Δεν υπάρχει εμβληματική μεταρρύθμιση που να πετυχαίνει τον στρατηγικό της στόχο, αν δεν εδράζεται σε στέρεα βάση πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης. Ο τρόπος που εξελλίσεται η φορολογική μεταρρύθμιση δείχνει ότι αυτή η συναίνεση δεν υπάρχει. Ο κίνδυνος είναι να περιοριστεί απλά σε αλλαγές φορολογικών συντελεστών και στην ενίσχυση των εξουσιών του Τμήματος Φορολογίας, χωρίς να επιτυγχάνεται μία τομή στο φορολογικό περιβάλλον. Δεν θα διαφωνήσουμε ότι θα πρέπει να υπάρξει προσαρμογή των φορολογικών συντελεστών και φυσικά πρέπει το Τμήμα Φορολογίας να έχει στη διάθεσή του μια σειρά από εργαλεία για να επιτευχθεί η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και να πεταχτεί η φοροδιαφυγή αλλά αυτό δεν είναι μια εμβληματική μεταρρύθμιση.
Όταν μια κυβέρνηση αποτολμά αλλαγές με καθοριστική επίδραση σε κοινωνία και οικονομία, χωρίς να εξασφαλίζει προηγουμένως μια ελάχιστη συμφωνία στα βασικά, τότε, το εγχείρημα κινδυνεύει να χαθεί στον στίβο της πολιτικής αντιπαράθεσης, της ατελείωτης διαμάχης και της έλλειψης εμπιστοσύνης.
Εμβληματικές μεταρρυθμίσεις όπως αυτή οφείλουν να είναι προϊόν ειλικρινούς πολιτικής διαπραγμάτευσης και κοινωνικής συζήτησης. Όταν η κυβέρνηση παρουσιάζει νομοσχέδια με πνεύμα και στόχευση που απέχει απ΄όσα ανακοινώθηκαν τον περασμένο Φεβρουάριο -σε μια πανηγυρική εκδήλωση στο Προεδρικό Μέγαρο- για την παρουσίαση της εργασίας του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, αποκαλύπτεται ένα μεγάλο κενό το οποίο προκαλεί τουλάχιστον απογοήτευση.
Η δημόσια διαβούλευση για τα έξι νομοσχέδια της φορολογικής μεταρρύθμισης, η οποία επεκτάθηκε λόγω σωρείας αντιδράσεων, είναι ενδεικτική των σοβαρών ελλείψεων σε επικοινωνία και ουσιαστικό διάλογο. Η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη καλείται πλέον να αναμετρηθεί με τη βαθιά καχυποψία που εκφράζεται από πολιτικά κόμματα, συνδικαλιστικές οργανώσεις και επαγγελματικούς φορείς.
Το δίδαγμα είναι σαφές: μεγάλες μεταρρυθμίσεις δεν υλοποιούνται με ασκήσεις τεχνοκρατισμού, ούτε με τακτικισμούς αλλά με συνεχή διαβούλευση, επιστράτευση επιχειρημάτων και συμφωνία στα δομικά σημεία. Διαφορετικά, οι αλλαγές θα μείνουν στα χαρτιά και η χώρα θα χάσει την ευκαιρία να γυρίσει σελίδα προς ένα πιο δίκαιο, ανταγωνιστικό και σύγχρονο φορολογικό πλαίσιο.
Αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα είναι θαρραλέα πολιτική ηγεσία, ανοιχτά αφτιά για τις ανησυχίες της κοινωνίας και προθυμία για συμβιβασμούς πάνω στα ουσιώδη. Μόνο έτσι οι εμβληματικές μεταρρυθμίσεις θα αποκτήσουν διάρκεια και θα αποτελέσουν συλλογικά επιτεύγματα, αντί να είναι πεδίο ατελείωτων αντιπαραθέσεων και χαμένων ευκαιριών.
