Κύπρος: Η μόνη ευρωπαϊκή χώρα η οποία διαθέτει πανεπιστημιακή Ιατρική Σχολή σε δημόσιο πανεπιστήμιο, αλλά δεν διαθέτει πανεπιστημιακό νοσοκομείο

 

Αν και υπάρχουν πανεπιστημιακές Σχολές Ιατρικής στη χώρα μας, και ιδιαίτερα στο δημόσιο πανεπιστήμιο, γιατί δεν υπάρχει πανεπιστημιακό νοσοκομείο; Πού και κυρίως πώς εξειδικεύονται και κάνουν την πρακτική τους οι φοιτητές; Από ποιους διδάσκονται πρακτική και πώς συμβάλλουν στην εξέλιξη της ιατρικής, της έρευνας, της μάθησης, της γνώσης; Οι φοιτητές ιατρικής στη χώρα μας κάνουν την πρακτική τους στα κρατικά νοσοκομεία, δίπλα από τους κλινικούς ιατρούς. Κάτι το οποίο έχει σαφώς θετικά στοιχεία, καθώς, εκτός από τους καθηγητές τους, μαθαίνουν και από τους ανθρώπους οι οποίοι χειρίζονται καθημερινά ιατρικά περιστατικά, αφού η ιατρική δεν είναι μόνο οι γραμμές των βιβλίων, αλλά και η εμπειρία. Για πολλούς, κυρίως η εμπειρία. Η απουσία πανεπιστημιακού νοσοκομείου, τους στερεί ωστόσο ταυτόχρονα τη δυνατότητα συμμετοχής στην έρευνα, στην καινοτομία και στην πρόσβαση στη γνώση σε ένα περιβάλλον που θα είναι συνεχώς εξελισσόμενο στη βάση όλων των σύγχρονων ιατρικών επιτευγμάτων.

Συζήτηση από το 2013

Η συζήτηση για τη δημιουργία πανεπιστημιακού νοσοκομείου ξεκινά από το 2013 οπότε δημιουργήθηκε η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου. Διάφορες προτάσεις κατατέθηκαν έκτοτε, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα. Πιο εφικτή λύση, κυρίως οικονομικά και επικρατέστερη, ήταν η μετατροπή του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο. Λόγω αντιδράσεων σε σχέση με θέματα που άπτονται της διοίκησης, έπεσε και η ιδέα να γίνουν πανεπιστημιακές κλινικές οι οποίες να είναι ξεχωριστές από τις υπόλοιπες, στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και στο Μακάρειο. Ναυάγησε και αυτή η ιδέα, καθώς δεν βρέθηκε η χρυσή τομή ως προς το αν θα διαμοιράζονταν οι ασθενείς στις δύο κλινικές ή θα υπήρχε η δυνατότητα επιλογής στους πολίτες.

Το 2015, Καναδοί επενδυτές τους οποίους παρουσίασε το Πανεπιστήμιο Κύπρου στην κυβέρνηση, ενδιαφέρθηκαν να γίνει από κοινού με τον Καναδά πανεπιστημιακό νοσοκομείο. Μάλιστα, το Νοσοκομείο Κυπερούντας θεωρήθηκε κατάλληλος χώρος για τη δημιουργία Πνευμονολογικής Κλινικής. Και πάλι ναυάγησε η προσπάθεια. Από το 2017 υπάρχει και νομοσχέδιο για την ίδρυση πανεπιστημιακού νοσοκομείου, το οποίο εκκρεμεί μέχρι σήμερα στην Επιτροπή Υγείας της Βουλής.

Μόνη στην ΕΕ η Κύπρος

Η Κύπρος είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα η οποία διαθέτει πανεπιστημιακή Ιατρική Σχολή σε δημόσιο πανεπιστήμιο, αλλά δεν διαθέτει πανεπιστημιακό νοσοκομείο. Κανένας από τους εμπλεκόμενους φορείς δεν αμφισβητεί την αναγκαιότητα και τη σημαντικότητα της ύπαρξής του, ωστόσο τα πάντα κολλούν στο πώς θα γίνει αυτό. Και παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πρότυπα πολλά και διαφορετικά σε ό,τι αφορά στο μοντέλο διαχείρισης των πανεπιστημιακών νοσοκομείων, εντούτοις, κανένα, μα κανένα, δεν ταίριαξε στα κυπριακά δεδομένα.

Το κύριο πρόβλημα εξακολουθεί να είναι το καθεστώς που θα έχουν οι ακαδημαϊκοί ιατροί σε σχέση με τους κλινικούς ιατρούς. Ποιοι θα διοικούν ποιους και πώς θα γίνονται οι ανελίξεις; Όλα περιστρέφονται γύρω από αυτά τα δύο ερωτήματα και όλα σκοντάφτουν ακριβώς σε αυτά, δημιουργώντας και παρεμφερή ζητήματα, όπως ποια θα είναι τα καθήκοντα των ακαδημαϊκών και ποια των κλινικών. Ποιοι θα είναι οι διευθυντές και ποιοι οι υφιστάμενοι; Θα αλλάξουν κεκτημένα, όπως ωράρια, συνθήκες εργασίας; Και άλλα πολλά, τα οποία ακούμε προσφάτως στα μιντιακά ντιμπέιτ μεταξύ ΟΚΥπΥ και συνδικαλιστών ιατρών του Δημοσίου αναφορικά με την παρουσία των ακαδημαϊκών ιατρών στα κρατικά νοσηλευτήρια και το καθεστώς με το οποίο θα πρέπει να εργάζονται.

Τι φταίει;

Για αυτά που φρενάρουν τη δημιουργία πανεπιστημιακού νοσοκομείου επιχειρηματολόγησε και αρθρογράφησε πολλές φορές ο τέως πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου Κωνσταντίνος Χριστοφίδης, ο οποίος ήρθε και σε ευθεία ρήξη με τους συνδικαλιστές ιατρούς της ΠΑΣΥΚΙ, τους οποίους, μαζί με την έλλειψη πολιτικής βούλησης από τα κόμματα, τη βουλή και τους πολιτικούς, θεωρεί συνυπεύθυνους για το σοβαρό αυτό έλλειμμα στη χώρα μας. Αν δει κάποιος την ανταλλαγή αρθρογραφίας και ανακοινώσεων ανάμεσα στον κ. Χριστοφίδη και την ΠΑΣΥΚΙ, αντιλαμβάνεται απόλυτα ότι το πρόβλημα είναι καθαρά ο έλεγχος του πανεπιστημιακού νοσοκομείου.

Το Πανεπιστήμιο Κύπρου θέλει τις κλινικές να διοικούνται από ακαδημαϊκούς, γιατί υποστηρίζει ότι αυτό συμβαίνει σε όλα τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία, και η ΠΑΣΥΚΙ δεν θέλει με τίποτα να χάσει τα κεκτημένα, και προτάσσοντας τα σχέδια υπηρεσίας, τους νόμους της δημόσιας υπηρεσίας και τους όρους υπό τους οποίους έχουν εργοδοτηθεί οι ιατροί του Δημοσίου και έχει αποδεχθεί και ο ΟΚΥπΥ για να συνεχίσουν την υπηρεσία τους, δεν δέχεται επ' ουδενί ακαδημαϊκό να προΐσταται κλινικού.

Ήδη η  ΠΑΣΥΚΙ θεωρεί ότι υπάρχουν ιατροί δύο ταχυτήτων που εργάζονται στα νοσοκομεία του ΟΚΥπΥ: Αυτοί οι οποίοι συνεχίζουν τις υπηρεσίες τους με τους ίδιους όρους που τις πρόσφεραν προ του ΟΚΥπΥ και αυτοί οι οποίοι υπηρετούν στη βάση συμβάσεων που έγιναν μετά τον ΟΚΥΠΥ, με λιγότερο ευνοϊκούς όρους. Τρίτη ταχύτητα ιατρών, υποτελών των ακαδημαϊκών, δεν πρόκειται, λένε, να δεχτούν.

Σοβαρότατο έλλειμμα

Η απουσία πανεπιστημιακού νοσοκομείου δεν είναι μόνο ένα ακαδημαϊκό έλλειμμα που πληγώνει το κύρος και την ακαδημαϊκή επάρκεια και αξιοπιστία της χώρας μας. Είναι πρωτίστως ένα έλλειμμα που ζημιώνει το επίπεδο της ιατρικής στη χώρα μας, την έρευνα, την καινοτομία, τη γνώση, τα επιτεύγματα, το επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών, και τέλος τους Κύπριους πολίτες.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ύπαρξη πανεπιστημιακού νοσοκομείου ανεβάζει το επίπεδο μιας χώρας και τη βάζει στον χάρτη των χωρών που δεν ακολουθούν απλώς τα επιστημονικά δεδομένα στον χώρο της ιατρικής, αλλά τα δημιουργούν. Περισσότερο από ποτέ, την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού γίνεται αντιληπτή η σπουδαιότητα των πανεπιστημιακών νοσοκομείων, τα οποία διαδραμάτισαν καθοριστικό και σωτήριο ρόλο στην ανάπτυξη εμβολίων, αλλά και στην έρευνα σε σχέση με τις μεθόδους καταστολής των συμπτωμάτων του κορωνοϊού, τις επιπτώσεις σε σχέση με το post Covid syndrome και πολλές άλλες γνώσεις οι οποίες διασπείρονται ανά το παγκόσμιο.

Η πιθανότητα να μπει η Κύπρος στο φόρουμ των χωρών που μπορούν να διαπρέψουν στην ιατρική εκμηδενίζεται εκ των πραγμάτων χωρίς πανεπιστημιακό νοσοκομείο.

Και αν αυτό φαντάζει υπερβολικό, μπορούν να απορρυθμιστούν και πολύ μικρότεροι στόχοι τους οποίους δεν θα αγγίξει η ιατρική στην Κύπρο, ποτέ ελλείψει πανεπιστημιακού νοσοκομείου, όπως είναι η κατάρτιση των ιατρών, απόφοιτων των δικών μας πανεπιστημίων από καταξιωμένους ακαδημαϊκούς, του οποίους ειρήσθω εν παρόδω ακριβοπληρώναμε όταν δεν υπήρχαν ιατρικές σχολές στην Κύπρο για δώσουν τα φώτα τους στην ιατρική κοινότητα της Κύπρου σε κάποιο «δύσκολο» ιατρικό περιστατικό. Τώρα, τους ίδιους ανθρώπους, ή άλλους με παρόμοια κατάρτιση, η ιατρική κοινότητα τους αντιμετωπίζει με επιφύλαξη.

Επίσης, μέσα στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία, η πρακτική θα έχει ουσιαστικό ιατρικό χαρακτήρα. Ένα πανεπιστημιακό νοσοκομείο είναι εκ της δομής του τέτοιο ώστε υπό την αυστηρή επίβλεψη ακαδημαϊκών και κλινικών ιατρών οι φοιτητές να πραγματοποιούν μέχρι και επεμβάσεις.

Σε όλες τις χώρες του κόσμου, η ύπαρξη πανεπιστημιακών νοσοκομείων αναβαθμίζει τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας. Δεν είναι τυχαίο που οι Ευρωπαίοι πολίτες επιδεικνύουν απεριόριστο σεβασμό και εμπιστοσύνη, στη βάση και επιστημονικών μελετών, στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία.

Όλα τα παραπάνω βρίσκουν σύμφωνους όλους τους εμπλεκόμενους, σε θεωρητικό επίπεδο. Στην πράξη ωστόσο, ακόμα είμαστε στην κόντρα. Αυτή τη στιγμή, τη σκυτάλη της κόντρας έχουν ο ΟΚΥπΥ και η Συντεχνία Κυβερνητικών Ιατρών. Μέσα στις πάρα πολλές διαφωνίες τους, μπαίνει, όχι το νοσοκομειακό πανεπιστήμιο, αλλά η παρουσία στα κρατικά νοσηλευτήρια των ακαδημαϊκών, η οποία είναι ασφαλώς επιβεβλημένη εφόσον στα νοσοκομεία γίνεται η πρακτική των φοιτητών. Η ΠΑΣΥΚΙ κατηγορεί τον ΟΚΥπΥ ότι η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου, μαζί με το Υπουργείο Υγείας, κάνουν πίσω από την πλάτη της αλλαγές στη συμφωνία, δηλώνοντας ότι καμία απολύτως συμφωνία δεν θα αποδεχθεί εάν δεν είναι ξεκάθαρη η δομή που θα υπάρχει. Από την άλλη, ο ΟΚΥπΥ αναλώνει όλη του την προσπάθεια στο να κρατά τις ισορροπίες ανάμεσα στις δύο πλευρές. Και οι ατέλειωτες συζητήσεις συνεχίζονται χωρίς να υπάρχει ορίζοντας συμφωνίας.