Περισσότερο από μισό αιώνα μετά το τελευταίο βήμα του ανθρώπου στη Σελήνη, η NASA ετοιμάζεται να επιστρέψει, αυτή τη φορά με στόχο όχι απλώς την εξερεύνηση, αλλά τη μόνιμη εγκατάσταση. Οι Αμερικανοί αστροναύτες που θα φτάσουν ξανά στην επιφάνεια του φεγγαριού μέσα στα επόμενα χρόνια, στο πλαίσιο του προγράμματος Artemis, θα έχουν την αποστολή να προετοιμάσουν το έδαφος για την πρώτη μόνιμη σεληνιακή βάση.
Ωστόσο, η αποστολή τους δεν θα περιοριστεί μόνο στην κατασκευή. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνα υποστηρίζουν ότι οι αστροναύτες που θα προσεδαφιστούν κοντά στον νότιο πόλο της Σελήνης έχουν μια μοναδική ευκαιρία να συλλέξουν δείγματα που ίσως αποκαλύψουν μυστικά για την ίδια την προέλευση του φεγγαριού.
Μια νέα μελέτη, δημοσιευμένη στις 8 Οκτωβρίου στο περιοδικό Nature, προτείνει μια διαφορετική εξήγηση για το γιατί η «σκοτεινή» πλευρά της Σελήνης, αυτή που δεν βλέπει ποτέ τη Γη, είναι τόσο διαφορετική από τη «φωτεινή» πλευρά που γνωρίζουμε. Το κλειδί, λένε οι επιστήμονες, μπορεί να βρίσκεται σε έναν τεράστιο κρατήρα κοντά στον νότιο πόλο, γνωστό ως λεκάνη South Pole–Aitken, μια περιοχή όπου η NASA σχεδιάζει να στείλει ανθρώπινη αποστολή ήδη από το 2027.
Η συγκεκριμένη λεκάνη, διαμέτρου άνω των 2.400 χιλιομέτρων, δημιουργήθηκε πριν από περίπου 4,3 δισεκατομμύρια χρόνια από την πρόσκρουση ενός τεράστιου αστεροειδούς. Η σύγκρουση αυτή ίσως όχι μόνο διαμόρφωσε τη μορφολογία της Σελήνης, αλλά και «άνοιξε» την πρόσβαση σε υλικά από το εσωτερικό της, προσφέροντας στους σύγχρονους επιστήμονες ένα παράθυρο στο παρελθόν του ηλιακού μας συστήματος.
Το μυστήριο της σκοτεινής πλευράς
Η νέα έρευνα, με επικεφαλής τον πλανητικό επιστήμονα Τζέφρι Άντριους-Χάνα από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, επιχειρεί να εξηγήσει γιατί οι δύο πλευρές της Σελήνης διαφέρουν τόσο έντονα μεταξύ τους. Σύμφωνα με τη μελέτη, η λεκάνη South Pole–Aitken δεν δημιουργήθηκε από μια κάθετη πρόσκρουση, όπως θεωρούσαν μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι, αλλά από ένα πλάγιο «χτύπημα» ενός αστεροειδούς που ήρθε από τον βορρά.
Η ασύμμετρη αυτή σύγκρουση δημιούργησε τη χαρακτηριστική «σταγόνα» του τεράστιου κρατήρα και απελευθέρωσε ραδιενεργά υλικά από τα βάθη του φλοιού, κατάλοιπα από τον αρχαίο «ωκεανό μάγματος» της Σελήνης. Η μελέτη υποστηρίζει ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να εξηγεί γιατί η πίσω πλευρά του φεγγαριού διαθέτει πολύ παχύτερο φλοιό σε σχέση με τη φωτεινή πλευρά που βλέπουμε από τη Γη.
Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες μπορούσαν να εξάγουν μόνο ενδείξεις από δορυφορικές παρατηρήσεις. Αν όμως οι αστροναύτες του Artemis καταφέρουν να συλλέξουν δείγματα από το σημείο πρόσκρουσης, τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να δώσουν απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα για τη γένεση και την εξέλιξη της Σελήνης.
«Με το Artemis θα έχουμε δείγματα που θα φτάσουν στη Γη, γνωρίζοντας ακριβώς από πού προέρχονται», εξήγησε ο Άντριους-Χάνα. «Αυτά τα δείγματα μπορεί να αποκαλύψουν περισσότερα για τα πρώτα στάδια της Σελήνης απ’ ό,τι φανταζόμασταν μέχρι σήμερα».
Η επόμενη σεληνιακή αποστολή
Η NASA σχεδιάζει να στείλει αστροναύτες στον νότιο πόλο της Σελήνης το 2027, στο πλαίσιο της αποστολής Artemis III. Αν όλα πάνε σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα είναι η πρώτη επανδρωμένη προσελήνωση από το τέλος του προγράμματος Apollo το 1972.
Όμως αυτή τη φορά, ο στόχος δεν είναι απλώς να φυτευτεί μια σημαία και να επιστρέψει το πλήρωμα στη Γη. Η νέα γενιά αποστολών της NASA έχει έναν πιο φιλόδοξο σκοπό: τη δημιουργία μόνιμης ανθρώπινης παρουσίας στη Σελήνη. Η βάση που σχεδιάζεται θα λειτουργήσει ως κόμβος για μελλοντικές αποστολές προς τον Άρη και άλλα σημεία του ηλιακού συστήματος.
Η περιοχή του νότιου πόλου είναι σχεδόν ανεξερεύνητη, όμως θεωρείται πλούσια σε υπόγειο πάγο, που μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο πόρο για τους αστροναύτες. Αν καταστεί δυνατή η εξαγωγή του, το νερό θα μπορούσε να αξιοποιηθεί όχι μόνο για πόση και αναπνοή, αλλά και για την παραγωγή καυσίμων πυραύλων, μέσα από τον διαχωρισμό του σε υδρογόνο και οξυγόνο.
Η πρώτη φάση του προγράμματος, το Artemis I, πραγματοποιήθηκε το 2022 με μια μη επανδρωμένη πτήση του σκάφους Orion γύρω από τη Σελήνη, ώστε να δοκιμαστούν τα συστήματα. Το Artemis II, προγραμματισμένο για το 2026, θα μεταφέρει τέσσερις αστροναύτες σε μια δεκαήμερη αποστολή περιφοράς του φεγγαριού, χωρίς προσελήνωση.
Αν οι αποστολές αυτές στεφθούν με επιτυχία, η NASA θα κάνει το επόμενο μεγάλο βήμα: την επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη, με στόχο να μην ξαναφύγει.
Πηγή: lifo.gr
