Το προεδρικό αεροπλάνο βρίσκεται κάτω από το μικροσκόπιο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για οικονομικό και διαχειριστικό έλεγχο. Μέσα από τους ελέγχους που βρίσκονται σε εξέλιξη, θα αποκαλυφθούν, αφενός, το ετήσιο κόστος χρήσης του προεδρικού αεροπλάνου και, αφετέρου, οι πτήσεις που πραγματοποίησε και ποιοι άλλοι το χρησιμοποίησαν, εάν το χρησιμοποίησαν, πέρα από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία θα περιλάβει τα ευρήματά της για το προεδρικό αεροπλάνο σε ειδική έκθεση που ετοιμάζει για την Προεδρία της Δημοκρατίας και αναμένεται να δημοσιευθεί μετά τις θερινές διακοπές.
€1 εκατ. ετησίως τα έξοδα
Το προεδρικό αεροσκάφος είναι τύπου Embraer Legacy και υπάγεται στη Διοίκηση Αεροπορίας της ΕΦ. Διαθέτει δυο κινητήρες turbofan Rolls Royce και είναι μήκους 26 μέτρων. Μπορεί να μεταφέρει 15 επιβάτες και τέσσερα άτομα πλήρωμα, ήτοι κυβερνήτη, συγκυβερνήτη, μηχανικό και φροντιστή-αεροσυνοδό.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», τα έξοδα χρήσης του προεδρικού αεροσκάφους κυμαίνονται γύρω στο €1 εκατ. περίπου τον χρόνο. Στα έξοδα χρήσης περιλαμβάνονται το κόστος της επίγειας εξυπηρέτησης για τις υπηρεσίες της εταιρείας «handling agent», για τις υπηρεσίες «catering», για τα καύσιμα, το κόστος συντήρησης, οι αμοιβές και τα επιδόματα του πληρώματος.
Το πλήρωμα και τα επιδόματα
Σύμφωνα με ενημέρωση από το Υπουργείο Άμυνας, το προσωπικό το οποίο εξυπηρετεί το προεδρικό αεροπλάνο είναι στρατιωτικό και αποτελείται από τους εξής:
Ιπτάμενο προσωπικό: Κυβερνήτες και συγκυβερνήτες, απόφοιτοι Σχολής Ικάρων.
Τεχνικό προσωπικό: Αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, απόφοιτοι Σχολής Ικάρων και Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών Αεροπορίας.
Φροντιστές αέρος: Υπαξιωματικοί και συμβασιούχοι οπλίτες.
Το προσωπικό, ανάλογα με τον βαθμό, ειδικότητα και την προέλευσή του, είναι τοποθετημένο σε μονάδες και εκτελεί καθήκοντα κατά τις περιόδους που δεν συμμετέχει σε αποστολές του προεδρικού αεροσκάφους.
Σύμφωνα, πάντα, με το Υπουργείο Άμυνας, η επιλογή του ιπτάμενου και του τεχνικού προσωπικού έγινε λαμβάνοντας υπόψη τις υπηρεσιακές ανάγκες και την εμπειρία, ενώ η επιλογή των φροντιστών αέρος έγινε κατόπιν προκήρυξης των θέσεων εντός της ΕΦ.
Τα πληρώματα του προεδρικού αεροσκάφους λαμβάνουν πτητικό επίδομα με βάση τις πρόνοιες των περί Στρατού της Δημοκρατίας (Επιδόματα Επικίνδυνης Αποστολής Μελών του Στρατού της Δημοκρατίας και Συναφή Θέματα) Κανονισμών.
€4 εκατ. για αναβάθμιση
Με την εκλογή του στην Προεδρία της Δημοκρατίας, ο Νίκος Χριστοδουλίδης έδωσε οδηγίες για την πλήρη συντήρηση και αναβάθμιση του προεδρικού αεροσκάφους, με στόχο τη διασφάλιση του απαιτούμενου επιπέδου ασφάλειας των πτήσεων. Η απόφαση αυτή λήφθηκε έπειτα από τεχνικά προβλήματα που παρουσιάστηκαν στο αεροπλάνο, προκαλώντας τον προβληματισμό τόσο του Προέδρου Χριστοδουλίδη όσο και υπουργών. Εξού και ζητήθηκε να περάσει από εξονυχιστικό έλεγχο η άτρακτος και τα ηλεκτρονικά συστήματα του αεροσκάφους. Προς την κατεύθυνση αυτή, το προεδρικό τζετ μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις της αεροναυπηγικής εταιρείας ΟGΜΑ στην Πορτογαλία όπου παρέμεινε για πέντε μήνες περίπου. Το προεδρικό αεροπλάνο συνόδευσε στην Πορτογαλία μόνιμος αξιωματικός της Αεροπορίας, ο οποίος επέβλεπε τις εργασίες και κατέγραφε το κόστος τους.
Σύμφωνα με απόρρητη επιστολή του υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού προς τη Βουλή, ημερομηνίας 21/03/2024, ο τελικός λογαριασμός ανήλθε στα €4 εκατ. περίπου και περιλαμβάνει τα έξοδα συντήρησης και αναβάθμισης του αεροπλάνου στην Πορτογαλία, ανταλλακτικά και εκπαίδευση του προσωπικού.
Υπερατλαντικές πτήσεις
Το προεδρικό αεροσκάφος είναι σε θέση σήμερα να πραγματοποιεί με ασφάλεια πτήσεις σε όλη τη Γηραιά Ήπειρο.
Το Υπουργείο Άμυνας προτίθεται να προχωρήσει και σε μια δεύτερη αναβάθμιση του αεροσκάφους σε κατοπινό στάδιο, για να είναι σε θέση να πραγματοποιεί με ασφάλεια και υπερατλαντικές πτήσεις, με προορισμούς όπως είναι η ΗΠΑ, η Αυστραλία κ.ο.κ. Όπως μας λέχθηκε αρμοδίως, το αεροσκάφος διαθέτει τη δυνατότητα για κάτι τέτοιο, αρκεί να γίνουν οι απαραίτητες αναβαθμίσεις.
Επειδή δεν το αγοράσαμε, μας το χάρισαν
Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, μετά και την παραλαβή του Falcon 7X που χρησιμοποιεί ο Έλληνας Πρωθυπουργός για τα υπηρεσιακά του ταξίδια, διέθετε τέσσερα κυβερνητικά αεροπλάνα και, ως εκ τούτου, αποφασίστηκε η πώληση του Embraer Legacy.
Η διοίκηση του Υπουργείου Άμυνας, αφού ενημερώθηκε εγγράφως για τα τεχνικά χαρακτηριστικά και λειτουργικά έξοδα του αεροσκάφους με σκοπό την εξέταση του ενδεχόμενου αγοράς του, διατύπωσε την άποψη ότι μια τέτοια απόφαση κρίνεται ασύμφορη. Ο τότε υπουργός Άμυνας Χαράλαμπος Πετρίδης, με χειρόγραφη σημείωσή του, έδωσε οδηγίες για μη εκδήλωση ενδιαφέροντος αγοράς του αεροπλάνου.
Η αδυναμία πώλησης του Embraer Legacy από την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, σε συνδυασμό με την ανάγκη της Κυπριακής Δημοκρατίας να αποκτήσει ένα προεδρικό αεροσκάφος, κατέληξε σε μια αμοιβαία επωφελή συναλλαγή με τη δωρεάν παραχώρησή του στην Κυπριακή Δημοκρατία: Από τη μία, η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία απαλλάχθηκε από το κόστος συντήρησης του αεροπλάνου και, από την άλλη, η Κυπριακή Δημοκρατία ανέλαβε το κόστος συντήρησής του καλύπτοντας, παράλληλα, μια μεγάλη ανάγκη.
Οι αντιδράσεις για Χριστόφια
Ο Δημήτρης Χριστόφιας ήταν ο πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας που χρησιμοποίησε ιδιωτικό αεροπλάνο για τις μετακινήσεις του. Ωστόσο, λόγω της κακής επικοινωνιακής πολιτικής διαχείρισης που έτυχε το ζήτημα από τον ίδιο και τους συνεργάτες του, ο κ. Χριστόφιας υποχρεώθηκε να σταματήσει τη χρήση ιδιωτικού αεροπλάνου καθώς η Βουλή αρνείτο να του αποδεσμεύσει κονδύλι για την αγορά ωρών πτήσεων.
Η χρήση ιδιωτικού αεροπλάνου από τον κ. Χριστόφια και τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Κυπριανού, αποκαλύφθηκε όταν κάποιοι στο αεροδρόμιο Λάρνακας, προφανώς υπάλληλοι, τους είδαν να επιβιβάζονται σε ιδιωτικό αεροπλάνο της εταιρείας «Νetjets», τον Ιούνιο του 2010. Η πληροφορία δημοσιεύθηκε στον Τύπο και εν ριπή οφθαλμού όλοι στράφηκαν εναντίον τους.
Υπήρξε κακή επικοινωνιακή διαχείριση, καθώς η απόφαση για χρήση ιδιωτικού αεροπλάνου δεν ανακοινώθηκε ούτε μετά την υλοποίησή της. Δεν προηγήθηκε καμία ενημέρωση ή διαβούλευση με τα κόμματα της Βουλής ή τους αρχηγούς τους, όχι για να εξασφαλιστεί η έγκρισή τους αλλά για να τους επεξηγηθεί η αδήριτη ανάγκη που μπορεί να έχει ο εκάστοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας να χρησιμοποιεί, υπό όρους και προϋποθέσεις, υπηρεσίες ιδιωτικού αεροσκάφους.
Τα κοινοβουλευτικά κόμματα κατήγγειλαν την κυβέρνηση Χριστόφια ότι τα παραπλάνησε στο συγκεκριμένο ζήτημα, επισημαίνοντας ότι το κόστος για τη μίσθωση υπηρεσιών ιδιωτικού αεροπλάνου κατά το έτος 2010 καλυπτόταν από κονδύλι του Υπουργείου Οικονομικών που αφορούσε την «Αγορά Υπηρεσιών». Κατά την έγκριση του κονδυλίου από τη Βουλή, δεν παρατίθεντο λεπτομέρειες για τον τρόπο αξιοποίησής του. Ως εκ τούτου, το σχετικό κονδύλι ύψους €400.000 που προοριζόταν για το έτος 2011 δεσμεύτηκε από τη Βουλή, με αποτέλεσμα ο κ. Χριστόφιας να επιστρέψει στις επιβατικές πτήσεις.
Με βάση τα στοιχεία που κατατέθηκαν στη Βουλή με αρκετή καθυστέρηση, ο κ. Χριστόφιας αγόραζε ώρες πτήσης από ιδιωτικό αεροπλάνο τύπου «Raytheon Hawker 800XP» της εταιρείας «Νetjets» με κόστος €6.000 περίπου ανά ώρα πτήσης.
Η συγγνώμη του Αναστασιάδη
Ο πιο σφοδρός επικριτής του Δημήτρη Χριστόφια στο θέμα της χρήσης ιδιωτικού αεροπλάνου ήταν ο τότε πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Νίκος Αναστασιάδης. Με την ανάληψη της εξουσίας από τον κ. Αναστασιάδη, το 2013, όχι μόνο άλλαξε άποψη επί του θέματος αλλά απολογήθηκε δημόσια στον κ. Χριστόφια για την ισοπεδωτική και άδικη κριτική που του ασκούσε στο θέμα της αγοράς υπηρεσιών ιδιωτικού αεροπλάνου. Αναγνώρισε, παράλληλα, την ανάγκη χρήσης αυτής της υπηρεσίας από τον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
