Έντονες ανησυχίες προκαλεί σε διπλωματικούς κύκλους το ενδεχόμενο η Κυπριακή Δημοκρατία να έρθει σε διπλωματική σύγκρουση με το κράτος της Παλαιστίνης, διεκδικώντας την προεδρία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ απέναντι στην υποψηφιότητα του Παλαιστίνιου πρέσβη, Ριάντ Μανσούρ, ο οποίος θεωρείται και το φαβορί λόγω των τραγικών γεγονότων στη Γάζα και των ισορροπιών στους κόλπους του διεθνούς Οργανισμού. Οι ανησυχίες των διπλωματών αφορούν το σοβαρό ενδεχόμενο η Κύπρος να εργαλειοποιηθεί από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες και να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική επιλογή για τα κράτη που εναντιώνονται σθεναρά στην όποια προσπάθεια αναβάθμισης του κράτους της Παλαιστίνης. Μια εξέλιξη που θα δημιουργήσει μεγάλο κίνδυνο διπλωματικής αποξένωσης της Κύπρου από την πλειοψηφία των κρατών μελών του ΟΗΕ.
Κλίμα υπέρ Παλαιστινίων
Αν και η Κυπριακή Δημοκρατία υπέβαλε επίσημα υποψηφιότητα για την προεδρία της 81ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στις 28/9/2016, ωστόσο οι συνθήκες που δημιούργησαν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Γάζα προκάλεσαν διεθνώς τη συμπάθεια προς τους Παλαιστινίους και άρα υπάρχει ευνοϊκό κλίμα υπέρ της υποψηφιότητας του Ριάντ Μανσούρ. Πρόκειται για τον μόνιμο παρατηρητή της Παλαιστίνης στα Ηνωμένα Έθνη, ο οποίος τον περασμένο Μάιο έγινε viral σε διεθνή ΜΜΕ όταν απηύθυνε κάλεσμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας να σταματήσει τη «γενοκτονία» του Ισραήλ στη Γάζα, ξεσπώντας σε κλάματα.
Μάλιστα βρίσκεται σε εξέλιξη παγκόσμια διάσκεψη για το Παλαιστινιακό, η οποία συγκαλείται από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και συμπροεδρεύεται από τη Γαλλία και τη Σαουδική Αραβία. Η παγκόσμια διάσκεψη θα κορυφωθεί στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στις 21 Σεπτεμβρίου και η Γαλλία έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι και άλλες ευρωπαϊκές χώρες σκοπεύουν να αναγνωρίσουν το κράτος της Παλαιστίνης, χωρίς ωστόσο να τις κατονομάσει. Μέχρι σήμερα, 142 από τα 193 κράτη μέλη του ΟΗΕ έχουν αναγνωρίσει το παλαιστινιακό κράτος.
Σημειώνεται ότι η Παλαιστίνη απέκτησε το καθεστώς του «κράτους παρατηρητή» στα Ηνωμένα Έθνη, σε μια ιστορική ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2012. Υπέρ των Παλαιστινίων ψήφισαν 138 κράτη, 9 κατά, ενώ υπήρχαν και 41 αποχές. Κατά της απόφασης τάχθηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ. Έτσι η Παλαιστίνη χαρακτηρίστηκε «κράτος μη μέλος παρατηρητής», κάτι που θεωρήθηκε ως έμμεση αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους. Η ψηφοφορία του 2012 δείχνει και ποιες είναι οι τάσεις εντός του ΟΗΕ και τις μεγάλες πιθανότητες εκλογής του υποψηφίου των Παλαιστινίων.
Ακολούθησε ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 2024 (Α/ΕS-10/1003), το οποίο πρόσφερε πρόσθετα δικαιώματα και προνόμια συμμετοχής του κράτους της Παλαιστίνης στον διεθνή Οργανισμό. Μάλιστα, καλείτο ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ να μεριμνήσει ώστε αυτά να τεθούν σε ισχύ από την 79η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης και αφορούσαν μεταξύ άλλων «το δικαίωμα των μελών της αντιπροσωπείας του Κράτους της Παλαιστίνης να εκλέγονται ως αξιωματούχοι στην ολομέλεια και στις κύριες επιτροπές της Γενικής Συνέλευσης».
Εάν εκλεγεί ο Παλαιστίνιος υποψήφιος, τότε θα είναι και ο πρώτος εκπρόσωπος κράτους με καθεστώς παρατηρητή που θα αναλάβει την προεδρία της Γενικής Συνέλευσης και άρα υπάρχει μεγάλο ενδεχόμενο οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και οι σύμμαχοί τους να θέσουν θέμα νομιμότητας, προκαλώντας έντονη διπλωματική συζήτηση και μια διελκυστίνδα για το κατά πόσον δικαιούται ο Παλαιστίνιος πρέσβης να αναλάβει αυτό το αξίωμα.
Διπλωματική αποξένωση
Διπλωματική πηγή δήλωσε στον «Π» ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η Κύπρος να καταλήξει στο στρατόπεδο των ΗΠΑ και του Ισραήλ, ερχόμενη αντιμέτωπη με το κράτος της Παλαιστίνης, τους πρώην αδέσμευτους και την ομάδα των «77». Δημιουργείται, όπως είπε, ο κίνδυνος της διπλωματικής αποξένωσης από 135 κράτη, τα οποία λειτουργούν ως μια ομάδα αλληλεγγύης και ακολουθούν κοινή γραμμή όταν αυτή υπάρχει. Τόνισε δε ότι ανάμεσα σε αυτά τα 135 κράτη βρίσκεται και η Κίνα και υπάρχει ο κίνδυνος να τη φέρουμε εναντίον μας. Σημείωσε δε ότι τα κράτη μέλη του ΟΗΕ είναι συνολικά 193 και άρα οι πιθανότητες εκλογής του υποψηφίου της Κυπριακής Δημοκρατίας μειώνονται σημαντικά.
Εξέφρασε, ωστόσο, την άποψη ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία δεν πρέπει να αποσύρει την υποψηφιότητά της, αλλά να διεκδικήσει με αξιοπρεπή τρόπο την προεδρία της Γενικής Συνέλευσης, χωρίς να στέλνει το μήνυμα ότι τρέχει να πάρει τη θέση που διεκδικεί ο κ. Μανσούρ σε αυτή την κρίσιμη ιστορική στιγμή για τους Παλαιστίνιους». Τόνισε παράλληλα ότι η υποψηφιότητα του Μπαγκλαντές δημιουργεί την πιθανότητα διάσπασης του μετώπου των 135 κρατών και αυξάνει μερικώς τις προοπτικές της κυπριακής υποψηφιότητας. Εξήγησε, επίσης, ότι η εκλογή Κύπριου στην προεδρία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ βελτιώνει την εικόνα της χώρας μας διεθνώς και προσφέρει διπλωματικά οφέλη. Παρ' όλα αυτά, υποστήριξε, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος το διπλωματικό όφελος να είναι μικρότερο του διπλωματικού κόστους εάν η Κύπρος έρθει σε σύγκρουση με πολλά κράτη μέλη λόγω της υποψηφιότητας του Παλαιστίνιου.
Τονίζεται ότι η προεδρία της Γενικής Συνέλευσης εναλλάσσεται κάθε χρόνο μεταξύ πέντε περιφερειακών ομάδων κρατών που είναι η αφρικανική ομάδα, η ομάδα Ασίας-Ειρηνικού, η ομάδα Ανατολικής Ευρώπης, η ομάδα Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής και η δυτικοευρωπαϊκή και λοιπή ομάδα. Κατά την 81η Σύνοδο (2026-2027) θα προεδρεύσει κράτος από την ομάδα Ασίας-Ειρηνικού, στην οποία ανήκει η Κύπρος, και οι εκλογές θα διεξαχθούν τον Ιούνιο του 2026. Η προεδρία θα ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο και θα διαρκέσει ένα έτος.
«Μυστική» απόφαση
Αναστάτωση και προβληματισμό προκαλεί στο διπλωματικό σώμα και η πληροφορία ότι το Υπουργικό Συμβούλιο έλαβε εμπιστευτική απόφαση για να καλύψει τα έξοδα μιας πολυέξοδης προεκλογικής καμπάνιας του γενικού διευθυντή του Υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβη Ανδρέα Σ. Κακουρή, ως υποψηφίου της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη θέση του προέδρου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι η συγκεκριμένη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου δεν δημοσιεύτηκε αλλά χαρακτηρίστηκε εμπιστευτική και προβλέπει ότι ο κ. Κακουρής θα μεταβεί στη Νέα Υόρκη για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν τις εκλογές για την προεδρία της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Ιούνιο του 2026, ώστε να διεξάγει πολύμηνη προεκλογική καμπάνια.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε ότι όλο αυτό το χρονικό διάστημα ο κ. Κακουρής θα έχει το καθεστώς του «Head of mission». Δηλαδή του αρχηγού της διπλωματικής αποστολής και θα λαμβάνει τους ανάλογους μισθούς. Επίσης, θα καλυφθούν τα έξοδα διαμονής και παραστάσεως, ενώ προβλέπονται και ορισμένα επιδόματα. Εάν αυτές οι πληροφορίες ευσταθούν, τότε θα πρόκειται για μια μεγάλη σπατάλη δημοσίου χρήματος, αφού σύμφωνα με διπλωματική πηγή μόνο τα επιδόματα για διπλωμάτη επιπέδου πρέσβη στη Νέα Υόρκη είναι γύρω στις 10-15 χιλιάδες δολάρια το μήνα.
Οι πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι ο κ. Κακουρής, ο οποίος αφυπηρετεί τέλος Ιουλίου, ζήτησε παράταση θητείας αλλά απορρίφθηκε το αίτημά του λόγω αντίδρασης της συντεχνίας των υπαλλήλων του Υπουργείου Εξωτερικών και φαίνεται ότι υπήρξε ένας συμβιβασμός με την απόφαση επιλογής του ως υποψηφίου της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη θέση του προέδρου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Τρίτη απόπειρα
Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η τρίτη φορά που η Κυπριακή Δημοκρατία διεκδικεί την προεδρία της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Πρώτη φορά διεκδίκησε την προεδρία με υποψήφιο τον Γιώργο Ιακώβου, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών, και δεύτερη φορά με τον Ανδρέα Μαυρογιάννη το 2016. Μάλιστα, για την υποψηφιότητα του Ανδρέα Μαυρογιάννη το Υπουργικό Συμβούλιο είχε εγκρίνει κονδύλι περίπου 15 χιλιάδων ευρώ. Ποσό πολύ μικρότερο από αυτό που θα ξοδέψει η Κυπριακή Δημοκρατία για την υποψηφιότητα του κ. Κακουρή εάν ευσταθούν οι πληροφορίες. Η επιβεβαίωση των πληροφοριών δεν κατέστη εφικτή λόγω μη ανταπόκρισης των αρμοδίων σε επανειλημμένες τηλεφωνικές κλήσεις.
