Όταν ο Πίτερ Κουρίλντ-Κλιτγκόρντ μετακόμισε πριν από 17 χρόνια με την οικογένειά του στο Φρέντερικσμπεργκ, μια καταπράσινη συνοικία της Κοπεγχάγης, είχαν στη διάθεσή τους πέντε ή έξι ταχυδρομικές θυρίδες σε μικρή ακτίνα με τα πόδια. Σήμερα δεν υπάρχει ούτε μία.
Οι χαρακτηριστικοί κόκκινοι «κουμπαράδες» εξαφανίστηκαν σταδιακά, καθώς η κρατική ταχυδρομική υπηρεσία PostNord αποσύρει εδώ και χρόνια υποδομές και υπηρεσίες. Σύμφωναμ ε τον Economist στις 30 Δεκεμβρίου θα κάνει το επόμενο – και μεγαλύτερο – βήμα: μετά από 400 χρόνια, σταματά πλήρως τη συλλογή και διανομή επιστολών.
Είδος υπό εξαφάνιση οι επιστολές
Η Δανία γίνεται έτσι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που καταργεί το παραδοσιακό ταχυδρομείο επιστολών. Και η απόφαση δεν είναι ιδεολογική, αλλά αναγκαστική: την τελευταία 25ετία, ο όγκος των επιστολών μειώθηκε κατά 90%.
Μόνο μέσα στο 2024 υποχώρησε κατά 30%, μετά την κατάργηση της υποχρέωσης καθολικής υπηρεσίας – που προέβλεπε προσιτή πρόσβαση του ταχυδρομείου σε όλους τους πολίτες.
Παράλληλα, καταργήθηκε η απαλλαγή από τον ΦΠΑ, εκτοξεύοντας το κόστος αποστολής: ένα απλό γράμμα εσωτερικού έφτασε τα 29 κορώνες (4,50 δολάρια), ενώ η επόμενη μέρα κόστιζε 39 κορώνες. Το αποτέλεσμα; «Το 2023 λάβαμε ακόμη περίπου 50 χριστουγεννιάτικες κάρτες», λέει ο Κουρίλντ-Κλιτγκόρντ. «Πέρυσι λάβαμε… μία».
Η παγκόσμια «εξαφάνιση» των γραμμάτων – και η άνοδος των δεμάτων
Οι ταχυδρομικές υπηρεσίες παγκοσμίως βλέπουν εδώ και δύο δεκαετίες τον όγκο επιστολών να βυθίζεται, καθώς email, SMS και social media αντικαθιστούν το χαρτί. Η πανδημία επιτάχυνε ακόμη περισσότερο τη μετάβαση. Αντίθετα, τα δέματα εκτοξεύθηκαν με την άνοδο του e-commerce: το 2022 στάλθηκαν 161 δισ. δέματα παγκοσμίως, και μέχρι το 2027 αναμένεται να φτάσουν τα 256 δισ.
Όπως εξηγεί ο Economist, κάποιες υπηρεσίες προσαρμόστηκαν επιτυχώς. Η μερικώς ιδιωτικοποιημένη Poste Italiane αποτελεί υπόδειγμα μετασχηματισμού, προσφέροντας πλέον από τραπεζικές υπηρεσίες μέχρι ασφάλειες. Η γερμανική Deutsche Post DHL, επίσης εισηγμένη εταιρεία, έχει εξελιχθεί σε κολοσσό logistics και αξιολογήθηκε ως το κορυφαίο ταχυδρομικό σύστημα στον κόσμο μαζί με την Ελβετία.
Όμως άλλες δημόσιες υπηρεσίες βυθίζονται στα προβλήματα. Η Ελληνική Ταχυδρομική Υπηρεσία (ΕΛΤΑ), ζημιογόνα τα τελευταία χρόνια, έκλεισε στις 3 Νοεμβρίου 204 από τα 456 καταστήματά της, προκαλώντας αντιδράσεις. Στον Καναδά οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε κύκλους απεργιών, ενώ η αμερικανική USPS ανακοίνωσε ζημίες 9 δισ. δολαρίων για το 2024. Από το 2007 μέχρι σήμερα οι σωρευτικές ζημίες έχουν ξεπεράσει τα 100 δισ. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει χαρακτηρίσει την υπηρεσία «ανέκδοτο» και φέρεται να εξετάζει την υπαγωγή των 635.000 υπαλλήλων της στο Υπουργείο Εμπορίου.
Η Δανία στην αιχμή της ψηφιακής εποχής
Οι επιστολές δεν έχουν πεθάνει παντού. Η μείωση εξαρτάται από το επίπεδο ψηφιοποίησης μιας χώρας και σε μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες, όπως η Ινδία και η Βραζιλία, οι όγκοι επιστολών αυξάνονταν μέχρι πρόσφατα χάρη στη διεύρυνση της μεσαίας τάξης.
Η Δανία όμως είναι στην αντίπερα όχθη. Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, ο ΟΗΕ την ανέδειξε το 2024 ως τη χώρα με την πιο ψηφιοποιημένη δημόσια διοίκηση στον κόσμο. «Η αγορά επιστολών δεν είναι πλέον βιώσιμη», σημειώνει ο διευθύνων σύμβουλος της PostNord, Κιμ Πέτερσεν. Όσο λιγότερες επιστολές αποστέλλονται, τόσο αυξάνεται το κόστος ανά τεμάχιο.
Ένας κόσμος χωρίς γραμματοκιβώτια
Το παράδειγμα της Δανίας –αν και πρωτοποριακό– δεν θα μείνει μοναδικό, εκτιμούν οικονομολόγοι. Η μετάβαση αναμένεται να φτάσει και σε άλλες χώρες μέσα στην επόμενη δεκαετία. Οι Δανοί θα μπορούν ακόμη να στέλνουν γράμματα μέσω της ιδιωτικής DAO, αλλά αποκλειστικά από φυσικά καταστήματά της – όχι από γειτονικά γραμματοκιβώτια.
Οι έντονα κόκκινοι ταχυδρομικοί κάδοι με το στέμμα και το χαρακτηριστικό κέρας ήταν σύμβολο των δανικών δρόμων από τα μέσα του 19ου αιώνα. Από το νέο έτος, θα είναι κυρίως… μουσειακό έκθεμα.
Πηγή: naftemporiki.gr
