Στην Κύπρο έχουμε μια παράξενη σχέση με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Τη συζητάμε εδώ και δεκαετίες, τη φοβόμαστε, τη φορτώνουμε με ιδεολογικό βάρος και στο τέλος δεν την εφαρμόζουμε ποτέ με συνέπεια. Κι όμως, αν θέλουμε ένα δημόσιο σχολείο που να στέκεται στο ύψος των προκλήσεων της εποχής, ξεκινώντας από την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι τη ραγδαία αλλαγή των δεξιοτήτων, η συζήτηση αυτή δεν μπορεί πλέον να αναβάλλεται.
Η αξιολόγηση δεν είναι τιμωρία. Δεν είναι «κυνήγι μαγισσών», ούτε εργαλείο για να στιγματιστούν οι εκπαιδευτικοί. Αντίθετα, όταν εφαρμόζεται σωστά, είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς βελτίωσης του σχολείου. Χώρες που επένδυσαν σε σύγχρονα συστήματα αξιολόγησης, υιοθετώντας σαφή κριτήρια, παρατήρηση στην τάξη, συνεχή επιμόρφωση και ουσιαστική ανατροφοδότηση, είδαν μετρήσιμη βελτίωση στις επιδόσεις των μαθητών. Όχι γιατί τιμώρησαν αλλά γιατί στήριξαν.
Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί θέλουν να βελτιώνονται. Κανείς δεν μπαίνει σε μια τάξη με 25 παιδιά για να «βγάλει τη χρονιά». Η αξιολόγηση, αν είναι αναπτυξιακή και όχι τιμωρητική, τους δίνει εργαλεία, όπως σεμινάρια στοχευμένα στις ανάγκες τους, στήριξη, καθοδήγηση, νέες εκπαιδευτικές μεθόδους. Χωρίς αξιολόγηση, το σύστημα μένει στάσιμο κι αυτό τελικά αδικεί τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς.
Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση, που έχει να κάνει με αυτό που λέμε κοινωνική λογοδοσία. Οι γονείς, οι μαθητές, η κοινωνία συνολικά χρειάζονται να γνωρίζουν ότι το δημόσιο σχολείο εξελίσσεται, ότι εντοπίζει τις αδυναμίες του, ότι επιβραβεύει την ποιότητα και τη δημιουργικότητα. Αλλιώς καλλιεργείται η καχυποψία και ενισχύεται η φυγή προς την ιδιωτική Εκπαίδευση.
Η αξιολόγηση είναι σημαντική αλλά μόνο αν σχεδιαστεί με σοβαρότητα. Με ανεξάρτητους μηχανισμούς, με απόλυτη διαφάνεια, με εξασφαλισμένη επιμόρφωση και χωρίς καμία πολιτική χειραγώγηση. Ένα σύστημα που θα στηρίζει αντί να τιμωρεί, θα καλλιεργεί αντί να καταστέλλει.
Αν δεν τολμήσουμε τώρα, θα συνεχίσουμε να συζητάμε τα ίδια για ακόμη δέκα χρόνια. Κι όμως, η απάντηση είναι μπροστά μας: η ποιότητα της Εκπαίδευσης αρχίζει από την ποιότητα των ανθρώπων της. Και για να στηρίξουμε αυτούς τους ανθρώπους, χρειαζόμαστε ένα σύγχρονο, δίκαιο, ανθρώπινο σύστημα αξιολόγησης. Κυρίως, χρειαζόμαστε την πολιτική βούληση να το εφαρμόσουμε.
