Γράφει η Μαργαρίτα Καϊμακλιώτη
1η Οκτωβρίου 1960. Η Κυπριακή Δημοκρατία γεννήθηκε μέσα από αγώνες και ηρωικές θυσίες, διεκδικώντας το αυτονόητο, δηλαδή την αυτοδιάθεση. Σήμερα, 65 χρόνια μετά, καλούμαστε να χαράξουμε την πορεία μας σε ένα αβέβαιο και συνάμα σύνθετο διεθνές περιβάλλον πολυκρίσεων.
Η ανεξαρτησία του 1960 ήταν το πρώτο (θεμέλιο) βήμα μας ως κράτος. Η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 ήταν το δεύτερο. Το επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι η καλλιέργεια και ως εκ τούτου υιοθέτηση μιας νέας νοοτροπίας: να σταματήσουμε δηλαδή να ομφαλοσκοπούμε και να δούμε την Κυπριακή δημοκρατία μέσα σε μια πανευρωπαϊκή προοπτική.
Εργαζόμενη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, βλέπω καθημερινά πώς τοποθετείται η Κύπρος στο ευρωπαϊκό τραπέζι. Και η αλήθεια είναι πως πολλές φορές μένουμε στο περιθώριο. Ενώ άλλες χώρες, τόσο μεγάλες όσο και μικρότερες, κατάφεραν να διαμορφώσουν στρατηγικές προκειμένου να αξιοποιούν την Ευρώπη και να ενισχύουν τη φωνή τους μέσα από εκείνη, εμείς συχνά περιοριζόμαστε σε έναν αμυντικό ρόλο.
Δείτε για παράδειγμα την Πορτογαλία, η οποία επενδύει στρατηγικά στην πράσινη ενέργεια. Ή τις Βαλτικές χώρες, που με τεκμηριωμένες θέσεις και σταθερή παρουσία πέτυχαν να καταστήσουν την ασφάλεια και την άμυνα της περιοχής τους ευρωπαϊκή προτεραιότητα. Πόσο μάλλον αν αναφερθούμε στις πολιτικές των κρατών μελών της ΕΕ για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων. Αυτές είναι βέλτιστες πρακτικές που δείχνουν ότι ακόμα και μικρά κράτη μπορούν να γίνουν πρωταγωνιστές, εάν έχουν στρατηγική.
Μια ανάλογη στρατηγική μπορεί να προσφέρει στην Κύπρο πρώτα από όλα ασφάλεια απέναντι στις εξωτερικές απειλές, μέσω ισχυρών ευρωπαϊκών συμμαχιών. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανοιχτή πληγή της κατοχής και η προσπάθεια για απελευθέρωση και μια δίκαιη επίλυση του Κυπριακού, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ένα ευρωπαϊκό ζήτημα, που αφορά το διεθνές δίκαιο, την ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου και την αξιοπιστία της ίδιας της Ένωσης. Η Κύπρος οφείλει να το θέτει διαρκώς στο κέντρο της ευρωπαϊκής ατζέντας, συνδέοντάς το με την κοινή στρατηγική για ειρήνη, σταθερότητα και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Εξίσου σημαντικά, μια ευρωπαϊκή στρατηγική μπορεί να μας προσφέρει οικονομική ανάπτυξη με καλύτερη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων σε πράσινη μετάβαση, καινοτομία και υποδομές. Ταυτόχρονα, η υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών σε υγεία, εκπαίδευση και κοινωνική πολιτική που ήδη εφαρμόζονται αλλού στην Ευρώπη, μπορεί να φέρει κοινωνική πρόοδο. Τα παραδείγματα είναι πολλά, αρκεί να είμαστε διατεθειμένοι να τα μελετήσουμε και βεβαίως να τα εφαρμόσουμε.
Φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση για τα πιο πάνω, είναι να αντιμετωπίσουμε πρώτα τις παθογένειες του συστήματός μας. Η διαφθορά, η αδιαφάνεια και η έλλειψη λογοδοσίας δεν είναι απλώς εσωτερικά προβλήματα. Είναι εμπόδια που μας κρατούν πίσω σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Η Ευρώπη θέτει υψηλά πρότυπα διαφάνειας, χρηστής διοίκησης και αξιοκρατίας. Ως αναπόσπαστο μέρος της, η Κύπρος πρέπει να τα υιοθετήσει πλήρως, όχι μόνο για να ενισχύσει την αξιοπιστία της, αλλά και για να δώσει στους πολίτες μια δημοκρατία που θα εμπιστεύονται πραγματικά.
Η Κύπρος αξίζει πολιτικούς που θα βλέπουν πέρα από τα σύνορα, που θα φέρνουν ιδέες και λύσεις από την Ευρώπη. Η πανευρωπαϊκή οπτική δεν είναι προνόμιο ούτε μια εργαλειακή κατασκευή. Είναι υποχρέωση απέναντι σε όσους θέλουν μια χώρα ασφαλή, σύγχρονη και με σημαντικό ρόλο στη διεθνή σκηνή. Και αυτό είναι που επιθυμώ προσωπικά να υπηρετήσω.
Η 1η Οκτωβρίου είναι ημέρα μνήμης αλλά και ευθύνης για το κοινό παρόν και μέλλον μας. Αν τότε παλέψαμε και πετύχαμε την αυτοδιάθεση, σήμερα οφείλουμε να στοχεύουμε στην ισχυρή παρουσία μας στην Ευρώπη. Διότι πραγματικά ανεξάρτητοι θα γίνουμε μόνον όταν σταθούμε δυνατοί πλάι στους εταίρους μας.
* Η Μαργαρίτα Καϊμακλιώτη είναι Πολιτικός Επιστήμονας, Αναπληρώτρια Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων του Δημοκρατικού Συναγερμού και μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Γλαύκος Κληρίδης. Ασχολείται με θέματα ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ισότητας των φύλων.
