Ένα από τα πιο γνωστά χαρακτηριστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πέραν της δαιδαλώδους γραφειοκρατίας της, της κατασπατάλησης πόρων και του αμφίσημου πολιτικού της αποτυπώματος, είναι η έφεσή της στις ρυθμίσεις κάθε τρόπου και είδους. Από το ανέκδοτο με το σχήμα των αγγουριών μέχρι την Τεχνητή Νοημοσύνη, η ΕΕ, τα όργανα και οι υπάλληλοί της στις Βρυξέλλες αποδεικνύουν ότι αν είναι κάτι για το οποίο μπορούν να υπερηφανεύονται πραγματικά, τούτο είναι ο «πρωταθλητισμός» στη δημιουργία και υιοθέτηση κανονιστικών πλαισίων.
Σε κάποιο βαθμό, βέβαια, αυτό ήταν, και είναι, αναμενόμενο και χρήσιμο. Αναμενόμενο, επειδή το ευρωπαϊκό οικοδόμημα είχε ως αφετηρία μια τεχνική βιομηχανική δομή (την Ένωση Άνθρακα και Χάλυβα) και εμπνευστές και πρωτεργάτες τους τεχνοκράτες ευρωπαϊκών κρατών με «τερατώδη» γραφειοκρατική νοοτροπία, όπως, π.χ. της Γαλλίας. Χρήσιμο, αφού το κανονιστικό πλαίσιο αξιοποιόταν ως ο κοινός παρονομαστής της ευρωπαϊκής υπόθεσης. Και τούτο, επειδή η πολυμέρεια και η απόσταση μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών και των εθνικών κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ, ειδικά μετά και από την τελευταία ευρεία διεύρυνση του 2004, καθώς και ο δυισμός στην υπόσταση της ΕΕ, που συμπεριφέρεται ταυτόχρονα ως υπερεθνική ένωση αλλά και ως περιφερειακός πολυμερής οργανισμός, ανάλογα με το αντικείμενο πολιτικής και στη βάση του ποσοστού εκχώρησης κυριαρχίας από τα κράτη προς το σύνολο, το επέβαλαν (το κοινό κανονιστικό πλαίσιο), αφού κανένα κράτος μέλος δεν ήθελε πραγματικά να συμβληθεί με το άλλο, χάνοντας την εθνική του αυτοϋπόσταση.
Όμως, το μοντέλο αυτό φαίνεται ότι φτάνει στο τέλος του, αφού τα αδιέξοδα σε επίπεδο πολιτικής και οικονομίας αυξάνονται και κανένα πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και οι οικονομικές ανακατανομές «Φρανκενστάιν» που διαλαμβάνει, και καμιά θεσμική στρατηγική αναμόρφωση, ακόμα και με τη μονοσήμαντη στόχευση ενός «αιώνιου κοινού εχθρού» στα ανατολικά, πλην της αμιγούς φεντεραλιστικής ολοκλήρωσης δεν θα το ξεπεράσει (το παρατηρούμενο αδιέξοδο). Γι' αυτά όμως, θα μιλήσουμε κάποια άλλη φορά, αφού ακόμα και εμείς, που μόνο να κερδίσουμε έχουμε από μια τέτοια κίνηση, αρνούμαστε να το αποδεχτούμε και επιφυλασσόμαστε να το προωθήσουμε ανερυθρίαστα. Πίσω όμως στο θέμα μας.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη, που προς το παρόν και για τους πλείστους από εμάς δεν είναι παρά μια πιο εύχρηστη μηχανή αναζήτησης πληροφοριών και «ψυχαγωγίας», αλλά δεν θα είναι για πολύ ακόμη, καθώς και η διασύνδεση/αλληλεπίδρασή της με ολόκληρο το φάσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας, ανατρέπει το υφιστάμενο διαχειριστικό μοντέλο της ΕΕ και δη εκείνο που αφορά την αποδοτική εφαρμογή μέσω κανονιστικών πλαισίων, οριοθετήσεων και ρυθμίσεων.
Άλλωστε, θα ήταν τουλάχιστον αφελές να αναμένει κανείς ότι μια τέτοια ανατρεπτική τεχνολογία θα μπορούσε να ελεγχθεί αποτελεσματικά επειδή κάποιοι επίτροποι γύρω από ένα τραπέζι έτσι αποφάσισαν και συνέταξαν κανονισμούς και νόμους και κυνηγούν τους παραβάτες τους, στις ΗΠΑ και αλλού, επιβάλλοντάς τους πρόστιμα δισεκατομμυρίων, χωρίς όμως να μπορούν να τους ανταγωνιστούν ευθέως και με τα ίδια μέσα και τρόπους. Και αυτό, αφού η ΕΕ δεν βρίσκεται σε εκείνο το επίπεδο επί του συγκεκριμένου τομέα, που θα της επέτρεπε να καθορίσει και τους κανόνες του παιχνιδιού επί του πεδίου. Και τούτο, επειδή η ΕΕ στερείται των κεφαλαιακών επενδυτικών μηχανισμών και της δυναμικής επιχειρηματικής νοοτροπίας που συναντούμε στο ανταγωνιστικό περιβάλλον των φιλελεύθερων ΗΠΑ ή, έστω της μονολιθικής και ομοιογενούς κομουνιστικής Κίνας.
Και για να το καταλάβουμε, ας αναλογιστούμε τον τρόπο που διείσδυσαν όλες οι άλλες ανατρεπτικές τεχνολογίες στη ζωή μας, αρχίζοντας από τον ηλεκτρισμό και την πυρηνική ενέργεια και φτάνοντας μέχρι το διαδίκτυο και τις αερομεταφορές. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η διείσδυση δεν ήταν τόσο εύρυθμη και ελεγχόμενη όσο φαντάζει σήμερα και ούτε θα ήταν δυνατή αν την επιχειρούσαμε εντός πολύ αυστηρών και περιοριστικών κανονιστικών πλαισίων. Αυτό το τελευταίο είναι που επιτέλους κατάλαβε η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και προσπαθεί να βελτιώσει με την εισαγωγή λιγότερο περιοριστικών όρων, που αναμένονται να δημοσιοποιηθούν εντός Νοεμβρίου 2025.
Από την άλλη, η Τεχνητή Νοημοσύνη, ακόμα και στα σημερινά υφιστάμενα σπάργανά της, δεν προσομοιάζει σε καμιά από τις προαναφερθείσες τεχνολογίες όσον αφορά τις δυνητικές επιπτώσεις της στη ζωή μας, αφού δεν μπορεί να «απομονωθεί» και να καταστεί ακόμα ένα «εργαλείο» που μπορεί να συγκρατηθεί κανονιστικά όσο και αν ακόμα κάποιοι από εμάς το επιθυμούν και το επιδιώκουν σε μια απέλπιδα προσπάθεια να την τιθασεύσουν. Με άλλα λόγια, στο θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι και επιτέλους καταλάβαμε ότι πρέπει να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο γεγονός, παρά με το σχήμα του μπουκαλιού και το πώμα του (sic).
