Το 2010 η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης αποφάσισε να πραγματοποιήσει έρευνα για την Κατάσταση της Δημοκρατίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τότε ήταν μέλος του ΣτΕ και η Ρωσία. Είχα την εξαιρετική τιμή να επιλεγώ ως ο εισηγητής του σοβαρού αυτού θέματος. Όπως αντιλαμβάνεστε, ένα τέτοιο ευρύ θέμα καλύπτει πάμπολλες πτυχές. Η κάλυψη όλων με επάρκεια ήταν αδύνατη. Έτσι αποφασίσαμε να καλύψουμε με την έρευνα τις πτυχές που θεωρήσαμε ως τις πιο σοβαρές. Στα πλαίσια της έρευνας επισκέφθηκα τις περισσότερες χώρες του ΣτΕ. Στην πρώτη σύσκεψη που έκανα με τους τεχνοκράτες της Γραμματείας αναφέρθηκα στο ότι δημοκρατία δεν σημαίνει μόνο ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές. Και ούτε μια κυβέρνηση που εκλέγεται κατόπιν εκλογών είναι κατ’ ανάγκη δημοκρατική. Και τότε παρενέβη στη συζήτηση ο βοηθός γραμματέας της Επιτροπής Νομικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο οποίος ορίσθηκε να με συνοδεύει στις επισκέψεις και πρόσθεσε ότι στην Ευρώπη υπάρχουν χώρες στις οποίες παρατηρούνται καθεστωτικές καταστάσεις και νοοτροπίες. Και εξήγησε ότι με τον όρο «καθεστωτικές» εννοούμε ότι όλοι, ακόμα και οι ανεξάρτητοι θεσμοί (δικαστήριο, Γενικοί Εισαγγελείς, αρχηγοί Αστυνομίας κ.λπ.), κινούνται και δρουν σύμφωνα με τις επιθυμίες του αρχηγού του κράτους. Έτσι στις επισκέψεις μας μια πτυχή που ερευνούσαμε ήταν αυτή των καθεστωτικών νοοτροπιών. Την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης όλοι οι θεσμοί τελούσαν υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Στη Δικαιοσύνη, για παράδειγμα, οι «ευαίσθητες» υποθέσεις δεν μπορούσαν να αποφασιστούν από τα δικαστήριο εν «αγνοία» του αρμόδιου Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής. Στη διάρκεια μιας επίσκεψής μου στη Μόσχα ρώτησα τον μακαρίτη τώρα κορυφαίο επιστήμονα και ακαδημαϊκό κ. Σ. Κόβαλεφ αν η κατάσταση αυτή άλλαξε. Και η απάντηση ήταν θετική. «Τότε, μου λέει, υπήρχε ένα Γραφείο στο μέγαρο της Κεντρικής Επιτροπής και έδιδε οδηγίες στους δικαστές ποια να είναι η απόφαση σε «ευαίσθητες» υποθέσεις. Σήμερα οι δικαστές τηλεφωνούν οι ίδιοι στο αντίστοιχο Γραφείο που υπάρχει στο Κρεμλίνο και ρωτούν ποια είναι η άποψή τους». Ξέρω ότι κάποιοι φίλοι της αριστεράς, που για λόγους που δεν μπόρεσα ποτέ να καταλάβω, «λατρεύουν» το καθεστώς Πούτιν θα στενοχωρηθούν. Τους διαβεβαιώ ότι δεν ελαύνομαι από αντικομμουνιστική υστερία. Αντίθετα, αναγνωρίζω ότι οι πιο πολλές μεγάλες κοινωνικές κατακτήσεις ίσως δεν θα είχαν ποτέ πραγματοποιηθεί χωρίς την Επανάσταση των Μπολσεβίκων. Όμως, μπορεί επιτέλους κάποιος φίλος από τους θαυμαστές του Πούτιν να μου εξηγήσει τι κοινό έχει αυτός ο μέγας προστάτης των ολιγαρχών με τον κομμουνισμό; Παρόμοιες καταστάσεις καθεστωτικών νοοτροπιών εντοπίσαμε και σε άλλες χώρες της πρώην Σ. Ένωσης (Ουκρανία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Αρμενία) και σε λιγότερο βαθμό στην Τουρκία. Τότε η Τουρκία είχε ακόμα το βλέμμα στραμμένο προς την Ε.Ε. Είναι αργότερα που ο κ. Ερντογάν αποφάσισε να περιβληθεί με εξουσίες σουλτάνου. Αν έκαμνα σήμερα την έκθεση, πιστεύω ότι θα υπήρχε συναγωνισμός Ταγίπ και Βλαντίμιρ για το ποιος ηγείται του πιο αυταρχικού καθεστώτος. Καθεστωτικές νοοτροπίες που μου προκαλούν έντονη ανησυχία άρχισαν να παρατηρούνται ολοένα και συχνότερα και εντονότερα και στην πατρίδα μας. Πρόσφατα ο Πρόεδρος επέλεξε 4 ανθρώπους του περιβάλλοντός του (φίλους του ή συζύγους φίλων του και συνεργατών του) και τους διόρισε ως γενικούς διευθυντές υπουργείων.
Αυτή η πρωτοφανής πράξη νεποτισμού υλοποιήθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας. Έναν -υποτίθεται- ανεξάρτητο θεσμό που η κύρια αποστολή του είναι να υπηρετεί την αξιοκρατία, την ενδυνάμωση, την ανάπτυξη, τη νοοτροπία, την αφοσίωση, την κινητοποίηση και τη διάθεση των δημοσίων υπαλλήλων να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό για τις μέγιστες δυνατές επιδόσεις. Αυτό απαιτεί τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των σύγχρονων συστημάτων Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού που εφαρμόζονται στον ιδιωτικό τομέα αλλά και στους δημόσιους τομείς των προηγμένων χωρών. Θεμελιώδη τέτοια συστήματα αφορούν τον προγραμματισμό των αναγκών του ανθρώπινου δυναμικού, τις αξιοκρατικές προσλήψεις και προαγωγές, την αντικειμενική και αναπτυξιακή αξιολόγηση των εργαζομένων, τη σύνδεση των αμοιβών με τη σημαντικότητα της θέσης και με τις επιδόσεις του κάθε εργαζόμενου, την εξέλιξη και την ανάπτυξη των εργαζομένων. Χωρίς τέτοια συστήματα, δεν μπορεί να γίνει πράξη η κοινή λογική «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση», να δημιουργηθεί η κατάλληλη κουλτούρα, να αντιμετωπιστούν το ρουσφέτι, η κομματικοποίηση του κράτους, ούτε, βεβαίως, μπορεί ν’ αξιοποιηθεί αποτελεσματικά ο πιο κρίσιμος, ο πιο πολύτιμος και ταυτόχρονα ο πιο δαπανηρός πόρος του κράτους: οι άνθρωποι. Με τέτοιους ανθρώπους στην ΕΔΥ και με τέτοιους διορισμούς στις πιο νευραλγικές θέσεις, που θα μας ζήλευε τόσο ο τσάρος Βλαδίμηρος όσο ο Ταγίπ εφέντης, πώς θα φτιάξουμε συνθήκες που να δίδουν τον καλύτερό τους εαυτό οι υπάλληλοι; Υπάρχουν και χειρότερα: Ολόκληρος ο δημόσιος μηχανισμός σε κάποιες περιπτώσεις κινείται οργανωμένα να εξοντώσει ανθρώπους που για τον έναν ή τον άλλο λόγο δεν είναι αρεστοί στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Δεν θα αναφερθώ σε ονόματα για να μην κάνω μεγαλύτερη ζημιά στους ανθρώπους. Όμως δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αυτές. Όσοι είναι συμπαθείς στον Πρόεδρο έχουν στα πόδια τους ολόκληρο τον κυβερνητικό μηχανισμό. Μέχρι και οι υπουργοί τούς υποκλίνονται! Όσοι δεν τυγχάνουν συμπάθειας από τον αρχηγό του «καθεστώτος» άλλοι καταδιώκονται και άλλοι βρίσκουν όλες τις πόρτες κατάκλειστες. Στην επικίνδυνα αρρωστημένη αυτή κατάσταση μόνη φωνή αντίστασης, και αυτή ανάλογα με τα φεγγάρια, είναι το ΑΚΕΛ. Το άλλο μεγάλο κόμμα της αντιπολίτευσης, ο ΔΗΣΥ, ψάχνει να βρει το φάρμακο για να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της παράλυσης που το ταλανίζουν εδώ και καιρό. Και πώς θα βρεθεί το φάρμακο, όταν οι μισοί της ηγεσίας του κοιμούνται και ξυπνούν όλο χαμόγελα, από το όνειρο που βλέπουν νυχθημερόν ότι έγιναν υπουργοί του Χριστοδουλίδη... Και οι άλλοι μισοί κοιμούνται και ξυπνούν με το χαμόγελο από ένα γλυκό όνειρο ότι η Αννίτα υπέβαλε παραίτηση και προκηρύχθηκαν εκλογές για την προεδρία του κόμματος.... Στις ΗΠΑ, πριν λίγες μέρες, εκατομμύρια Αμερικανοί κατέβηκαν στους δρόμους όλων των μεγάλων πόλεων διαμαρτυρόμενοι για τις αυταρχικές αποφάσεις και πρακτικές του Προέδρου Τραμπ. Το σύνθημα «εκλέξαμε Πρόεδρο και όχι βασιλιά» ακούσθηκε από τη μια άκρη της μεγάλης αυτής χώρας ώς την άλλη. Στον τόπο μας παρόμοιες πρακτικές προκαλούν αντιδράσεις μόνο από το ΑΚΕΛ και το Βολτ. Για να είμαι δίκαιος, παρόμοιες πρακτικές με τον Χριστοδουλίδη εφάρμοσε και ο προκάτοχός του. Στις χώρες όπου η δημοκρατία δεν είναι μόνον ελεύθερες εκλογές, οι δημόσιοι λειτουργοί και προπάντων οι ανεξάρτητοι θεσμοί λειτουργούν χωρίς να δέχονται παρεμβάσεις από τους πολιτικούς προϊσταμένους τους. Αποφασίζουν με βάση τα γεγονότα, χωρίς να εξετάζουν το πού πρόσκειται πολιτικά ο αιτητής ή η αιτήτρια. Σ’ αυτά τα επίπεδα η Κύπρος δεν πρόκειται να φθάσει ποτέ με άλυτο το Κυπριακό. Χωρίς λύση η Κύπρος θα παραπαίει μέσα στην τριτοκοσμική της μιζέρια. Μακάρι έστω και τη δωδεκάτη να γίνει τούτο κατανοητό από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τους στενούς συνεργάτες του «καθεστώτος» του. Αν αποφασίσει να κάνει έντιμα, ειλικρινά και τολμηρά κινήσεις προς την κατεύθυνση της λύσης θα έχει την ολόπλευρή μου στήριξη και χιλιάδων άλλων που συμμερίζονται την άποψή μου αυτή. Θα τον στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις γιατί με λύση θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις να απαλλαγούμε από την τριτοκοσμική μιζέρια, τη διαφθορά, τη διαπλοκή και τις «καθεστωτικές» αντιλήψεις.
