Η πρώτη συνάντηση μεταξύ του Ε/Κ ηγέτη, ΠτΔ Νίκου Χριστοδουλίδη, με τον αντίστοιχο Τ/Κ νεοεκλεγέντα Τουφάν Έρχιουρμαν, πραγματοποιήθηκε στην παρουσία της Μαρίας Άνχελας Ολγκίν (με τηλεδιάσκεψη) στην οικία του αντιπροσώπου των ΗΕ στη νεκρή ζώνη. Θετική αποτίμησε τη συνάντηση ο ΠτΔ. Ειλικρινά, αν και προσπάθησα, δεν μπόρεσα να βρω κάτι το θετικό. Αν η συμφωνία για συναντήσεις των διαπραγματευτών θεωρείται θετική εξέλιξη, τότε τι να πεις; Παρά τίποτα, κάτι είναι. Θετική θα μπορούσε ακόμα να θεωρηθεί η γνωριμία των δύο ηγετών. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να δικαιολογεί την ικανοποίηση της πλευράς μας. Ο ΠτΔ με δηλώσεις του, πριν τη συνάντηση, είπε ότι πάει στη συνάντηση πανέτοιμος και με συγκεκριμένες προτάσεις και εισηγήσεις. Άνθρακες οι θησαυροί. Με άδεια χέρια παρουσιάστηκε. Οι μόνες προτάσεις του ήταν για συναντήσεις του ιδίου και των διαπραγματευτών με την άλλη πλευρά. Δηλαδή από συνάντηση σε συνάντηση, από διάσκεψη σε διάσκεψη. Το ροκάνισμα του χρόνου, παλιά μας τέχνη κόσκινο. Πιστοί στις θέσεις μας και στην τακτική του συνομιλούμε για να συνομιλούμε.
Πριν τη συνάντηση, με δηλώσεις του ΠτΔ και του κυβερνητικού εκπροσώπου, φροντίσαμε να απορρίψουμε τους όρους και τις προϋποθέσεις Έρχιουρμαν για διεξαγωγή συνομιλιών επί της ουσίας. «Όλοι θα κριθούμε στον τραπέζι των συνομιλιών», δήλωσε ο Πρόεδρος. Αγνοεί, δυστυχώς, ότι με τις κινήσεις του κρίθηκε ήδη πριν το τραπέζι των συνομιλιών. Στους υποτιθέμενους όρους Έρχιουρμαν, και πάλι ο ΠτΔ παρουσιάζεται αντιφατικός. Υποτίθεται επιδιώκει λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα αλλά δεν αποδέχεται εκ των προτέρων την πολιτική ισότητα, όπως περιγράφεται στις εκθέσεις των ΗΕ και στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αποδέχεται μεν την πολιτική ισότητα, όμως, όπως αυτός και οι σύμβουλοί του την αντιλαμβάνονται. Στα χρονοδιαγράμματα, που ζητά η άλλη πλευρά, και πάλι ακαταλαβίστικες αντιδράσεις. Δεν αποδεχόμαστε χρονοδιαγράμματα αλλά θέλουμε λύση χθες, δηλώνει ο ΠτΔ. Ο διαπραγματευτής Μενέλαος Μενελάου με δηλώσεις του απέρριψε τον «όρο» Έρχιουρμαν με ένα σκεπτικό που είναι δύσκολο να το καταλάβεις. Στον τρίτο «όρο» Έρχιουρμαν να δεις. Δεν αποδεχόμαστε το ότι σε περίπτωση νέου ναυαγίου, με δική μας ευθύνη, να έχουμε κόστος. Θέλουμε δηλαδή να μπαινοβγαίνουμε στις συνομιλίες όποτε μας καπνίσει, να απορρίπτουμε όλες τις προτάσεις για λύση και να συνεχίζεται το στάτους κβο με τους Τ/Κ απομονωμένους από το 1963. Δηλαδή να κάνουμε τα δικά μας, να ταλαιπωρούμε τη διεθνή κοινότητα και στο τέλος, «ούτε γάτα ούτε ζημία», «business as usual». Στο θέμα αυτό, με δηλώσεις του αναπληρωτή κυβερνητικού εκπροσώπου, θεωρήσαμε τον όρο αυτό ως έμμεση προσπάθεια αναγνώρισης και εισαγωγής πλαγίως της μορφής λύσης δύο κρατών.
Συνεπώς, κύριε Πρόεδρε, ο Τ/Κ ηγέτης δεν θέτει όρους και προϋποθέσεις αλλά προτάσσει τη λογική, σε αντίθεση με εμάς που δεν γνωρίζουμε τι θέλουμε και για αυτό προτάσσουμε τη σύγχυση και την ασυναρτησία. Μήπως, κύριε Χριστοδουλίδη, δεν είναι αντίφαση από τη μια να μιλάτε για το κεκτημένο των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά και από την άλλη να μην αποδέχεστε το πλαίσιο Γκουτέρες ως έχει, το οποίο αποτελεί το πλαίσιο λύσης του Κυπριακού, και να δηλώνετε ότι θέλετε να το συζητήσετε; Δεν έφταναν όλα αυτά, αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι η δήλωση του Προέδρου για ενέργειες που πρέπει να γίνονται και άλλες που δεν πρέπει να γίνονται για τη δημιουργία δήθεν καλού κλίματος. Πραγματικό θράσος, γιατί οι μέχρι τώρα κινήσεις του δείχνουν ότι επικεντρώνεται στη δεύτερη κατηγορία των ενεργειών, δηλαδή κάνει όλα όσα δεν πρέπει να γίνονται για τη συντήρηση του κακού κλίματος και της δυσπιστίας.
Στην αντίπερα όχθη, ο Τουφάν Έρχιουρμαν, μελετημένος και σοβαρός, παρουσιάστηκε με 10 προτάσεις/αιτήματα που αφορούν την ανθρώπινη διάσταση του κυπριακού προβλήματος. Τις δέκα αυτές προτάσεις θα έπρεπε ο ΠτΔ να τις αποδεχτεί αμέσως, χωρίς συζήτηση, αν πράγματι ήθελε καλό κλίμα. Πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν σήμερα παιδιά χωρίς πατρίδα; Πώς είναι δυνατόν να τιμωρούνται άνθρωποι επειδή ο ένας γονιός είναι έποικος και θεωρούνται παιδιά μεικτών γάμων; Απάνθρωπες και ρατσιστικές αντιλήψεις. Ακόμα να καταλάβει ο κύριος Πρόεδρος ότι σε μια ευρωπαϊκή χώρα δεν πρέπει να υπάρχουν παιδιά κατώτερου Θεού. Εφόσον ολόκληρη η Κύπρος έχει ενταχθεί στην ενωμένη Ευρώπη, δεν υπάρχουν ψευδοπολίτες και ψευδοευρωπαίοι. Πώς είναι δυνατόν να υπάρξει επαναπροσέγγιση όταν υπάρχουν Τ/Κ, ή ακόμα και έποικοι, που τους απαγορεύεται η διέλευση μέσω των οδοφραγμάτων; Η δικαιολογία του έποικου είναι πλέον ανέκδοτο. Είτε μας αρέσει είτε όχι, μετά από μισό αιώνα δεν υπάρχουν έποικοι στον βορρά. Εμείς οι ίδιοι τους νομιμοποιήσαμε με τους μακροχρονίους και τα ΟΧΙ μας σε κάθε πρόταση λύσης.
Είναι νομίζω κατάντια για τη δική μας πλευρά να αναγκάζεται ο Τ/Κ ηγέτης να ζητά ποδοσφαιρικούς αγώνες για παιδιά κάτω των 14 ετών και να μην παίρνει θετική, άμεση απάντηση. Μήπως οι φωστήρες στον λόφο θεωρούν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ παιδιών κίνδυνο αναγνώρισης; Τα κράτη, κύριοι, δεν αναγνωρίζονται από παιδιά αλλά από άλλα κράτη. Ο Τ/Κ ηγέτης ζήτησε ακόμα την επαναλειτουργία της επιτροπής εναρμόνισης των Τ/Κ με τις ευρωπαϊκές διαδικασίες και το κεκτημένο, κάτι το οποίο τερμάτισε ο τέως μετά το Κραν Μοντανά. Εμείς πρώτοι θα έπρεπε να πιέζουμε τους Τ/Κ να αντιληφθούν τα οφέλη που θα έχουν με τη λύση και να απογαλακτιστούν από την Τουρκία. Τα ρεζιλίκια μας δεν έμειναν εκεί. Αναγκάστηκε ο Τ/Κ ηγέτης να θέσει το θέμα της «πρωτοβουλίας» Χατζηπαντέλα στο Ευρωκοινοβούλιο για δημιουργία μνημείου Ε/Κ αγνοουμένων του 1974. Εγώ αν ήμουν ΠτΔ θα έλεγα ένα μεγάλο συγγνώμη στον Τουφάν Έρχιουρμαν και στην κυρία Ολγκίν. Πώς είναι δυνατόν να μιλούμε μόνο για Ε/Κ αγνοουμένους; Οι εκατοντάδες Τ/Κ αγνοούμενοι της περιόδου 1963-1974 δεν μετρούν; Δεν είναι άνθρωποι και αυτοί; Ο πόνος της Τ/Κ μάνας που έχασε το παιδί της είναι διαφορετικός από αυτόν της Ε/Κ; Όταν φτάσαμε στο σημείο να διαχωρίζουμε την αξία της ανθρώπινης ζωής, νομίζω δεν υπάρχει χειρότερο. Έχουμε πιάσει πάτο.
Γενικά η πρώτη συνάντηση νομίζω εξέθεσε τη δική μας πλευρά. Μπροστά στη σοβαρότητα Έρχιουρμαν, εμείς μείναμε στα κούφια λόγια. Δυστυχώς ακόμα να καταλάβουμε τη θέση του ΓΓ, ότι «αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά». Το «διαφορετικά» άρχισε να φαίνεται αλλά εμείς το βιολί μας. Δυστυχώς το πρόβλημά μας είναι μεγάλο γιατί στις προϋποθέσεις Έρχιουρμαν δεν έχουν καμία ένσταση τα ΗΕ. Αν και ο Τ/Κ ηγέτης είναι γνώστης του πολέμου που δέχεται στις ελεύθερες περιοχές, δεν επηρεάστηκε. Νομίζετε δεν γνωρίζει το τι έλεγε και λέει στενός συνεργάτης του ΠτΔ; «Μην χαίρεστε, αυτός είναι χειρότερος από τον Τατάρ». Ο Τουφάν Έρχιουρμαν παρουσιάστηκε με απλό και καθαρό λόγο δείχνοντας με ειλικρίνεια τις προθέσεις του. Από την άλλη, ο ΠτΔ έδειξε ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί την ειλικρινή πρόθεση της άλλης πλευράς. Ίσως ο Ερσίν Τατάρ να τον βόλευε. Τώρα όμως καλείται να αποδείξει ότι μπορεί και χωρίς τον αδιάλλακτο Τατάρ. Ως γενικό συμπέρασμα, μετά το τετ-α-τετ των δύο ηγετών, ο νέος Τ/Κ ηγέτης μάς «νίκησε» κατά κράτος. Με ποδοσφαιρικό όρους θα έλεγα «Νίκος Vs Τουφάν σημειώσατε 2».
