«Εγώ μεν φύσει φιλώ την πατρίδα, συ δε δυνάμει αρετής»

 

 

Όταν ένα ηθικό μνημείο αποχωρεί από την επίγεια κονίστρα δεν μπορεί παρά να προκαλεί συντριβή για όσους θεωρούμαστε ακόμα ζωντανοί. Κι αυτό γιατί ζωντανοί είναι μόνο οι μετέχοντες αυτού του θαύματος ή αυτού του θεάματος για πολλούς , που λέμε ζωή. Ποιός ο πιο ευτυχής δεν έχει ακόμα απαντηθεί. Ο μετέχων του θαύματος ή ο παρακολουθών τα του θεάματος;

Ο Λεύκιος Ζαφειρίου μετέχοντας ενεργά στο θαύμα , ακούραστα και σιωπηλά , άφηνε μόνο τη δουλειά του να φωναζει εκ μέρους του. Και η δουλειά του θα μιλά γι’ αυτόν για όλα τα χρόνια που θάρτουν , σε όσους βέβαια εχουν ώτα ακούειν.

Δεν θα γράψω εδώ για το έργο του. Ποίηση , έρευνα , μυθοπλασία. Θα πω όμως δυο λόγια για την έρευνα του για τον Κάλβο.

Ίσως δεν υπάρχει στο παγκόσμιο , τόσο ενδελεχής έρευνα , με τόση προσήλωση σε κάθε λεπτομέρεια της ζωής ενός ανθρώπου που πέθανε ένα και πλέον αιώνα πριν. Ο Κάλβος πέθανε το 1869, και η έρευνα έγινε στην αυγή του 21ου αιώνα.

Παρ όλα αυτά ο Λεύκιος ξετίναξε τη σκόνη πάνω από κάθε βήμα του Κάλβου. Τι έκανε ο ποιητής που αγαπούσε στις δέκα και δέκα το πρωί της 11ης Ιουλίου του 1852. Το παράδειγμα είναι μεν τυχαία αναφορά , αλλά το ότι ο Λεύκιος βρήκε και δημοσίευσε εκατοντάδες τέτοιες αναφορές στον Κάλβο είναι γεγονός.

Μεταξύ πολλών άλλων ο Λεύκιος ανακάλυψε και επαναδημοσίευσε μια άγνωστη ποιητική συλλογή ωδών του Κάλβου. Πολύ σωστά έγραψε πως αυτές οι Ωδές δεν είχαν την δύναμη , το ποιητικό σφρίγος των Ωδών που όλοι γνωρίζαμε . Δεν υπήρχαν εκεί οι στίχοι που έκαμναν τον αναγνώστη να διαπορεί με θαυμασμό μπροστά στην απαράμιλλη τέχνη του Κάλβου.

Διάβασα την άγνωστη ποιητική συλλογή του Κάλβου και βρήκα , όχι μέσα στην ίδια τη συλλογή , αλλά λίγη σημασία έχει, βρήκα στον πρόλογο του έργου ενα απίστευτα δυνατό στίχο, τόσο δυνατό όσο το σύνολο του έργου του Καλβου.

Έγραψα τότε στο Λεύκιο περίπου τα εξής.

Αφήνω την αναφορά στα χίλια συγχαρητήρια, και τα δυο χιλιάδες μπράβο , και τα ακόμα τόσα εύγε για το θεμελιώδες έργο για την διαλεύκανση της Ζωής του Κάλβου.

Εγραψα όμως στον Λεύκιο πως έχω μια μικρή διαφωνία .

« Στο πρωτόλειο έργο του Κάλβου, υπάρχει εντούτοις ένας πολύ , πολύ μεγάλος , και δυνατός , ίσως αξεπέραστος στίχος του ποιητή. Ένας στίχος ισοδύναμος του φοβερού εκείνου

- Όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονται , ζυγόν δουλείας ας έχωσι. Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία.-.

Στον πρόλογο λοιπόν εκείνο ,ο Καλβος αφιέρωνε το έργο του σε κάποιο ξένο κάτοικο της Κέρκυρας «Τω ευγενεστάτω εν Κέρκυρα Ελληνικού παμμουσείου Κόμητι Γκίλφορδ, ο εκ

Ζακύνθου , Ανδρέας Κάλβος , χαίρειν. Και οι δύο κλαδεύομεν την αυτήν ελαίαν, σύ όμως εναργοτέρως. »

Και ιδού εδώ ο μέγας λόγος, ο μέγας στίχος του Καλβου, απευθυνόμενος στον Άγγλο που έσπερνε τα ελληνικά γράμματα στη Κέρκυρα.

ΕΓΩ ΜΕΝ ΦΥΣΕΙ ΦΙΛΩ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ,ΣΥ ΔΕ ΔΥΝΑΜΕΙ ΑΡΕΤΗΣ!

Ο Λεύκιος , όσο κανένας άλλος συνέδεσε τη ζωή του με τη ζωή του Κάλβου . Και για τούτο επιχείρησα και εγώ εδώ να συγκρατήσω αυτή τη σχέση.