Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Δανέζικη Προεδρία και οι κύριοι πολιτικοί παίκτες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χαιρετίζουν την ιστορική συμφωνία για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIP), «ένα ορόσημο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και την υποστήριξη της Ουκρανίας».
«Η συμφωνία αυτή αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, την προώθηση κοινών προμηθειών και την υποστήριξη της Ουκρανίας, με στόχο την επίτευξη αμυντικής ετοιμότητας έως το 2030», σημειώνει η Κομισιόν, σχετικά με τον επιτυχή τρίλογο υπό την αιγίδα της Δανέζικης Προεδρίας. Η συμφωνία επιτεύχθηκε μετά από 16 τεχνικές συναντήσεις, άτυπες επαφές και πολιτικές διαπραγματεύσεις, ενώ περιλαμβάνει πως το EDIP, με προϋπολογισμό €1,5 δισ. για την περίοδο 2025–2027, θα αποτελέσει το πρώτο ολοκληρωμένο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και την ενσωμάτωση της Ουκρανίας στην ευρωπαϊκή αμυντική βάση.
«Το EDIP είναι το κλειδί για την αμυντική ετοιμότητα της Ευρώπης, καθώς ενισχύσει την ικανότητά μας να παράγουμε και να προμηθεύουμε κρίσιμο αμυντικό εξοπλισμό και θα διασφαλίσει ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε γρήγορα και αποφασιστικά στο ολοένα και πιο περίπλοκο περιβάλλον ασφαλείας. Ταυτόχρονα, θα εμβαθύνει τη συνεργασία μας με την Ουκρανία, φέρνοντας την αμυντική της βιομηχανία πιο κοντά στη δική μας - προς αμοιβαίο όφελος της Ευρώπης και της Ουκρανίας», τόνισε ο Δανός Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Άμυνας, Τρόελς Λουντ Πούλσεν, μετά την επίτευξη συμφωνίας.
Στα κύρια σημεία της συμφωνίας, συμπεριλαμβάνεται η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών για κοινές προμήθειες, ανάπτυξη και παραγωγή αμυντικών προϊόντων, με στόχο την αύξηση της βιομηχανικής ικανότητας της Ευρώπης. Επιπλέον, η δημιουργία του Μηχανισμού Στήριξης της Ουκρανίας (Ukraine Support Instrument, USI), ο οποίος θα βοηθήσει στον εκσυγχρονισμό της ουκρανικής αμυντικής βιομηχανίας και θα ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ ευρωπαϊκών και ουκρανικών εταιρειών.
Προβλέπεται επίσης κανόνας παραγωγής από την ΕΕ, ο οποίος απαιτεί τουλάχιστον το 65% των εξαρτημάτων των χρηματοδοτούμενων έργων να προέρχεται από την ΕΕ ή συνδεδεμένες χώρες, διασφαλίζοντας ότι το πρόγραμμα θα ενισχύσει κυρίως την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Επιπλέον, προβλέπονται νέοι μηχανισμοί για την ασφάλεια του εφοδιασμού, οι οποίοι θα διασφαλίζουν την πρόσβαση σε κρίσιμα αμυντικά προϊόντα και θα ενισχύουν την ικανότητα της ΕΕ να αντιμετωπίζει μελλοντικές κρίσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού, αλλά και ειδική ρύθμιση για την επιτάχυνση της παραγωγής πυραύλων και πυρομαχικών, σύμφωνα με την οποία οι δαπανώμενοι πόροι από το EDIP θα πρέπει να οδηγήσουν στην απόκτηση της αρμοδιότητας σχεδιασμού εντός ενός λογικού χρονικού πλαισίου, το αργότερο έως το τέλος του 2033.
Η Δανέζικη Προεδρία τόνισε ότι η συμφωνία αποτελεί σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής ετοιμότητας έως το 2030, επιταχύνοντας την ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Ο Φρανσουά Ξαβιέ Μπελαμί, διαπραγματευτής εκ μέρους του ΕΛΚ, και της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (ITRE) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δήλωσε ότι το EDIP θα διασφαλίσει ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα επενδύσουν σε εξοπλισμούς που τους παρέχουν πλήρη αυτονομία δράσης. Ο Μίχαελ Γκάλερ διαπραγματευτής την Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας (SEDE) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επίσης για το ΕΛΚ, επεσήμανε ότι το πρόγραμμα αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την επίτευξη αμυντικής ετοιμότητας έως το 2030, ενισχύοντας τις βιομηχανικές ικανότητες και προωθώντας κοινές προμήθειες.
Ο Ραφαέλ Γκλούξμαν εισηγητής στη SEDE από τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) υπογράμμισε ότι το EDIP θα ενισχύσει τη συνεργασία με την Ουκρανία, επιτρέποντας στην Ευρώπη να επωφεληθεί από τις καινοτόμες ικανότητες της Ουκρανίας, ιδιαίτερα στον τομέα της άμυνας κατά drones. Από την πλευρά του, ο Γιάννης Μανιάτης (S&D), Αντιπρόεδρος της ομάδας S&D και διαπραγματευτής στην Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, τόνισε ότι η συμφωνία για το EDIP αντανακλά κύριες προτεραιότητες της ομάδας S&D, όπως η δημιουργία Ευρωπαϊκών Αμυντικών Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (EDPCIs), τα οποία θα εξασφαλίζουν ότι τα μεγάλα συνεργατικά βιομηχανικά έργα θα υπηρετούν τα κοινά αμυντικά συμφέροντα της Ένωσης και όχι τα μεμονωμένα συμφέροντα των κρατών μελών, τα ισχυρά κριτήρια ευρωπαϊκής προτίμησης, τα οποία θα διασφαλίζουν ότι το EDIP θα χρηματοδοτεί μόνο έργα που ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, μειώνοντας τις εξαρτήσεις από τρίτες χώρες, καθώς και τους μηχανισμούς για την πρόληψη και επίλυση κρίσεων στην εσωτερική αγορά άμυνας, οι οποίοι θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και την αποτελεσματικότητα του ευρωπαϊκού αμυντικού τομέα.
Ωστόσο, τόσο ο Γκλούξμαν, όσο και ο Γκάλερ, τόνισαν ότι ο αρχικός προϋπολογισμός των €1,5 δισ. είναι ανεπαρκής για να καλύψει τους φιλόδοξους στόχους του προγράμματος και καλούν τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο να επανεξετάσουν τις προτεραιότητές τους στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις για το επόμενο Πολυεετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, ώστε να είναι δυνατή η διασφάλιση της αμυντικής ετοιμότητας της ΕΕ έως το 2030.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Κομισιόν, με την έναρξη ισχύος του EDIP, θα εργαστεί για τον προγραμματισμό της χρηματοδότησης των πιο πιεστικών προτεραιοτήτων, σύμφωνα με τον χάρτη πορείας για την αμυντική ετοιμότητα έως το 2030 που παρουσιάστηκε χθες. Σύμφωνα με την Επιτροπή, «η συμφωνία αυτή σηματοδοτεί μια αποφασιστική πρόοδο προς την δημιουργία μιας ανθεκτικής και ανταποκρινόμενης ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την ικανότητα της ΕΕ να υπερασπίζεται τις αξίες και τα συμφέροντά της».
ΚΥΠΕ
