Η προκαταρκτική συμφωνία για το περιεχόμενο της έκτης Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στην οποία συμφώνησαν τα κράτη-μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί μια τομή καθώς για πρώτη φορά γίνεται προσπάθεια να υπάρξει μια πραγματική εναρμόνιση των κανόνων σε ολόκληρη την Ένωση, κλείνοντας όσο το δυνατόν τα πιθανά παραθυράκια.
Η ένταξη του ποδοσφαίρου και των εμπόρων ειδών πολυτελείας (κοσμήματα, ρολόγια, έργα τέχνης, αυτοκίνητα, σκάφη) στους υπόχρεους να διεξάγουν έλεγχο για την προέλευση των χρημάτων των πελατών τους, η σύσταση μητρώου ακινήτων (θα αφορά σε όλους τους ιδιοκτήτες) και η πρόσβαση των δημοσιογράφων στα μητρώα πραγματικών δικαιούχων εταιρειών είναι ορισμένες από τις νέες ρυθμίσεις. Η πώληση ενός ρολογιού πολυτελείας δεν θα είναι μια απλή συναλλαγή. Ο έμπορος θα πρέπει να διεξάγει έρευνα δέουσας επιμέλειας, να τηρεί αρχείο και να έχει πρόσβαση σε μητρώα για να διεξάγει τον έλεγχό του.
Η έκτη Οδηγία εισάγει στενότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών. Θα συσταθεί ενιαία ευρωπαϊκή Αρχή (AMLA), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιτηρεί την εφαρμογή της νομοθεσίας και θα εκδίδει συστάσεις και οι μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών αποκτούν περισσότερες αρμοδιότητες και εξουσίες.
Υπόχρεες οντότητες
Η προσωρινή συμφωνία επεκτείνει τον κατάλογο των υπόχρεων οντοτήτων σε νέους φορείς, με πρώτους τους παρόχους υπηρεσιών κρυπτογράφησης περιουσιακών στοιχείων οι οποίοι θα διενεργούν ελέγχους δέουσας επιμέλειας σε πελάτες με συναλλαγές άνω των 1.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να επαληθεύουν γεγονότα και πληροφορίες σχετικά με τους πελάτες τους, καθώς και να αναφέρουν ύποπτες δραστηριότητες.
Άλλοι τομείς που αφορούν στις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας και αναφοράς πελατών θα είναι οι έμποροι ειδών πολυτελείας, όπως πολύτιμα μέταλλα, πολύτιμοι λίθοι, κοσμηματοπώλες, ωρολογοποιοί και χρυσοχόοι. Οι έμποροι πολυτελών αυτοκινήτων, αεροσκαφών και σκαφών αναψυχής, καθώς και πολιτιστικών αγαθών (όπως έργα τέχνης), θα καταστούν επίσης υπόχρεοι φορείς.
Το ποδόσφαιρο
Από το 2029 οι επαγγελματικές ποδοσφαιρικές ομάδες και οι ατζέντηδες θα υποχρεούνται να επαληθεύουν την ταυτότητα των πελατών τους, να παρακολουθούν τις συναλλαγές τους και να αναφέρουν τυχόν ύποπτες συναλλαγές.
Η προσωρινή συμφωνία αναγνωρίζει ότι ο τομέας του ποδοσφαίρου αντιπροσωπεύει υψηλό κίνδυνο, ωστόσο, δεδομένου ότι ο τομέας και ο κίνδυνός του υπόκεινται σε μεγάλες διακυμάνσεις, τα κράτη-μέλη θα έχουν την ευελιξία να τις αφαιρούν από τον κατάλογο εάν αντιπροσωπεύουν χαμηλό κίνδυνο.
Η εποπτεία
Η νέα Αρχή για την καταπολέμηση του ξεπλύματος (AMLA) θα καταρτίσει προσχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων που θα καθορίζουν τις γενικές προϋποθέσεις για την ορθή λειτουργία των εποπτικών σωμάτων AML/CFT.
Όσον αφορά στις εκτιμήσεις κινδύνου, συμφωνήθηκε πως η Επιτροπή θα διενεργεί αξιολόγηση σε επίπεδο ΕΕ των κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και θα συντάσσει συστάσεις προς τα κράτη-μέλη σχετικά με τα μέτρα που θα πρέπει να ακολουθήσουν.
Μονάδες πληροφοριών
Οι μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών (στην Κύπρο η ΜΟΚΑΣ) θα έχουν περισσότερες εξουσίες για την ανάλυση και τον εντοπισμό υποθέσεων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και για την αναστολή ύποπτων συναλλαγών, λογαριασμών ή επιχειρηματικών σχέσεων. Οι FIU θα ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταξύ τους και με τις αρμόδιες Αρχές, καθώς και θα συνεργάζονται με την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες (AMLA), την Ευρωπόλ, την Eurojust και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Ως βασικό εργαλείο, θα μπορούν να δρομολογούν από κοινού «κοινές αναλύσεις» για πολύπλοκες ή διασυνοριακές υποθέσεις, με τη βοήθεια της AMLA.
Οι μονάδες και άλλες αρμόδιες εθνικές Αρχές θα έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την πραγματική ιδιοκτησία εταιρειών, τους τραπεζικούς λογαριασμούς, τα μητρώα γης ή ακινήτων ή ορισμένα αγαθά μεγάλης αξίας (μεταβίβαση ιδιοκτησίας με όριο 250.000 ευρώ για τα αυτοκίνητα και 7,5 εκατομμύρια ευρώ για τα σκάφη αναψυχής και τα αεροπλάνα).
Προβλέπεται και η δημιουργία θέσης υπεύθυνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων για την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών.
Μητρώα εταιρειών και πρόσβαση
Με την έκτη Οδηγία για το ξέπλυμα εναρμονίζεται περαιτέρω το περιεχόμενο και η λειτουργία των μητρώων πραγματικών δικαιούχων εταιρειών. Διευκρινίζονται επίσης οι σχετικοί κανόνες που ισχύουν για τις πολυεπίπεδες δομές ιδιοκτησίας και ελέγχου εταιρειών, ώστε να διασφαλιστεί ότι η απόκρυψη πίσω από πολλαπλά επίπεδα ιδιοκτησίας εταιρειών δεν θα λειτουργεί πλέον. Πρόσθετα οι φορείς που είναι υπεύθυνοι για τα μητρώα θα έχουν την εξουσία να διενεργούν επιθεωρήσεις στις εγκαταστάσεις των νομικών προσώπων που είναι εγγεγραμμένα, σε περίπτωση αμφιβολιών σχετικά με την ακρίβεια των πληροφοριών που έχουν στην κατοχή τους.
Οι πληροφορίες σχετικά με την πραγματική ιδιοκτησία θα είναι διαθέσιμες ψηφιακά στα εθνικά κεντρικά μητρώα και μέσω ενός διασυνδεδεμένου συστήματος μητρώων σε επίπεδο ΕΕ. Θα περιλαμβάνουν τρέχουσες και ιστορικές πληροφορίες για τουλάχιστον πέντε έτη και όχι περισσότερο από 10 έτη (συν επιπλέον πέντε έτη σε περίπτωση διεξαγωγής ποινικών ερευνών). Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να είναι ακριβείς, επαρκείς και επικαιροποιημένες. Οι Αρχές θα πρέπει να ελέγχουν τις πληροφορίες σε σχέση με τις στοχευμένες οικονομικές κυρώσεις, ώστε να εντοπίζουν τυχόν αλλαγές στην ιδιοκτησία ή στον έλεγχο με στόχο την παράκαμψη των κυρώσεων.
Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν άμεση, αφιλτράριστη και ελεύθερη πρόσβαση στις πληροφορίες πραγματικής ιδιοκτησίας εταιρειών που τηρούνται στα εθνικά μητρώα και μέσω της διασύνδεσής τους σε επίπεδο ΕΕ για τις αρμόδιες Αρχές, τους εποπτικούς φορείς, τις φορολογικές Αρχές, την AMLA, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), την Ευρωπόλ και τη Eurojust.
Κράτη-μέλη και ευρωβουλευτές συμφώνησαν επίσης ότι άτομα με έννομο συμφέρον, όπως δημοσιογράφοι, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στο μητρώο, συμπεριλαμβανομένων των διασυνδεδεμένων.
Η πρόσβασή τους θα χορηγείται εντός 12 εργάσιμων ημερών και θα ισχύει για τρία έτη. Τα κράτη-μέλη θα ανανεώνουν αυτόματα την πρόσβαση, αλλά και θα την ανακαλούν ή θα την αναστέλλουν σε περίπτωση κατάχρησης. Τα τέλη πρόσβασης θα είναι λογικά, ώστε να μην υπονομεύουν την αποτελεσματική πρόσβαση στις πληροφορίες.
