Η 8η είτε η 9η Μαΐου, Ημέρα της Νίκης κατά του ναζισμού, δεν είναι εθνική γιορτή ενός κράτους ή μιας κυβέρνησης. Είναι μια οικουμενική επέτειος, αφιερωμένη στην αντιφασιστική πάλη εκατομμυρίων ανθρώπων και εθνών που αντιστάθηκαν στη χιτλερική θηριωδία, στον ιταλικό φασισμό και στον ιαπωνικό μιλιταρισμό.
Από τις μάχες του Ανατολικού Μετώπου ως τα πεδία μάχης της Δυτικής Ευρώπης και της Ασίας, δεκάδες εθνότητες — Σοβιετικοί, Πολωνοί, Γάλλοι, Έλληνες, Ιταλοί αντιφασίστες, Αμερικανοί, Βρετανοί, Κινέζοι και άλλοι — ενώθηκαν για να σταματήσουν την παγκόσμια καταστροφή που απειλούσε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Η Σοβιετική Ένωση υπήρξε αναμφίβολα καταλυτικός συντελεστής στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας και η συνεισφορά της δεν μπορεί να σβηστεί από καμία μορφή ιστορικού ρεβιζιονισμού. Το αίμα 20 εκατομμυρίων Σοβιετικών — Ρώσων, Ουκρανών, Λευκορώσων, Καυκάσιων, Βαλτικών και άλλων — σφράγισε την ήττα του ναζισμού. Η μνήμη τους ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα.
Ωστόσο, σήμερα βλέπουμε μία επικίνδυνη διαστρέβλωση αυτής της ιστορικής κληρονομιάς από το ίδιο το κράτος που κληρονόμησε: τη Ρωσία του Πούτιν. Το αυταρχικό καθεστώς έχει μετατρέψει την Ημέρα της Νίκης σε εργαλείο εσωτερικής εθνικιστικής προπαγάνδας και εξωτερικής επεκτατικότητας.
Η Ημέρα της Νίκης, που άλλοτε συμβόλιζε τη συντριβή του φασισμού και την ενότητα των λαών ενάντια στη βαρβαρότητα, έχει μετατραπεί από το καθεστώς Πούτιν σε μια κλειστοφοβική, στρατιωτικοποιημένη φιέστα αυταρχισμού και προσωπικής προβολής.
Ο Πούτιν επιχειρεί να καπηλευτεί αυτή τη νίκη. Με στρατιωτικές παρελάσεις, υπερπαραγωγές και μια ρητορική που ταυτίζει τον εαυτό του με τους απελευθερωτές του 1945, δεν τιμά τους νεκρούς της Αντιφασιστικής Νίκης — καταχράται τη μνήμη τους για να νομιμοποιήσει έναν νέο ιμπεριαλιστικό πόλεμο: αυτόν κατά της Ουκρανίας. Η διαστρέβλωση αυτή της Ιστορίας είναι επικίνδυνη.
Η σύγκριση της σημερινής ρωσικής εισβολής με την ναζιστική εκστρατεία κατά της Σοβιετικής Ένωσης δεν είναι απλώς ανιστόρητη — είναι κυνική. Όπως τότε ο ναζισμός προσπάθησε να καταλύσει την ελευθερία των λαών, έτσι και σήμερα ο Πούτιν επιχειρεί να διαλύσει την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας.
Οι ρητορικές ομοιότητες με τη ναζιστικά συνθήματα — περί «ιστορικής ενότητας», «δικαιωμάτων επί εδαφών», «εκκαθάρισης εχθρικών στοιχείων» — είναι συγκλονιστικές. Κι όμως, αυτή η αφήγηση προωθείται καθημερινά από το Κρεμλίνο και τα φιλοκυβερνητικά μέσα.
Μόνο που αυτή τη φορά δεν είναι οι Σοβιετικοί που αντιστέκονται, αλλά οι Ουκρανοί. Και η πραγματική κληρονομιά της Αντιφασιστικής Νίκης είναι με αυτούς που αντιστέκονται στην ιμπεριαλιστική επιβολή, όχι με εκείνους που την ασκούν.
Αντί να τιμάται η ελευθερία και η ειρήνη, υμνείται η δύναμη και η καταστολή. Η σημερινή Ρωσία, υπό τον φόβο κοινωνικής αναταραχής και για να διασφαλιστεί η «ηρεμία» της φιέστας του Κρεμλίνου, μετατρέπει την 9η Μαΐου σε ημέρα ελέγχου και καταστολής.
Η πρόσβαση στο διαδίκτυο περιορίζεται, οι δρόμοι γεμίζουν με αστυνομία και ισχυρές δυνάμεις καταστολής. Ο φόβος για τη ζωή του ηγέτη έχει μετατραπεί σε εθνική νεύρωση. Το σύμβολο της αντιφασιστικής αντίστασης μετατρέπεται σε εργαλείο περαιτέρω αυταρχισμού.
Την ίδια στιγμή, εντός Ρωσίας, η κριτική ιστορική σκέψη έχει ποινικοποιηθεί. Όποιος τολμήσει να αναφερθεί, για παράδειγμα, στην προπολεμική συμμαχία Στάλιν–Χίτλερ (Σύμφωνο Μολότοφ–Ρίμπεντροπ), ή στον αποκεφαλισμό του σοβιετικού στρατεύματος από τις εκκαθαρίσεις του Στάλιν λίγο πριν την εισβολή της Βέρμαχτ, αντιμετωπίζεται ως «προδότης» με ενδοχόμενο πολυετών φυλακίσεων.
Όμως, η αλήθεια παραμένει: η εξόντωση των σοβιετικών αξιωματικών απο τον Στάλιν αποδυνάμωσε το στρατό, και συνέβαλε στο αρχικό σοκ της εισβολής και στα εκατομμύρια θυμάτων. Η αποσιώπηση αυτών των γεγονότων εξυπηρετεί μόνο την κατασκευή μιας αγιογραφίας του καθεστώτος.
Η 9η Μαΐου δεν μπορεί να είναι άλλοθι αυταρχισμού ή πολέμου. Δεν μπορεί να γίνεται εργαλείο νομιμοποίησης ενός νέου ιμπεριαλισμού στο όνομα ενός παλιού αντιφασισμού. Η ιστορική μνήμη πρέπει να φωτίζει, όχι να χρησιμοποιείται.
Η αληθινή τιμή στους πεσόντες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είναι η υπεράσπιση της ειρήνης, της ελευθερίας και της ιστορικής αλήθειας — όχι η παράδοσή τους σε νέα καθεστώτα προπαγάνδας και καταστολής.
*Άρης Γεωργίου Πρώην διπλωμάτης της Κύπρου στη Ρωσία
