Η πολύχρονη περιπέτεια του τερματικού LNG στο Βασιλικό δεν είναι πια τεχνικό αίνιγμα ή απλώς μια «δύσκολη» σύμβαση. Αποτελεί τον καθρέφτη της ικανότητας του κράτους να διαχειριστεί μεγάλα, σύνθετα και κρίσιμα έργα υποδομής με διαφάνεια, επάρκεια και συνέπεια απέναντι στους πολίτες. Στο έργο του Βασιλικού έχουμε μια τριπλή αποτυχία: τεχνική στασιμότητα, χρηματοδοτική απογύμνωση, θεσμική αναξιοπιστία.
Πρώτον, η τεχνική πραγματικότητα δεν συγχωρεί άλλες καθυστερήσεις. Δεύτερον, η χρηματοοικονομική διάσταση είναι αμείλικτη. Το έργο στηριζόταν σε συνεκτική δομή, ευρωπαϊκή χορηγία, δανεισμό από EIB και EBRD, ίδια κεφάλαια από ΑΗΚ και το πρώτο κομμάτι δεν υπάρχει πλέον. Στην πράξη, κάθε μέρα χωρίς απόφαση αυξάνει το χρηματοδοτικό κενό. Τρίτον, το θεσμικό αποτύπωμα είναι η ουσία. Η διαφάνεια δεν είναι μια αφηρημένη έννοια: είναι το δημόσιο αποτύπωμα των αποφάσεων, το πλήρες τεκμηριωμένο ιστορικό που εξηγεί «τι, πότε, γιατί, με ποιο κόστος» -και επιτρέπει στους πολίτες, στους θεσμούς και στους δανειστές να εμπιστευθούν ένα κράτος.
Οι επιπτώσεις δεν είναι θεωρητικές. Αποτυπώνονται στις τιμές του ρεύματος που παραμένουν υψηλές και στον δημοσιονομικό χώρο που καταναλώνεται για να χρηματοδοτείται η ακινησία και στην εικόνα μιας χώρας που δεν μπορεί να φέρει εις πέρας ένα ώριμο έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
Το κρίσιμο μάθημα: ο σχεδιασμός χωρίς εκτέλεση είναι πλάνη. Το έλλειμμα στη διοικητική ικανότητα πρέπει να κλείσει άμεσα. Αν η δημόσια διοίκηση δεν διαθέτει έμπειρα στελέχη πρέπει να τα αποκτήσει εγκαίρως. Αν οι επιτροπές δεν μπορούν να «σηκώσουν» την πολυπλοκότητα, χρειάζεται εξειδικευμένη εξωτερική υποστήριξη με σαφές πλαίσιο σύγκρουσης συμφερόντων και λογοδοσίας. Αν τα νομικά ρίσκα είναι μεγάλα, χρειάζεται προληπτικός νομικός σχεδιασμός, όχι μόνο άμυνα στη διαιτησία. Αυτή είναι η ουσία της κρατικής επάρκειας -και κρίνεται σε πραγματικό χρόνο.
Η πολιτική ευθύνη εδώ είναι διπλή. Αφενός, πρέπει να ειπωθεί η αλήθεια: το έργο καθυστέρησε επειδή δεν ελήφθησαν έγκαιρα αποφάσεις, με αποτέλεσμα να χαθεί ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και να αυξηθεί κατακόρυφα το δημόσιο κόστος. Αφετέρου, να αναληφθεί το κόστος της επανεκκίνησης: Χωρίς αυτά, η συζήτηση θα ανακυκλώνεται και οι καταναλωτές θα πληρώνουν τον λογαριασμό ενός καυσίμου που θα μπορούσε ήδη να έχει αντικατασταθεί.
Δεν υπάρχει «εύκολος δρόμος». Υπάρχει ο δρόμος της ευθύνης: να σωθεί ό,τι σώζεται, να περιοριστεί το χρηματοδοτικό κενό με ρεαλιστικά μέσα, να αποκατασταθεί η αξιοπιστία με έργα και όχι με υποσχέσεις.
