Η Κύπρος διαθέτει έναν πολιτιστικό θησαυρό μοναδικό στη Μεσόγειο. Από τους νεολιθικούς οικισμούς έως τα βυζαντινά μνημεία, το νησί μας αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο της ιστορίας του. Συνεπώς, οι αρχαιολογικοί χώροι και, κατ’ επέκταση, η πολιτιστική μας κληρονομιά επιβάλλεται να προστατεύονται σαν κόρη οφθαλμού και όχι να παραμένουν αφύλακτοι, αποτελώντας έρμαιο του κάθε ασυνείδητου, ανεύθυνου και πανηλίθιου επισκέπτη.
Τον τελευταίο χρόνο καταγράφηκαν δύο πολύ σοβαρά περιστατικά που προκάλεσαν δικαιολογημένα την οργή όλων μας και ανέδειξαν την επιτακτική ανάγκη τα αρχαία μας μνημεία να απολαύουν την προστασία που τους αρμόζει. Ειδικότερα:
1 Τον Ιούλιο του 2024, ένα ζευγάρι από την Πολωνία γύρισε βίντεο πορνό στο Αρχαίο Θέατρο Κουρίου και το ανήρτησε σε παγκόσμια πλατφόρμα πορνογραφικού περιεχομένου με στόχο το κέρδος. Το γεγονός προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις του Τμήματος Αρχαιοτήτων. Μετά από διαβήματα, το βίντεο αποσύρθηκε από την πλατφόρμα, ωστόσο η είδηση είχε ήδη κάνει τον γύρο του κόσμου, προκαλώντας νέα διεθνή αρνητική δημοσιότητα για τη χώρα μας. Γίναμε ρεζίλι.
2 Προχθές καταγράφηκε ακόμη ένα σοβαρό περιστατικό στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού του Απόλλωνα Υλάτη στη Λεμεσό, όπου φοιτητές «Erasmus» ανέβηκαν σε τμήμα του μνημείου για φωτογραφίες, αδιαφορώντας για την ιστορική του αξία. Το περιστατικό απαθανατίστηκε από τον αρχιτέκτονα Σωτήρη Γιαννακού, ο οποίος δημοσίευσε τις σχετικές φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο χώρος ήταν αφύλακτος, ενώ ο μόνος υπάλληλος βρισκόταν στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου για την έκδοση εισιτηρίων, χωρίς να ασκεί εποπτεία στον χώρο.
Η εικόνα είναι κοινή σε πολλούς αρχαιολογικούς μας χώρους: ελάχιστο προσωπικό, ελλιπής φύλαξη, ανύπαρκτη επιτήρηση, ανεπαρκής φωτισμός και περιορισμένα ή ανύπαρκτα συστήματα παρακολούθησης. Σε αρκετά μνημεία, η επιτήρηση περιορίζεται σε μια απλή πινακίδα που αναγράφει: «Απαγορεύεται η είσοδος».
Η απουσία φύλαξης και επιτήρησης των αρχαιολογικών μας χώρων έχει σοβαρές συνέπειες. Οι ασυνείδητοι επισκέπτες δεν έχουν κανέναν να τους αποτρέψει, με αποτέλεσμα να καταγράφεται ένα αυξανόμενο κύμα παραβιάσεων που θέτει σε κίνδυνο τα ίδια τα μνημεία.
Η Κύπρος, που επενδύει στον πολιτιστικό τουρισμό, δεν μπορεί να εμφανίζεται ως χώρα ανίκανη να προστατεύσει την ιστορία και τον πολιτισμό της. Κάθε δημοσιοποίηση ανάλογου περιστατικού στέλνει ακριβώς αυτό το μήνυμα στο διεθνές κοινό, πλήττοντας την εικόνα και την αξιοπιστία της χώρας μας.
Κύριε Πρόεδρε Χριστοδουλίδη, κυρία υφυπουργέ Πολιτισμού Βασιλική Κασσιανίδου, η προστασία των αρχαίων μνημείων δεν μπορεί να παραμένει στη θεωρία, ούτε να στηρίζεται αποκλειστικά στην καλή θέληση των επισκεπτών. Δεν έχουμε απαίτηση να ανακαλύψετε τον τροχό. Ζητούμε να ληφθούν αμέσως μέτρα, όπως αυτά που εφαρμόζουν τόσες άλλες χώρες για την προστασία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Απλά, αντιγράψτε αυτά τα μέτρα και εφαρμόστε τα, όπως για παράδειγμα:
Εγκατάσταση ηλεκτρονικού συστήματος έκδοσης εισιτηρίων.
Επαρκές προσωπικό σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους, καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας τους.
Σύγχρονα συστήματα επιτήρησης: κάμερες, αισθητήρες κίνησης, φωτισμός ασφαλείας και άμεση ειδοποίηση σε περιπτώσεις παραβίασης.
Συστηματική ενημέρωση των επισκεπτών με σήμανση, φυλλάδια, ξεναγήσεις και ψηφιακά μέσα που εξηγούν τι απαγορεύεται και γιατί απαγορεύεται.
Αυστηρές και αποτρεπτικές ποινές για τους παραβάτες.
Η Πολιτεία οφείλει να δράσει πάραυτα. Έχει καθήκον και υποχρέωση να προστατεύσει την πολιτιστική μας κληρονομιά και την ιστορία μας.
