Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε σε σημαντικές τροποποιήσεις στη πρότασή της για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) 2028-2034, ύψους δύο τρισεκατομμυρίων ευρώ, έπειτα από μια συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, με τη συμμετοχή της Πρόεδρου της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, της Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρόμπερτα Μετσόλα, και της Πρωθυπουργού της Δανίας, Μέτε Φρέντερικσεν, η οποία προεδρεύει του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η συνάντηση αυτή αποτέλεσε την τελευταία προσπάθεια για να αποφευχθεί η απόρριψη του προϋπολογισμού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η ρήξη πριν αρχίσει επί της ουσίας καν η διαπραγμάτευση, και να εξασφαλιστεί η έγκρισή του πριν την έναρξη ισχύος του το 2028, ενισχύοντας τον ρόλο των περιφερειών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Οι τροποποιήσεις που έβαλε η Κομισιόν πάνω στο τραπέζι, έρχονται ως απάντηση στις έντονες πιέσεις που άσκησαν οι τέσσερις κύριες πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), οι Πράσινοι, η ομάδα Renew Europe και οι Σοσιαλδημοκράτες. Τα κόμματα αυτά είχαν απειλήσει να απορρίψουν τον προϋπολογισμό, αν δεν γίνονταν οι απαραίτητες αλλαγές, επικαλούμενα κινδύνους αποδυνάμωσης της αλληλεγγύης, παραμόρφωσης της εσωτερικής αγοράς και υπερβολικής εξουσίας των κεντρικών αρχών σε βάρος των περιφερειών.
Από την άλλη πλευρά, οι εθνικές Κυβερνήσεις αντιδρούν αρνητικά στις παραχωρήσεις προς το Κοινοβούλιο, φοβούμενες ότι θα διαταραχθεί η ισορροπία μεταξύ των θεσμών. Ωστόσο, η φον ντερ Λάιεν, σε μια ασυνήθιστη κίνηση, προχώρησε σε τροποποιήσεις πριν ακόμα ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις στο Συμβούλιο, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει μια πολιτική ήττα και να διασφαλίσει την υποστήριξη του Κοινοβουλίου.
Σύμφωνα με έγγραφα που δημοσιοποιήθηκαν, η Επιτροπή δίνει έμφαση σε ζητήματα που αφορούν την ενίσχυση του ρόλου των περιφερειών, τη διατήρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και τη βελτίωση της διακυβέρνησης, με στόχο να εξασφαλίσει την έγκριση του προϋπολογισμού αργότερα από τους Ευρωβουλευτές.
Ένα από τα κύρια σημεία των τροποποιήσεων είναι η εισαγωγή ενός «αγροτικού στόχου», ο οποίος υποχρεώνει τα κράτη μέλη να διαθέτουν τουλάχιστον το 10% των εθνικών σχεδίων για την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, πέραν από τα ήδη προβλεπόμενα €300 δισ. για την ΚΑΠ. Ο στόχος αυτός έχει ως σκοπό να ενισχύσει την οικονομική και κοινωνική συνοχή των αγροτικών περιοχών, διασφαλίζοντας ότι οι πόροι θα κατευθύνονται σε πρωτοβουλίες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής.
Επιπλέον, ενισχύεται ο ρόλος των περιφερειακών αρχών στη διαμόρφωση και υλοποίηση των Εθνικών και Περιφερειακών Σχεδίων Συνεργασίας (NRPP). Εισάγεται ένας «περιφερειακός έλεγχος», ο οποίος θα διασφαλίζει ότι οι περιφέρειες έχουν άμεση πρόσβαση στην Επιτροπή και συμμετοχή σε κρίσιμες αποφάσεις. Προτείνεται, επίσης, η διαφάνεια στις αποφάσεις των επιτροπών παρακολούθησης, με δημοσιοποίηση των ψηφοφοριών. Επίσης, εισάγονται εγγυήσεις για τις πιο ανεπτυγμένες περιοχές, ώστε αν η χρηματοδότηση για τις μεταβατικές ή πιο ανεπτυγμένες περιοχές μειωθεί πάνω από 25% σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο 2021-2027, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δικαιολογήσουν την απόφαση με αντικειμενικά κριτήρια, όπως αλλαγές στην οικονομική κατάσταση ή τον πληθυσμό.
Ορισμένες διατάξεις που αφορούν την ΚΑΠ θα μεταφερθούν από τον κανονισμό για τα Εθνικά και Περιφερειακά Σχέδια Συνεργασίας (NRP) στον κανονισμό της ΚΑΠ, για να ενισχυθεί η ενότητα και η συνεκτικότητα της πολιτικής.
Τέλος, εισάγεται ένας νέος «μηχανισμός κατεύθυνσης» για τη διακυβέρνηση. Η Επιτροπή θα καταρτίζει κάθε χρόνο μια στρατηγική έκθεση με τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα καθοδηγεί τις συζητήσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Ο μηχανισμός αυτός θα επιτρέψει μια πιο ευέλικτη και αποτελεσματική κατανομή των πόρων, σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προκλήσεις της Ένωσης.
Οι αντιδράσεις μετά τη συνάντηση ήταν θετικές. Η φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε τη συνάντηση ως «εποικοδομητική», ενώ η Μέτσολα την αποκάλεσε «θετικό βήμα προς τα εμπρός». Η Φρέντερικσεν τόνισε ότι η ανταλλαγή απόψεων ήταν «καρποφόρα» και επιβεβαίωσε την κοινή φιλοδοξία των θεσμών.
«Επιβεβαιώθηκε η κοινή φιλοδοξία, μια έγκαιρη συμφωνία για το ΠΔΠ που να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Ο διάλογος αφορούσε τον ρόλο των περιφερειών, τη διακυβέρνηση και μια μελλοντικά ανθεκτική ΚΑΠ,» ανέφερε σε ανάρτηση της η Δανέζικη Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Όσον αφορά τα επόμενα βήματα, «η Προεδρία θα προχωρήσει τις διαπραγματεύσεις στο Συμβούλιο με στόχο την παρουσίαση ενός σχεδίου διαπραγματευτικού πακέτου ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ τον Δεκέμβριο», σημείωνεται.
Οι τροποποιήσεις αυτές αποτελούν μια πολιτική νίκη για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο κατάφερε να επιβάλει μέρος των αιτημάτων του, χωρίς όμως να αλλάξει ριζικά η δομή του προϋπολογισμού. Όπως εξήγησε Ευρωπαίος αξιωματούχος, η ενσωμάτωση των αλλαγών θα γίνει στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των θεσμών.Το ΔΔΠ πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από τα 27 κράτη μέλη έως τον Δεκέμβριο του 2026.
Επιπλέον λεπτομέρειες αναμένεται να δοθούν από την ίδια την Πρόεδρο της Κομισιόν την Τετάρτη το μεσημέρι, οπόταν και αναμένεται να απευθυνθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την «μίνι-Ολομέλεια» των Βρυξελλών.
ΚΥΠΕ
