Η επιτακτική ανάγκη για την εισαγωγή και θέσπιση θεσμού διπλωματικής επιμόρφωσης και ανάπτυξης διπλωματικών δεξιοτήτων με τη σύσταση και λειτουργία κρατικής διπλωματικής ακαδημίας στο Υπουργείο Εξωτερικών αναγνωρίστηκε πριν μια 20ετία, είναι καταγεγραμμένη σε πολλές υπηρεσιακές εκθέσεις και σημειώματα και περιλαμβάνεται σε δεκάδες δηλώσεις και εξαγγελίες του παρελθόντος. Σε έναν μήνα ακριβώς από σήμερα η λειτουργία της κυπριακής διπλωματικής ακαδημίας θα αποτελεί γεγονός. Τον περασμένο Φεβρουάριο το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την πρόταση που κατέθεσε ενώπιον του ο υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Χριστοδουλίδης για άμεση σύσταση διπλωματικής ακαδημίας. Έκτοτε έχουν γίνει όλες οι αναγκαίες ενέργειες και κινήθηκαν οι διαδικασίες με στόχο στις 15 Σεπτεμβρίου να αρχίσει τη λειτουργία της η διπλωματική ακαδημία, καλύπτοντας έτσι ένα τεράστιο κενό που απουσίαζε από την κυπριακή διπλωματία και συγκεκριμένα το πολύ σημαντικό κομμάτι της εκπαίδευσης των διπλωματών. Μέχρι και σήμερα οι διπλωμάτες μας που προσλαμβάνονται παρακολουθούν εκπαιδευτικά προγράμματα και ακολούθως μεταβαίνουν στο εξωτερικό για σύντομα εκπαιδευτικά προγράμματα (εβδομαδιαίας διάρκειας) σε διπλωματικές ακαδημίες χωρών του εξωτερικού, συνήθως, στην Ελλάδα, η οποία λειτουργεί διπλωματική ακαδημία από το 1999!
Πρώτοι οι νεοπροσληφθέντες
Οι πρώτοι που θα παρακολουθήσουν μαθήματα στην κυπριακή διπλωματική ακαδημία θα είναι οι 10 νέοι ακόλουθοι που προσλήφθηκαν στο διπλωματικό σώμα στις 15 του περασμένου Ιουλίου. Παράλληλα, δρομολογείται η πραγματοποίηση επιμορφωτικών προγραμμάτων για τους υπηρετούντες Κύπριους διπλωμάτες, αλλά και για ομάδες διπλωματών ξένων χωρών της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου στο πλαίσιο της συνεργασίας που κτίζουμε με τις χώρες αυτές στον τομέα της διπλωματίας και όχι μόνο. Αναμφίβολα, η διπλωματική ακαδημία θα αποτελέσει ένα ακόμα σημαντικό εργαλείο για την ουσιαστική αναβάθμιση του Υπουργείου Εξωτερικών και των δυνατοτήτων της κυπριακής διπλωματίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για όλους τους πυλώνες προτεραιότητας της εξωτερικής πολιτικής. Παράλληλα, θα αποτελέσει συνέχεια της πρόσφατης απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου για τη δημιουργία Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας, με το οποίο η διπλωματική ακαδημία πρέπει να βρίσκεται σε στενή λειτουργική συνάφεια. Η χρηματοδότηση της λειτουργίας της ακαδημίας θα γίνεται από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εξωτερικών στον οποίο ήδη υπάρχει κονδύλι για το τρέχον έτος.
Αποστολή και έργο
Η διπλωματική ακαδημία θα μεριμνά για την επιμόρφωση και την ανάπτυξη διπλωματικών δεξιοτήτων σε όσους και όσες συμμετέχουν στη διαμόρφωση και την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της Δημοκρατίας. Στο πλαίσιο της αποστολής της η ακαδημία θα μεριμνά, μεταξύ άλλων, για τα ακόλουθα:
- Την αρχική επαγγελματική εκπαίδευση των νεοεισερχομένων, στο Υπουργείο Εξωτερικών, ακολούθων.
- Τη διαρκή επιμόρφωση του συνόλου του προσωπικού του Υπουργείου Εξωτερικών.
- Την ειδική εκπαίδευση των υπό μετάθεση λειτουργών.
- Την ειδική εκπαίδευση κρατικών αξιωματούχων και λειτουργών πέραν του Υπουργείου Εξωτερικών επί θεμάτων που άπτονται της άσκησης της εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας όταν αυτό κρίνεται σκόπιμο για το δημόσιο συμφέρον, όπως για παράδειγμα των δημόσιων λειτουργών άλλων υπηρεσιών που αποσπώνται στο Υπουργείο Εξωτερικών ή σε διπλωματική αποστολή.
- Την ειδική βραχεία εκπαίδευση ξένων διπλωματών στο πλαίσιο επισήμων συνεννοήσεων και ανταλλαγών με διπλωματικές ακαδημίες άλλων χωρών.
- Την εκπαίδευση των φοιτητών που τοποθετούνται στο υπουργείο στο πλαίσιο του προγράμματος μαθητείας.
Επικεφαλής ο Τζιωνής
Επικεφαλής της ακαδημίας θα είναι πρέσβης (υπηρετών ή αφυπηρετήσας) ή πληρεξούσιος υπουργός. Πρώτος επικεφαλής της κυπριακής ακαδημίας ορίστηκε ο πρώην πρέσβης κ. Τάσος Τζιωνής με τα εξής καθήκοντα:
- Θα έχει την ευθύνη για την επιδίωξη και επίτευξη των στόχων και την υλοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος της ακαδημίας. Θα επικουρείται στο έργο του από γραμματέα ή ακόλουθο καθώς και από τη Διεύθυνση Διοικητικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών.
- Θα συμβουλεύει τον υπουργό και τον γενικό διευθυντή για θέματα που αφορούν την κατάρτιση των λειτουργών του Υπουργείου Εξωτερικών εντός και εκτός του πλαισίου της ακαδημίας.
- Θα υποβάλλει στον υπουργό προς έγκριση πριν από το τέλος εκάστου ακαδημαϊκού έτους έκθεση που θα περιλαμβάνει τους προτεινόμενους στόχους και το προτεινόμενο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ακαδημίας για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος. Ως ακαδημαϊκό έτος ορίζεται περίοδος 12 μηνών, η οποία, αρχίζει τη 15η Σεπτεμβρίου.
- Θα υποβάλλει στον υπουργό, κατά τον μήνα Σεπτέμβριο, ετήσια έκθεση με τον απολογισμό της δράσης της ακαδημίας κατά το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος.
Το διδακτικό προσωπικό
Τα μέλη του διδακτικού προσωπικού της διπλωματικής ακαδημίας θα επιλέγονται από:
- Προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους στους τομείς ενδιαφέροντος της ακαδημίας, καθώς και από κρατικούς αξιωματούχους και λειτουργούς (υπηρετούντες και αφυπηρετήσαντες) που μπορούν να συνεισφέρουν στο έργο της.
- Υπηρετούντες και αφυπηρετήσαντες διπλωμάτες.
- Το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό ακαδημαϊκών ιδρυμάτων.
- Άλλους εμπειρογνώμονες στους τομείς ενδιαφέροντος της ακαδημίας.
Εκπαιδευτικό Συμβούλιο
Με βάση την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου εγκαθιδρύεται Εκπαιδευτικό Συμβούλιο με αρμοδιότητα να συμβουλεύει το Υπουργείο Εξωτερικών στον καταρτισμό του εκπαιδευτικού προγράμματος της ακαδημίας. Το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο θα έχει την ακόλουθη σύνθεση: Πρόεδρος ο υπουργός Εξωτερικών, αντιπρόεδρος ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών, ο οποίος, θα αναπληροί τον πρόεδρο όταν αδυνατεί ή κωλύεται να παραστεί. Μέλη του συμβουλίου θα είναι ο διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο διευθυντής ή άλλο διευθυντικό στέλεχος της Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού του Υπουργείου Οικονομικών, ένας σύμβουλος - Εξωτερικές Υπηρεσίες, ένας ακόλουθος ή γραμματέας - Εξωτερικές Υπηρεσίες, τρεις ακαδημαϊκοί, οι οποίοι, μπορούν να συμβάλουν στην επιτέλεση της αποστολής της ακαδημίας, ένας αφυπηρετήσας πρέσβης, ένας διπλωμάτης και ένας λειτουργός Αρχείων και Επικοινωνιών. Ο επικεφαλής της ακαδημίας θα παρίσταται στις συνεδρίες του συμβουλίου με δικαίωμα λόγου.
Θητεία μέχρι τις προεδρικές
Η θητεία του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου θα είναι τριετής. Η θητεία του πρώτου συμβουλίου θα λήξει στις 15 Μαρτίου 2023 λόγω των προεδρικών εκλογών όπου θα υπάρξει αλλαγή προσώπων.
Στο Εκπαιδευτικό Συμβούλιο και στον επικεφαλής της ακαδημίας θα παρέχονται διοικητική και γραμματειακή υποστήριξη από τη διοίκηση του Υπουργείου Εξωτερικών.
Συνεργασία με άλλους θεσμούς
Για την επιτέλεση των σκοπών της η διπλωματική ακαδημία θα συνεργάζεται μεταξύ άλλων:
- Με την Υπηρεσία Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού και όλους τους άλλους κρατικούς φορείς που μπορούν να συμβάλουν πρακτικά στην επιτέλεση της αποστολής της ακαδημίας.
- Με τις διπλωματικές ακαδημίες άλλων χωρών δίνοντας προτεραιότητα στις χώρες που συμμετέχουν μαζί με την Κύπρο σε τριμερή σχήματα συνεργασίας.
- Με ακαδημαϊκά ιδρύματα της Κύπρου και του εξωτερικού. Δέον να σημειωθεί, ότι το Υπουργείο Εξωτερικών έχει συνάψει μνημόνια συναντίληψης με ακαδημαϊκά ιδρύματα της Κύπρου. Τα εν λόγω μνημόνια δύνανται να αποτελέσουν βάση για συνεργασία.
- Δεξαμενές σκέψεις και σχετικούς με την αποστολή της ακαδημίας μη κυβερνητικούς οργανισμούς της Κύπρου και του εξωτερικού.
Βιβλιοθήκη, αρχείο και τηλεκπαίδευση
Η διπλωματική ακαδημία:
- Θα μεριμνά για τον εμπλουτισμό και την ποιοτική αναβάθμιση της βιβλιοθήκης του Υπουργείου Εξωτερικών και θα έχει ευθύνη για την προαγωγή της χρήσης της από τους λειτουργούς του υπουργείου και τους εκπαιδευόμενους σ’ αυτό. Θα προωθεί, επίσης, τη χρήση της βιβλιοθήκης από άλλους εξωτερικούς ενδιαφερόμενους όπως ακαδημαϊκούς, φοιτητές και άλλους ερευνητές.
- Θα προωθήσει τη μέθοδο της τηλεκπαίδευσης ιδίως για τους διπλωμάτες και άλλους κρατικούς λειτουργούς που υπηρετούν στο εξωτερικό.
- Θα προωθήσει τη δημιουργία θεσμικού δεσμού με το Κρατικό Αρχείο στο οποίο παραχωρείται από καιρού εις καιρόν αρχειακό υλικό του Υπουργείου Εξωτερικών προς τον σκοπό καλύτερης δυνατής αξιοποίησής του στην προαγωγή της ιστορικής και εν γένει της ακαδημαϊκής έρευνας.
Το παράδειγμα της Ελλάδας
Η διπλωματική ακαδημία στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών ιδρύθηκε το 1999 και θεωρείται εκπαιδευτικό ίδρυμα, το οποίο, υπάγεται απευθείας στον υπουργό Εξωτερικών. Όταν υπάρχουν ανάγκες για πρόσληψη διπλωματών προκηρύσσονται οι θέσεις και τα απαιτούμενα προσόντα. Οι επιτυχόντες του διαγωνισμού φοιτούν στη διπλωματική ακαδημία του υπουργείου. Μετά την ολοκλήρωση της φοίτησης συμμετέχουν σε εξετάσεις που διενεργεί η διπλωματική ακαδημία και οι επιτυχόντες διορίζονται ως ακόλουθοι πρεσβείας.
