Του Ανδρέα Ιωσήφ
Οι δασικές πυρκαγιές που εκδηλώνονται κάθε καλοκαιρινή περίοδο είναι από τα πλέον σοβαρά προβλήματα που έχει να διαχειριστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας επιδιώκει να σταθεί αλληλέγγυα στους πολίτες της. Όπως αναφέρει έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, πάνω από 2 εκατομμύρια εκτάρια δασών έχουν αφανιστεί από τις φλόγες στην ΕΕ, με τις οικονομικές ζημιές να ξεπερνούν τα 2 δις ερώ ετησίως και τις επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα να είναι ανυπολόγιστες.
Στην Κύπρο δυστυχώς γνωρίζουμε από πρώτο χέρι για τις καταστροφικές συνέπειες των πυρκαγιών. Η τελευταία μεγάλη πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στην ορεινή Λεμεσό άφησε πίσω της δυο νεκρούς και τεράστιες υλικές ζημιές. Οι κάτοικοι των κοινοτήτων της περιοχής ακόμα μετρούν τις συνέπειες που άφησε πίσω του ο πύρινος όλεθρος. Το κύμα καύσωνα, η ανομβρία, η κλιματική αλλαγή, η ανθρώπινη απερισκεψία αποτελούν ένα επικίνδυνο κοκτέϊλ το οποίο ανάβει τη σπίθα, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, δάση, σπίτια, επιχειρήσεις και υποστατικά.
Απόδειξη των δύσκολων συνθηκών, που αντιμετωπίζει κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο η Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελεί η συχνή βοήθεια που ζητείται από τα κράτη μέλη από τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, που ανακοινώθηκαν πριν ακόμα συμπληρωθεί το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, ο αριθμός των ενεργοποιήσεων του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ ήταν ίσος με τις συνολικές ενεργοποιήσεις δασικών πυρκαγιών για το 2024 καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου πυρκαγιών.
Αυτό δεικνύει ότι φέτος η κατάσταση με τις πυρκαγιές είναι δύσκολη και, ενώ συνεχίζονται οι υψηλές θερμοκρασίες, απαιτούνται αυξημένη επαγρύπνηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες και ιδιαίτερη προσοχή από τους πολίτες. Πολλές από τις πυρκαγιές συμβαίνουν ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Ευρώπη με αποτέλεσμα να υπάρχει ταυτόχρονη κινητοποίηση του μηχανισμού σε διάφορες χώρες, όπως συνέβη την εβδομάδα του Δεκαπενταυγούστου όταν η Ελλάδα, η Ισπανία, η Βουλγαρία, το Μαυροβούνιο και η Αλβανία ενεργοποίησαν τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για να αντιμετωπίσουν δασικές πυρκαγιές.
Όταν ξέσπασε η μεγάλη πυρκαγιά στην επαρχία Λεμεσού, και οι Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας ζήτησαν πυροσβεστική βοήθεια μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ. Στάλθηκαν 2 αεροπλάνα Canadair από τον κοινό πυροσβεστικό στόλο της ΕΕ rescEU, που σταθμεύουν στην Ισπανία. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, πυροσβέστες από όλη την Ευρώπη τοποθετήθηκαν στρατηγικά σε βασικές περιοχές υψηλού κινδύνου στην Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γαλλία για να υποστηρίξουν τις τοπικές ομάδες αντιμετώπισης. Συνολικά, περίπου 670 πυροσβέστες από 14 χώρες συμμετέχουν στην πρωτοβουλία αυτή.
Στην Ελλάδα πυροσβέστες από τη Βουλγαρία εργάστηκαν μαζί με τους Έλληνες συναδέλφους τους στη Χαλκιδική για να αντιμετωπίσουν πυρκαγιές. Σε άλλη περίπτωση Ρουμάνοι πυροσβέστες, που σταθμεύουν στη νότια Γαλλία, βοήθησαν επίσης τοπικές γαλλικές ομάδες να ανταποκριθούν σε μεγάλη πυρκαγιά. Τα παραδείγματα αυτά αποτελούν μέρος της ετοιμότητας της ΕΕ, η οποία ανάλογα με τις εξελίξεις αναπροσαρμόζει τα πλάνα της με στόχο την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση της πύρινης απειλής.
Επιπλέον, 22 πυροσβεστικά αεροσκάφη και 4 ελικόπτερα σταθμεύουν σε 10 κράτη μέλη και παρεμβαίνουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Οι πόροι αυτοί, οι οποίοι συντονίζονται και συγχρηματοδοτούνται μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ, συμβάλλουν στον μετριασμό των κινδύνων και καθιστούν δυνατή την ταχύτερη και ισχυρότερη αντιμετώπιση κρίσεων. Οι πόροι αυτοί προστίθενται στις εθνικές ικανότητες. Το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΕΕ παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και είναι έτοιμο να παράσχει στήριξη μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, εφόσον ζητηθεί.
Στα μέσα Ιουλίου η επίτροπος Ετοιμότητας, Διαχείρισης Κρίσεων και Ισότητας, Χατζά Λαμπίμπ, επισκέφθηκε την Αθήνα όπου συζήτησε τις κοινές προσπάθειες της ΕΕ για την πρόληψη, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, καθώς και το μέλλον του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ. Η επίτροπος ξεναγήθηκε στο κέντρο επιχειρήσεων της Πολιτικής Προστασίας και ενημερώθηκε για όλες τις δράσεις πρόληψης δασικών πυρκαγιών και περιβαλλοντικών καταστροφών.
Στην ελληνική αεροπορική βάση στην Ελευσίνα φιλοξενούνται δύο αεροσκάφη του κοινού πυροσβεστικού στόλου της ΕΕ, rescEU. Η κ. Λαμπίμπ συμμετείχε σε τελετή για την παράδοση περίπου 100 πυροσβεστικών οχημάτων στην Ελλάδα τα οποία χρηματοδοτούνται εν μέρει από την ΕΕ. Σε δηλώσεις της ανέφερε ότι «η Ελλάδα αποτελεί φάρο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης στην πολιτική προστασία. Χάρη σε χώρες όπως η Ελλάδα, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας έχει γίνει μια ισχυρή ασπίδα για τους πολίτες μας», σημείωσε η Ευρωπαία επίτροπος, επισημαίνοντας ότι η Ε.Ε είναι έτοιμη και στηρίζει τα κράτη μέλη. Η περίοδος των δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη γίνεται μεγαλύτερη, εντονότερη και λιγότερο προβλέψιμη. Για να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες προκλήσεις που αναφύονται, απαιτούνται η συνέχιση της συνεργασίας ανάμεσα στα κράτη μέλη της Ένωσης, η ύπαρξη καλύτερης προετοιμασίας των κρατών μελών και η διάθεση οικονομικών πόρων για εξασφάλιση του απαραίτητου εξοπλισμού για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών και άλλων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Σ’ αυτά θα πρέπει να προστεθεί και ο ανθρώπινος παράγοντας ο οποίος διαδραματίζει βασικό ρόλο στην αντιμετώπιση και κυρίως στην πρόληψη των πυρκαγιών.
*Τέως διευθυντή Γραφείου Τύπου Προέδρου της Δημοκρατίας
