ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ (ΕΞΤΡΑ ΦΩΤΟ NEWSASS ΜΑΝΙΟΥΑΛ)
Για τρεις ημέρες τον καυτό Ιούλιο η Κύπρος βίωσε τον εφιάλτη των πυρκαγιών στα δάση της ορεινής Λεμεσού. Το νησί, εκτός από την τραγική μοίρα της διαίρεσής του για τόσες δεκαετίες, ταλανίζεται από νέες απειλές που έφερε μαζί του ο 21ος αιώνας.
Το άλυτο πρόβλημα δεν επιτρέπει ακόμα στις ηγεσίες των Κυπρίων να σκεφτούν τρόπους συνεργασίας για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Κι όμως, αυτό δεν εμπόδισε ορισμένους Τουρκοκύπριους, απλούς πολίτες και δημοσιογράφους, να καταργήσουν από μόνοι τους τη γραμμή που χωρίζει το νησί και να δείξουν έναν διαφορετικό δρόμο για το μέλλον της Κύπρου.
Η πυρκαγιά που ξέσπασε στην ορεινή περιοχή Λεμεσού έτυχε εκτενούς κάλυψης από τα πλείστα τ/κ ΜΜΕ. Δύο εφημερίδες την έκαναν μάλιστα πρωτοσέλιδο με δίγλωσσα μηνύματα αλληλεγγύης και αγωνίας για το κοινό μέλλον του νησιού: «Μεγάλη Καταστροφή, πονάμε, πατρίδα μας η Κύπρος», έγραψε η Ozgur Gazete. «O πόνος μας είναι μεγάλος», έγραψε η Kibrisinsesi Gazete.
Screenshots of Newspapers
To τηλεοπτικό κανάλι Kibris Genc TV από την πρώτη στιγμή έκανε συνεχείς ζωντανές μεταδόσεις με ρεπόρτερ τον Αχμέτ Καράγκοζλου (Ahmet Karagozlu): «Ως δημοσιογράφος, μόλις έμαθα για τη φωτιά, χωρίς δεύτερη σκέψη πήγα αμέσως εκεί και έκανα ζωντανή μετάδοση», είπε ο Αχμέτ. «Το μόνο που είχα στο μυαλό μου ήταν ότι η πατρίδα μας καίγεται... Γιατί τα δάση είναι κοινή μας αξία. Αυτό το νησί είναι το σπίτι μας, δεν έχουμε άλλο μέρος να πάμε. Γι’ αυτό ένιωσα πως έπρεπε να είμαι εκεί», ανέφερε, όταν ήλθαμε σε επαφή λίγες ημέρες μετά την πυρκαγιά.
Ο Ορχούν με το φορτηγάκι
O Αχμέτ μετέδιδε ζωντανά μέχρι αργά το βράδυ της πρώτης ημέρας της φωτιάς (Τετάρτη, 23/7) με ρεπορτάζ από τα χωριά που καίγονταν. Επιστρέφοντας πίσω στον βορρά, ο πατέρας του Ορχούν Καράγκοζλου, ένας συνταξιούχος πρώην αξιωματικός της Αστυνομίας, του ζήτησε την επομένη να πάνε μαζί γιατί ήθελε να βοηθήσει. «Δεν μπορούσα να κάθομαι άπραγος ενώ η χώρα μου καιγόταν. Ένιωσα την ανάγκη να μαζέψω νερό, τρόφιμα, ιατρικά εφόδια και τροφή για τα ζώα για να τα δώσω σε όσους μάχονταν με τη φωτιά», είπε ο Ορχούν.
O Ορχούν έκανε την ίδια στιγμή ανοιχτή έκκληση μέσω Facebook σε όσους θα ήθελαν να συμβάλουν στην προσπάθειά του. Την επομένη το πρωί -δεύτερη ημέρα της πυρκαγιάς- περίμενε με το φορτηγάκι του στον κυκλικό κόμβο κοντά στο σημείο διέλευσης Αγίου Δομετίου/Κέρμια για δύο ώρες, μαζεύοντας προμήθειες από πολίτες που έσπευσαν να βοηθήσουν.
Φόρτωσε το αυτοκίνητο και γύρω στο μεσημέρι πέρασε το σημείο διέλευσης και ταξίδεψε μαζί με τον Αχμέτ προς το βουνό του Τροόδους στα χωριά που καίονταν: Όμοδος, Μαλλιά, Βουνί, Σούνι-Ζανατζιά, Κοιλάνι, Πάχνα, Άης Νικόλας. «Ήμουν εκεί στο σημείο μηδέν. Τα πυροσβεστικά αεροπλάνα και τα ελικόπτερα πετούσαν από πάνω μας και έκαναν ρίψεις νερού στη φωτιά. Μοίραζα νερό στον κόσμο που ήταν στον δρόμο, περιλαμβανομένων και πυροσβεστών», είπε ο Ορχούν.
O Άχμετ μετέδιδε ζωντανά για το Genc TV μέσα στις φλόγες αλλά την ίδια στιγμή προσέφερε κι αυτός βοήθεια. «Ίσως η βοήθεια να ήταν μικρή αλλά δεν μπορούσαμε να μείνουμε άπραγοι…» , είπε ο Αχμέτ που μιλά και γράφει άπταιστα τα Ελληνικά αφού σπούδασε στην Άγκυρα και τα Ιωάννινα Ελληνική Φιλολογία.
Ο Ορχούν μίλησε με την καρδιά του: «Αυτό που είχε σημασία ήταν να βοηθήσουμε. Να βάλουμε και εμείς το λιθαράκι μας». Μίλησε ακόμα για τον τρόπο που τους αντιμετώπισαν οι Ελληνοκύπριοι όταν κατάλαβαν ότι είναι Τουρκοκύπριοι: «Μάς υποδέχθηκαν πολύ καλά. Είδα τα μάτια ενός Ελληνοκύπριου να δακρύζουν. Μου είπε ένας «μπράβο, ρε κουμπάρε!»
Μέγιστος κίνδυνος
Οι δασικές πυρκαγιές αξιολογούνται ως η μεγαλύτερη απειλή για την Κύπρο, σύμφωνα με την Εθνική Αξιολόγηση Κινδύνου που εκδίδεται από το 2016 με βάση Οδηγία της ΕΕ. Ακολουθούν η λειψυδρία και οι ταχυπλημμύρες, όλοι οι κίνδυνοι ως συνέπεια της κλιματικής κρίσης. Την τελευταία δεκαετία οι πυρκαγιές επαναλαμβάνονται ολοένα και πιο συχνά. Σχεδόν κάθε χρόνο ξεσπούν και ορισμένες γίνονται ανεξέλεγκτες, σαρώνοντας μεγάλες εκτάσεις δάσους.
Όταν δεν μπορεί να αντεπεξέλθει με τις δικές της πυροσβεστικές δυνάμεις και μέσα, η ηγεσία των Ελληνοκυπρίων στηρίζεται σε άλλες χώρες και τον μηχανισμό RescEU, ενώ η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων στηρίζεται αποκλειστικά στην Τουρκία για να σβήσει τις φωτιές.
Τα πιο πλούσια δάση βρίσκονται στην οροσειρά Τροόδους στον νότο και στην οροσειρά Πενταδακτύλου στον βορρά.
Το 2016 κάηκε δάσος στην κοιλάδα της Σολέας στο Τρόοδος, το 2020 το Διόριος, μέχρι το Καπούτι στον Πενταδάκτυλο. Το 2022 πυρκαγιές κατέκαυσαν ορεινές περιοχές της Λάρνακας και ανατολικής Λεμεσού στις παρυφές του Τροόδους. Το 2023 κάηκε το δάσος κοντά στην Καντάρα, και πάλι στον Πενταδάκτυλο.
Κάθε φορά που ο ηγέτης της μιας κοινότητας προσφέρει βοήθεια, ο άλλος την απορρίπτει. Μόνη εξαίρεση ήταν η απόφαση που έλαβε ο Τ/Κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί το 2020 να δεχθεί βοήθεια με ελικόπτερο πυρόσβεσης που του πρόσφερε ο τότε Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης. Ένα ελικόπτερο της Κυπριακής Δημοκρατίας πέταξε πάνω από την Πράσινη Γραμμή και έδωσε βοήθεια.
Η πρόσφατη δασική πυραγιά στην ορεινή Λεμεσό είναι η χειρότερη μέχρι στιγμής στην ΕΕ. Κάηκαν σχεδόν 120 τ. χιλιόμετρα δάσους και άγριας φύσης που αντιστοιχούν στο 1,3% της κυπριακής επικράτειας.
«Δεν έχουμε ηγέτες»
Ο Ορχούν έχει καταγωγή από 4 διαφορετικά σημεία του μικρού νησιού: τα Βρέτσια στην ορεινή Πάφο, το Μαρί στη Λεμεσό, τη Λεύκα στον κόλπο Μόρφου και τη Λευκωσία, όπου ζει. Ίσως γι’ αυτό δηλώνει πάνω από όλα Κύπριος: «Αυτή η χώρα ανήκει σε όλους εμάς. Τα δάση είναι οι πνεύμονές μας. Εγώ αγαπώ τους ανθρώπους, δεν κάνω διάκριση με τη θρησκεία, τη γλώσσα, τη φυλή, το χρώμα. Έπρεπε να πάω στη φωτιά για να βοηθήσω αυτούς που υπέφεραν. Δεν μπορούσα να περιμένω την έγκριση του Νίκου».
H αναφορά του αφορούσε τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη, ηγέτη της ε/κ κοινότητας, και εξηγεί γιατί. «Διάβασα στην εφημερίδα ότι ο Νϊκος αρνήθηκε τη βοήθεια των Τουρκοκυπρίων. Μια φορά, την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού, οι Ελληνοκύπριοι μάς έδωσαν βοήθεια σε πακέτα στο οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας. O δικός μου ηγέτης (ο Ερσίν Τατάρ) την αρνήθηκε αλλά ο κόσμος άρχισε να φωνάζει και αναγκάστηκε να την αποδεχθεί».
O Ορχούν ασκεί ανοιχτή κριτική στους πολιτικούς που εμποδίζουν την επανένωση της Κύπρου: «Ο κόσμος θέλει αλλά δεν έχουμε ηγέτες για αυτό», υποστηρίζει και ζητά από τους πολίτες να υψώσουν τη φωνή τους. «Όταν έγινε σεισμός στην Τουρκία ζήτησαν βοήθεια και ανταποκρίθηκε η Ελλάδα. Ο Έλληνας διασώστης έκλαψε όταν κατάφερε να βγάλει ένα παιδί από τα ερείπια. Δεν μπορώ να σβήσω από τη μνήμη μου εκείνη τη φωτογραφία».
