Πάνω από 1.200 αλλαγές μαθημάτων, κατευθύνσεων και ειδικοτήτων καταγράφει η ετήσια έκθεση του Υπουργείου Παιδείας για το σχολικό έτος 2023–2024, αποτυπώνοντας μια εκπαιδευτική πραγματικότητα όπου η πορεία των μαθητών δεν είναι σταθερή, αλλά διαρκώς μεταβαλλόμενη. Τα στοιχεία της έκθεσης αναδεικνύουν το μέγεθος της αβεβαιότητας που βιώνουν οι έφηβοι ως προς τις επιλογές τους μέσα στο σχολείο και στα πρώτα βήματα επαγγελματικού προσανατολισμού.
1.134 αλλαγές στο λύκειο
Το λύκειο συγκεντρώνει τις περισσότερες μετακινήσεις, με 1.134 δηλώσεις αλλαγής μαθημάτων και κατευθύνσεων. Οι αριθμοί προκύπτουν από δύο περιόδους καταγραφής, μία στην αρχή της χρονιάς και μία μεταγενέστερα, καθώς αρκετοί μαθητές διαπιστώνουν στην πορεία ότι το μάθημα ή η κατεύθυνση που αρχικά επέλεξαν δεν τους ταιριάζει. Οι αλλαγές αυτές αφορούν, τόσο τις ομάδες προσανατολισμού όσο και τα μαθήματα υψηλής βαρύτητας, δείχνοντας ότι η πίεση των Παγκυπρίων επηρεάζει βαθιά τις επιλογές των μαθητών.
Παρότι η έκθεση δεν καταγράφει αναλυτικά ποια μαθήματα αλλάζονται συχνότερα, η εικόνα των προηγούμενων ετών, όπως προκύπτει από τις εκθέσεις 2021–2023, δείχνει ότι οι μεγαλύτερες μετακινήσεις αφορούν τους κλάδους Θεωρητικής, Πρακτικής και Οικονομικών/Πληροφορικής. Συνολικά, τα τελευταία χρόνια οι δηλώσεις αλλαγών στο λύκειο ξεπερνούν σταθερά τις 950, επιβεβαιώνοντας ότι η αβεβαιότητα δεν είναι συγκυριακή αλλά διαχρονική.
Τεχνική και Σύστημα Μαθητείας
Στις Τεχνικές Σχολές, το 2023–2024 καταγράφονται 125 αλλαγές κλάδου ή ειδικότητας. Πολλοί μαθητές επιλέγουν αρχικά έναν τεχνικό κλάδο θεωρώντας ότι τους ταιριάζει, αλλά στην πράξη ανακαλύπτουν ότι η ειδικότητα απαιτεί διαφορετικές δεξιότητες ή ότι οι επαγγελματικές προοπτικές δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους. Η μετάβαση από τη θεωρία στις πιο «χειροπιαστές» απαιτήσεις της Τεχνικής Εκπαίδευσης συχνά λειτουργεί αποκαλυπτικά για τους μαθητές.
Ακόμη πιο έντονη είναι η κινητικότητα στο Σύστημα Μαθητείας, όπου καταγράφηκαν 244 αλλαγές ειδίκευσης, ενώ οι μαθητευόμενοι ήταν μόλις 205. Το γεγονός ότι οι αλλαγές υπερβαίνουν τον συνολικό αριθμό μαθητευόμενων σημαίνει ότι αρκετοί νέοι εγκαταλείπουν την πρώτη τους επιλογή και δοκιμάζουν δεύτερη ή τρίτη ειδικότητα μέσα στην ίδια χρονιά. Η Μαθητεία, που λειτουργεί σε συνεργασία με επιχειρήσεις, φέρνει τους νέους σε πραγματικές συνθήκες εργασίας — και όλα τα παιδιά δεν αντέχουν, ταιριάζουν ή επιθυμούν τελικά τις απαιτήσεις του επαγγελματικού περιβάλλοντος στο οποίο τοποθετούνται. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται σταθερά και τα προηγούμενα χρόνια, αποδεικνύοντας ότι η επιλογή ειδικότητας σε τόσο νεαρή ηλικία είναι για πολλούς μια διαδικασία δοκιμής και αναπροσαρμογής.
Περιορισμένη πληροφόρηση
Στο σύνολό τους, τα δεδομένα δείχνουν ότι η μετάβαση από τη γ’ γυμνασίου προς λύκειο, Τεχνική ή Μαθητεία εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα πιο απαιτητικά στάδια της σχολικής πορείας. Πολλές επιλογές γίνονται με περιορισμένη πληροφόρηση, με αποτέλεσμα οι μαθητές να επαναξιολογούν την πορεία τους μέσα στους πρώτους μήνες. Οι πάνω από 1.000 αλλαγές σε ένα μόνο έτος δεν αποτελούν απλώς στατιστικό εύρημα· καταγράφουν την πίεση, το άγχος και την αναζήτηση των νέων που προσπαθούν να βρουν το κατάλληλο μονοπάτι μέσα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν προσφέρει πάντα σαφή καθοδήγηση πριν από τις κρίσιμες επιλογές.
