρειάζονται διακρατικές συμφωνίες. Ο ειδικός ανέδειξε παράλληλα σειρά άλλων παραμέτρων που άπτονται της διαδικασίας. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Έλληνα, από τις υπογραφές των διακρατικών συμφωνιών μέχρι την παραγωγή φυσικού αερίου, ο δρόμος είναι μακρύς και χρειάζονται να γίνουν ακόμα πολλά, αφού οι εν λόγω συμφωνίες εκείνο που διασφαλίζουν είναι την προθυμία της Κύπρου να στείλει το φυσικό της αέριο στην Αίγυπτο και την προθυμία της Αιγύπτου να το δεχτεί.
Συνεπώς, σύμφωνα με τον ειδικό, η διαδικασία είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο και απαιτούνται πολλές επιπλέον συμφωνίες με τις εταιρείες, για την πλήρη ανάπτυξη του έργου.
Ενδεικτικά, η συμφωνία της Κύπρου με τη Chevron, η οποία αφορά το κοίτασμα «Αφροδίτη», ξεκλειδώνει τη διαδικασία για τη διεξαγωγή μελετών προκειμένου να υπολογιστεί το κόστος υλοποίησης του έργου. Ωστόσο, η Chevron θα απευθυνθεί πρώτα στις διεθνείς αγορές για να διαπιστώσει αν μπορεί να εξασφαλίσει χρηματοδότηση και μόνο εφόσον ληφθεί επενδυτική απόφαση θα ξεκινήσει η κατασκευή του έργου. Σε περίπτωση όμως που το έργο δεν θεωρηθεί βιώσιμο, τότε δεν θα ληφθεί επενδυτική απόφαση και το κυπριακό φυσικό αέριο δεν θα διοχετευτεί στην Αίγυπτο, αλλά η εταιρεία θα επανέλθει ίσως με αντιπροτάσεις. Στην περίπτωση που όλα πάνε καλά και ληφθεί η επενδυτική απόφαση, η Chevron θα προχωρήσει στην αναζήτηση εργολάβων, θα ξεκινήσει διαδικασίες διαγωνισμού για την εξασφάλιση των απαραίτητων υλικών και θα προχωρήσει στην κατασκευή του έργου. Για την κατασκευή του έργου θα χρειαστούν 4-5 χρόνια από τη στιγμή της λήψης της επενδυτικής απόφασης.
Για το κοίτασμα «Κρόνος» ο Χαράλαμπος Έλληνας εμφανίζεται πιο αισιόδοξος, καθώς πρόκειται για μια οικονομικά βιώσιμη και ταχύτερη διαδικασία λόγω ύπαρξης υφιστάμενων υποδομών. Την ίδια ώρα εκκρεμεί το ζήτημα της διεκδίκησης του Ισραήλ, το οποίο αξιώνει περίπου το 10% του κοιτάσματος «Αφροδίτη» και το θέμα βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση και συζητείται από τους υπουργούς Ενέργειας των δύο χωρών. Ένα ακόμα ζήτημα που παραμένει ανοιχτό είναι ο τρόπος διαμοιρασμού των εσόδων από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων με τους Τουρκοκυπρίους.
Πάντως, είναι ξεκάθαρο ότι η πορεία των έργων θα εξαρτηθεί από την τελική επενδυτική απόφαση.
ExxonMobil
Στο μεταξύ, στο πλαίσιο των επαφών του στο Κάιρο, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είχε συνάντηση και με τον αντιπρόεδρο της ExxonMobil, Global Exploration, John Ardill, από τον οποίον ενημερώθηκε για την πρόοδο των δραστηριοτήτων της εταιρείας στο τεμάχιο 5 της ΑΟΖ. Αναφέρθηκε, επίσης, στους σχεδιασμούς της ExxonMobil για το τεμάχιο 10.
