Η προωθούμενη ένταξη της Κύπρου στο Πρόγραμμα Απαλλαγής από Θεώρηση (Visa Waiver Program - VWP) των Ηνωμένων Πολιτειών θα αποτελέσει ένα σημαντικό ορόσημο για τις διμερείς σχέσεις Κύπρου-ΗΠΑ, αλλά και ένα πρακτικό όφελος για χιλιάδες Κύπριους πολίτες. Το πρόγραμμα αυτό επιτρέπει σε πολίτες συγκεκριμένων χωρών να ταξιδεύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες για τουρισμό ή επαγγελματικούς λόγους χωρίς θεώρηση εισόδου (visa) για διάστημα έως 90 ημερών.
Για την Κύπρο, η ένταξη στο VWP δεν αποτελεί μόνο ζήτημα διευκόλυνσης των ταξιδιών. Είναι και αναγνώριση της αξιοπιστίας της χώρας στον τομέα της ασφάλειας, της διαχείρισης των συνόρων και της συνεργασίας με τις αμερικανικές αρχές σε θέματα ανταλλαγής πληροφοριών. Οι προϋποθέσεις συμμετοχής στο πρόγραμμα είναι αυστηρές και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, χαμηλό ποσοστό απόρριψης αιτήσεων θεώρησης, βιομετρικά διαβατήρια, καθώς και συμφωνίες ανταλλαγής δεδομένων ασφαλείας και καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Η πρακτική σημασία της ένταξης είναι ιδιαίτερα αισθητή για επιχειρηματίες, επιστήμονες και τουρίστες που ταξιδεύουν συχνά στις ΗΠΑ. Η απλούστευση της διαδικασίας εισόδου μειώνει τη γραφειοκρατία, εξοικονομεί χρόνο και κόστος, και ενισχύει τις ανταλλαγές σε επίπεδο παιδείας, έρευνας, τεχνολογίας και επιχειρηματικότητας. Παράλληλα, η ένταξη στο VWP στέλνει ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα. Ενισχύει τη στρατηγική σχέση μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ και επιβεβαιώνει τον γεωπολιτικό ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αξιόπιστου εταίρου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ειδικά σε ένα πλαίσιο αυξανόμενης αστάθειας στην περιοχή, η εμπιστοσύνη των ΗΠΑ προς την Κύπρο σε επίπεδο ασφάλειας αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμμετοχή στο πρόγραμμα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης δεν συνεπάγεται αυτόματη ή ανεμπόδιστη είσοδο στις Ηνωμένες Πολιτείες για όλους τους πολίτες των συμμετεχουσών χωρών. Οι ταξιδιώτες οφείλουν να υποβάλουν αίτηση μέσω του Ηλεκτρονικού Συστήματος Άδειας Ταξιδιού (ESTA) και να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια που σχετίζονται με την ασφάλεια, τη δημόσια τάξη και την ατομική τους ταξιδιωτική ιστορία. Το ESTA αξιολογεί αυτόματα πληροφορίες του αιτητή και χορηγεί άδεια για ταξίδι, χωρίς όμως να εγγυάται την είσοδο στη χώρα, καθώς η τελική απόφαση λαμβάνεται από τις αμερικανικές συνοριακές αρχές κατά την άφιξη. Παρά τους περιορισμούς, η διαδικασία είναι αισθητά ταχύτερη, πιο ευέλικτη και λιγότερο γραφειοκρατική σε σύγκριση με την παραδοσιακή διαδικασία έκδοσης visa, καθιστώντας την ιδιαίτερα ελκυστική για σύντομα επαγγελματικά ή τουριστικά ταξίδια.
Σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης και διασυνδεδεμένων οικονομιών, η πρόσβαση στις Ηνωμένες Πολιτείες χωρίς θεώρηση δεν είναι πολυτέλεια, αλλά εργαλείο ανάπτυξης. Για την Κύπρο, το Visa Waiver αποτελεί μια γέφυρα ευκαιριών και ένα ακόμα βήμα προς τη διεθνή της ενδυνάμωση.
*Καθηγητή-ανθρωπολόγου στο Philips University, πρώην πρύτανη
