Μακάρι να ήταν ένα και μεμονωμένο το περιστατικό με τον 17χρονο που απεβίωσε το απόγευμα της Κυριακής, διαμηνύουν ειδικοί που μίλησαν στον «Π», με πιθανότερη αιτία την εισπνοή αερίου από φιαλίδια για το γέμισμα των αναπτήρων. Οι ειδικοί από τον χώρο της εκπαίδευσης και της ψυχικής υγείας επισημαίνουν ότι ο θάνατος του αγοριού είναι η κορυφή ενός παγόβουνου, με περιστατικά που λαμβάνουν χώρα εντός και εκτός των σχολικών μονάδων, για την αντιμετώπιση των οποίων πρέπει, επιτέλους, να αναληφθεί δράση.
Επαγγελματίες που ασχολούνται καθημερινά με εφήβους και με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους, χαρακτηρίζουν τον θάνατο του 17χρονου ως μια κραυγή αγωνίας των εφήβων για βοήθεια, εάν δεν θέλουμε μελλοντικά να γίνουμε μάρτυρες και άλλων τέτοιων περιστατικών. Και δεν μιλάμε μόνο για χρήση ουσιών, αλλά και για άλλου είδους φαινόμενα που βλέπουν κατά καιρούς το φως της δημοσιότητας, από σχολικό εκφοβισμό μέχρι revenge porn και εμπορία προσώπων.
«Να δούμε τι προηγήθηκε»
«Το θέμα δεν είναι μόνο το συγκεκριμένο περιστατικό, αλλά πρέπει, επιτέλους, ως κοινωνία να ασχοληθούμε σοβαρά με τα προβλήματα που υπάρχουν εντός των σχολικών μονάδων. Κάτι προηγήθηκε για να φτάσουμε στο περιστατικό με τον 17χρονο, και αυτό είναι που πρέπει να μας απασχολήσει», ανέφερε σε δηλώσεις της στον «Π» η πρόεδρος του Συμβούλιου Εγγραφής Κοινωνικών Λειτουργών, δρ Παναγιώτα Χριστοδούλου.
Η επιρροή, εξηγεί, που έχουν τα social media στους νέους μας σήμερα, ο σχολικός εκφοβισμός, προβλήματα που αφορούν την οικογένεια (οικονομικά, προβλήματα στις σχέσεις γονέων με παιδιά, διαζευγμένοι γονείς) είναι ζητήματα που επηρεάζουν ένα 17χρονο, και μπορεί να οδηγήσουν το άτομο σε επικίνδυνα μονοπάτια, όπως η χρήση ουσιών.
«Εμείς, τώρα, ασχολούμαστε και βλέπουμε ένα περιστατικό, όμως μέσα στα σχολεία μας συμβαίνουν πολλά και πραγματικά είναι να αναρωτιέται κανείς πόσα παρόμοια περιστατικά πρέπει να συμβούν για να αναλάβουν δράση οι αρμόδιοι φορείς», διερωτάται η κ. Χριστοδούλου, με την ίδια να προσθέτει ότι αν δεν αρχίσουμε από το να αλλάξουμε το σύστημα στα σχολεία και να ασχολούμαστε περισσότερο με τον μαθητή παρά με την ύλη που θα πρέπει να διδαχθεί, δεν θα αλλάξει κάτι. Ένας τρόπος, πρόσθεσε, να προλάβουμε τα διάφορα σχολικά προβλήματα που υπάρχουν σήμερα είναι με την εισδοχή και αποδοχή του θεσμού του κοινωνικού λειτουργού στα σχολεία, ενώ μίλησε ακόμη και για τον ρόλο της οικογένειας, η οποία πρέπει να στηριχθεί και να ενδυναμωθεί.
Ώρα για πρόληψη
Η πρόεδρος του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Κύπρου, δρ Κούλα Ερωτοκρίτου, επιβεβαιώνει από την πλευρά της ότι το περιστατικό στην Πάφο δεν είναι μεμονωμένο. «Αυτό που έχει σημασία τώρα», λέει στον «Π», «δεν είναι να πούμε ποιος φταίει, αλλά πρέπει να κοιτάξουμε προς την ουσία, που είναι η πρόληψη, η εκπαίδευση και η στήριξη των νέων ώστε να αποτρέψουμε τέτοιες τραγωδίες στο μέλλον. Το τραγικό περιστατικό», συμπλήρωσε, «αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για ενίσχυση των προληπτικών δράσεων και την ευαισθητοποίηση των νέων σχετικά με τους κινδύνους που κρύβονται πίσω από την κατάχρηση τοξικών ουσιών. Η άγνοια των κινδύνων, σε συνδυασμό με την επιρροή του κοινωνικού περιβάλλοντος και της παρέας, μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες αποφάσεις, όπως αποδεικνύεται από την τραγική κατάληξη του 17χρονου», επισημαίνει η δρ Ερωτοκρίτου. «Η πρόληψη», εξηγεί, «δεν έχει να κάνει απλά με την τυπική ενημέρωση των νέων, αλλά και με την ανάπτυξη στρατηγικών που θα ενισχύουν τη συνειδητότητα των νέων σχετικά με τις συνέπειες των πράξεών τους. Παράλληλα, είναι απαραίτητο να υπάρξει στήριξη και καθοδήγηση για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της υπευθυνότητάς τους, ώστε να είναι σε θέση να αντιληφθούν τους κινδύνους πριν φτάσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις».
Έλλειψη συντονισμού
«Αν δούμε μόνο το περιστατικό με τον 17χρονο, να είστε σίγουροι ότι θα χάσουμε τη μεγάλη εικόνα, η οποία λέει ότι ως κοινωνία έχουμε αποτύχει στο κομμάτι που λέγεται στήριξη και ενδυνάμωση των νέων. Το περιστατικό στην Πάφο είναι το αποτέλεσμα μιας αλυσίδας από συστημικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι μας σήμερα», τονίζει στον «Π» ο σχολικός ψυχολόγος δρ Γιώργος Πογιατζής. «Αυτό που μας λείπει», προσθέτει, «είναι το όραμα, η στρατηγική για εφαρμογή κοινωνικής πολιτικής και δράσεων με επίκεντρο τον μαθητή, τον νέο, για να βρει τον δρόμο του».
Ο ίδιος μίλησε ακόμη για την κοινωνική πολιτική των επιδομάτων που εφαρμόζεται στην Κύπρο, εξηγώντας ότι με το να δώσεις απλά ένα επίδομα σε μια οικογένεια ή σε ένα άτομο που έχει και άλλες ανάγκες πέραν των οικονομικών, δεν θα πετύχεις κάτι. «Αυτό που πρέπει να γίνει», τόνισε, «είναι να συντονιστούν όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες, να εφαρμοστούν οι νόμοι που υπάρχουν και είναι 4-5 χρόνια τώρα στο συρτάρι (νόμος του 2021 για παιδιά σε σύγκρουση με το κράτος που δεν εφαρμόζεται γιατί ακόμη δεν έχουν δημιουργηθεί οι απαραίτητες δομές)».
Ο δρ Πογιατζής στάθηκε επίσης στο γεγονός ότι δεν υπάρχει ένας φορέας-επόπτης όλων των εμπλεκόμενων σε θέματα που αφορούν τη νεανική παραβατικότητα.
«Όταν λέμε νεανική παραβατικότητα, το φάσμα των δράσεων και των προβλημάτων που καλύπτει είναι τόσο ευρύ, που συμπεριλαμβάνει από το Υπουργείο Παιδείας, Δικαιοσύνης μέχρι τις Υπηρεσίες Ευημερίας, ακόμη και ημικρατικούς οργανισμούς, π.χ. την Αρχή Εξαρτήσεων. Όταν δεν υπάρχει κάποιος να ελέγχει τις δράσεις όλων αυτών των φορέων, καταλήγουμε να μην υπάρχει συντονισμός, και όταν έρχεται η ώρα της απόδοσης ευθυνών, να ρίχνει ο ένας στον άλλο το μπαλάκι και ποτέ να μην φταίει κανείς».
Ο δρ Πογιατζής τοποθετήθηκε και ως προς το εάν θα λυθεί το πρόβλημα με το να ενταχθούν κοινωνικοί λειτουργοί ή σχολικοί ψυχολόγοι στα σχολεία, σημειώνοντας ότι «με το υφιστάμενο σύστημα δεν θα δούμε σημαντικές αλλαγές. Πρέπει να αλλάξει ο τρόπος διδασκαλίας της πληροφορίας εντός των σχολείων, να αλλάξει η προσέγγιση του σχολείου απέναντι στους μαθητές. Είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν», είπε, για να προσθέσει ότι «αυτό που συμβαίνει δυστυχώς είναι αντί να αναλαμβάνουμε δράση, σοκαριζόμαστε για λίγο με κάθε τέτοιο περιστατικό που βλέπει το φως της δημοσιότητας και έπειτα το ξεχνάμε, μέχρι το επόμενο περιστατικό».
