«Δεν λύνουμε το πρόβλημα της βίας και της παραβατικότητας, με το να συζητούμε, να δημιουργούμε εντυπώσεις και να αφήνουμε να εννοηθεί ότι το δημόσιο σχολείο είναι ξέφραγο αμπέλι», δηλώνει σε συνέντευξή της στον «Π» η υπουργός Παιδείας, Αθηνά Μιχαηλίδου, σημειώνοντας παράλληλα ότι για να δούμε πραγματική αλλαγή εκεί και όπου υπάρχει πρόβλημα, θα πρέπει από τους ισχυρισμούς και τις υπόνοιες να περάσουμε στις καταγγελίες. Η υπουργός μιλά μεταξύ άλλων για τα μέτρα που λαμβάνει το Υπουργείο Παιδείας προς αντιμετώπιση του προβλήματος της παραβατικότητας στα σχολεία, για την απαγόρευση της χρήσης κινητών, η οποία κατά την ίδια, έφερε αποτέλεσμα, και το εναλλακτικό σχολείο για μαθητές με ακραία παραβατική συμπεριφορά.
Το θέμα της παραβατικότητας και των κοινωνικών προβλημάτων που ταλαιπωρούν τα σχολεία επανήλθε τις τελευταίες ημέρες στο προσκήνιο. Λίγο οι καταγγελίες που βλέπουν συχνά πυκνά το φως της δημοσιότητας, λίγο η νέα σειρά του Netflix «Αdolescence», η συζήτηση συνεχίζεται. Έχετε δει τη σειρά; Σας προβληματίζει καθόλου το ενδεχόμενο τα όσα πραγματεύεται να συμβαίνουν, σε κάποιο βαθμό και στην Κύπρο;
Δεν έχω ακόμα δει τη σειρά αλλά έχω διαβάσει κριτικές. Ναι, θα πρέπει να τη δουν γονείς και εκπαιδευτικοί, αλλά και έφηβοι για προβληματισμό. Σίγουρα οι κίνδυνοι υπάρχουν γι’ αυτό επενδύουμε στη σωστή πληροφόρηση των νέων μας, ώστε να τους καλλιεργήσουμε την ψυχική ανθεκτικότητα και να δώσουμε ευκαιρίες υγιούς απασχόλησης. Σεμινάρια και δράσεις προς γονείς, εκπαιδευτικούς και μαθητές οργανώνονται συστηματικά πια για να βοηθήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση.
Επειδή μιλάμε για τέτοιου είδους ζητήματα, δεν μπορώ να μην σας ρωτήσω για τα όσα αναφέρθηκαν την περασμένη Τετάρτη στη Βουλή και πιο συγκεκριμένα στην Επιτροπή Παιδείας. Μετά τις αναφορές για βία στα σχολεία, χρήση ουσιών, προχθές είχαμε και καταγγελίες για σωματεμπορία. Τι έχετε να πείτε γι’ αυτό;
Δεν βοηθά ούτε είναι σωστό να αναφερόμαστε σε μεμονωμένα περιστατικά και να τα γενικεύουμε, γιατί έτσι κάνουμε σοβαρή ζημιά στο δημόσιο σχολείο. Εκεί που υπάρχουν οι ισχυρισμοί για τέτοια θέματα, πρέπει να γίνονται αναφορές και καταγγελίες αντί να αφήνονται υπόνοιες και να αιωρείται ό,τι πιο σαθρό για το δημόσιο σχολείο - το σχολείο που δεν είναι έτσι! Το να το συζητούμε και να αφήνεται να εννοηθεί ότι τα σχολεία μας είναι ξέφραγο αμπέλι -κάτι το οποίο δεν ισχύει- δεν λύνουμε το πρόβλημα, εκεί και όπου υπάρχει. Αντίθετα, δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις για τα σχολεία μας. Υπάρχει στρατηγική, υπάρχουν δράσεις διαχείρισης και πρόληψης. Εργαζόμαστε για ένα ασφαλές σχολείο και σε αυτό οφείλουμε όλοι οι συμβαλλόμενοι να συνεισφέρουμε και ταυτόχρονα να διαφυλάξουμε την εικόνα του δημόσιου σχολείου.
Να δεχτούμε ότι η σωματεμπορία και τα διάφορα ακραία, μπορεί να είναι μεμονωμένα περιστατικά. Ωστόσο, δεν μπορεί να μην διαπιστώνετε και εσείς ότι η βία γενικά στα σχολεία μας έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.
Το διαπιστώνουμε και αυτός είναι και ο λόγος που έχουμε διαμορφώσει μια συγκροτημένη στρατηγική, βασισμένη σε επιστημονικά στοιχεία, στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνονται μέτρα, υλοποιούνται ενέργειες διαχείρισης και δράσεις πρόληψης, που αφορούν το σχολείο, όπως η ενδυνάμωση του ρόλου του σχολικού συμβούλου, του υπεύθυνου καθηγητή τμήματος, η εγκατάσταση καμερών ασφαλείας κ.ά.
Ακολουθούμε συγκεκριμένες δράσεις και λαμβάνουμε μέτρα μέσα από την εθνική στρατηγική για τη βία και την παραβατικότητα στα σχολεία, όπου σε συνεργασία και με άλλους φορείς του κράτους το σχολείο ενεργεί. Το θέμα της βίας είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο. Αφορά την οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία, την κοινότητα, το βλέπουμε στα γήπεδα. Εκείνο που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι η πρόληψη. Να προλάβουμε καταστάσεις από νωρίς. Αυτός είναι και ο λόγος που έχουμε εντάξει προγράμματα αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων από το νηπιαγωγείο, από την προδημοτική. Ακόμη έχουμε πάρει μέτρα για μείωση των βανδαλισμών στα σχολεία, με φρουρούς σε λύκεια και γυμνάσια, κάμερες στα σχολεία κ.ά.
Το πιο μεγάλο όμως στοίχημα επαναλαμβάνω είναι η πρόληψη και γι’ αυτό έχουμε θεσμοθετήσει σειρά μέτρων που έχουν να κάνουν με την ενδυνάμωση του ρόλου του συμβούλου, του υπευθύνου καθηγητή, του ρόλου του σχολείου και τη σχέση με την οικογένεια. Λαμβάνουμε μέτρα και σε ό,τι αφορά θέματα διαδικτύου. Ένα φαινόμενο που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είναι ο εκφοβισμός μέσω διαδικτύου, όπου και εδώ λαμβάνουμε μέτρα, αλλά χρειάζεται και η συμβολή της οικογένειας.
Η απαγόρευση της χρήσης κινητών στα σχολεία, έφερε θεωρείτε αποτέλεσμα;
Ήδη βλέπουμε θετικά αποτελέσματα. Για εμάς μόνο και μόνο το γεγονός ότι το διάλειμμα τα παιδιά δεν είναι όλη την ώρα πάνω από ένα κινητό, να βλέπουν βίντεο, να βγάζουν φωτογραφίες, αλλά συμμετέχουν σε άλλες πιο δημιουργικές δραστηριότητες, είναι θετικό. Τα ίδια τα σχολεία μας ενημερώνουν για καλές πρακτικές στο θέμα αυτό, αλλά και για δημιουργικές ενασχολήσεις των παιδιών.
Με το εναλλακτικό σχολείο, για τους μαθητές με ακραία παραβατική συμπεριφορά πού βρισκόμαστε;
Το εναλλακτικό σχολείο είναι σοβαρό βήμα προς τη συμπεριληπτική εκπαίδευση και έχει λειτουργήσει από τα τέλη Φεβρουαρίου, στον χώρο του Περιβαλλοντικού Κέντρου στην Αθαλάσσα. Όλα έγιναν όπως είχαμε προαναγγείλει. Στο πρόγραμμα αυτή τη στιγμή συμμετέχουν τέσσερα παιδιά, του γυμνασίου, κάτω των 15 ετών, τα οποία για διάφορους λόγους δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα του σχολείου τους. Εκεί διδάσκονται τα μαθήματά τους, προκειμένου τον Ιούνιο να δώσουν κανονικά εξετάσεις, και ακολουθούν και το ατομικό τους πρόγραμμα στήριξης. Στόχος είναι τον Σεπτέμβριο, μετά από αξιολόγηση, να επιστρέψουν πίσω στο σχολείο τους.
Εναλλακτικά προγράμματα φοίτησης θα δούμε και σε άλλες επαρχίες ή προς το παρόν θα μείνετε μόνο στη Λευκωσία;
Πρώτα θέλουμε να δούμε πώς θα κυλήσει το πρόγραμμα στη Λευκωσία και μετά να το επεκτείνουμε. Δεν θέλουμε να βιαστούμε.
Να πάμε τώρα σε ένα άλλο ζήτημα που απασχολεί μαθητές και εκπαιδευτικούς, το οποίο δεν είναι άλλο από την κτηριακή κατάσταση των σχολικών μονάδων. Έχουμε σχολεία παλιά, χωρίς κλιματιστικά, με λυόμενες τάξεις, χωρίς πρόσβαση σε ΑμεΑ. Κάνει κάτι το υπουργείο για το συγκεκριμένο θέμα;
Βεβαίως και κάνουμε. Αρχικά να πούμε ότι τα τελευταία δύο χρόνια έχουν διπλασιαστεί τα κονδύλια για τις υποδομές. Χρειαζόμαστε ναι και άλλα κονδύλια, γιατί τα κτήρια μας είναι παλιά. Επίσης, ανακαινίζουμε και τα ηλεκτρολογικά δίκτυα των σχολείων μας, κάτι που σε κάποια σχολεία δεν έγινε ποτέ. Κάνουμε αυτό που έπρεπε να γίνει εδώ και δεκαετίες. Την ίδια στιγμή που έχουμε καταρτίσει και ένα πρόγραμμα με τα σχολεία στα οποία πρέπει να γίνουν επεκτάσεις/ανακαινίσεις. Μιλάμε για έργα που δεν μπορούν να είναι έτοιμα από τη μια ημέρα στην άλλη. Χρειάζεται χρόνος και μπαίνουν προτεραιότητες. Πάντα βασική μας προτεραιότητα είναι η ασφάλεια των παιδιών. Όσον αφορά την προσβασιμότητα για παιδιά και εκπαιδευτικούς ΑμεΑ, να πούμε ότι όλα τα καινούργια σχολεία είναι προσβάσιμα, αλλά και εκεί που δεν έχουν ληφθεί οι σχετικές πρόνοιες, όταν έχουμε σχετική αναφορά, επεμβαίνουμε και λαμβάνουμε μέτρα.
Yπάρχουν όμως και σχολεία τα οποία αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεν έχουν αίθουσες πολλαπλής χρήσης για γιορτές, εκδηλώσεις κ.λπ. και διεξάγονται έξω στην αυλή.
Το γνωρίζουμε και όπως είπα έχουμε προσδιορίσει τα δεδομένα και τις αδυναμίες και υλοποιούμε αυτά που δεν επιλύθηκαν για δεκαετίες. Ο σχεδιασμός μας είναι ολοκληρωμένος και έχουν τεθεί άμεσες και μεσοπρόθεσμες προτεραιότητες. Παράλληλα, εργαζόμαστε μαζί με τον Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού (ΚΟΑ) ούτως ώστε κονδύλια που ήδη διαθέτει ο οργανισμός, να αξιοποιηθούν για σχολικούς χώρους. Αυτό θα βοηθήσει και στο κομμάτι της προώθησης του αθλητισμού, αλλά και στο να μένουν ανοικτά και τα απογεύματα τα σχολεία μας, άλλος ένας στόχος που έχουμε θέσει ως υπουργείο. Ήδη σε αρκετές περιπτώσεις όπου σχολικές εφορείες πήραν την πρωτοβουλία και βρήκαν τρόπους ούτως ώστε τα σχολεία να παραμένουν ανοικτά και τα απογεύματα, έχουμε δει ότι αυτό πετυχαίνει. Υπάρχουν σχολεία που μένουν ανοικτά καθ' όλη τη διάρκεια του 24ωρού και περιορίστηκαν τα περιστατικά βανδαλισμών ή παρόμοιας φύσεως προβλήματα. Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι όταν τα παιδιά αισθάνονται ότι το σχολείο τους ανήκει, ότι είναι το δεύτερό τους σπίτι, δεν θέλουν να προκαλέσουν την οποιαδήποτε ζημιά.
Με την εγκατάσταση κλιματιστικών πού βρισκόμαστε; Θα προλάβετε το χρονοδιάγραμμα της εγκατάστασης κλιματιστικών σε όλα τα σχολεία εντός τριετίας;
Δεν γίνεται απλή εγκατάσταση κλιματιστικών. Γίνεται και πλήρης ηλεκτρολογική αναβάθμιση του δικτύου του κάθε σχολείου. Είναι 800 όλα τα σχολεία μας. Σε κάποια από αυτά έχουν ήδη προχωρήσει από μόνοι τους οι σύνδεσμοι γονέων και έχουν εγκαταστήσει κλιματιστικά, σε κάποια άλλα προχωρούμε εμείς στη βάση προγράμματος που έχουν καταρτίσει οι σχολικές εφορείες. Περίπου 1.500 κλιματιστικά έχουν ήδη τοποθετηθεί, προχωρούμε σήμερα με την εγκατάσταση εκατοντάδων άλλων κλιματιστικών που πρέπει να τοποθετηθούν, την ίδια στιγμή που γίνεται και δουλειά από πλευράς ηλεκτρολόγων και ΑΗΚ, τόσο στο κομμάτι της αναβάθμισης των δικτύων όσο και στο κομμάτι των ελέγχων μετά την εγκατάσταση. Δεν θα αφήσουμε να λειτουργήσει κλιματιστικό χωρίς να δώσει το πράσινο φως η ΑΗΚ. Αντιλαμβάνεστε είναι θέμα ασφάλειας. Δεν μας ενοχλεί αν υπάρχει μια μικρή καθυστέρηση στα χρονοδιαγράμματα, έτσι και αλλιώς προηγουμένως δεν είχαμε καθόλου κλιματιστικά, φτάνει τα κλιματιστικά που θα μπουν να λειτουργούν με ασφάλεια. Η εγκατάσταση των κλιματιστικών είναι μονόδρομος. Πρέπει και θα γίνει. Μπορεί να υπάρχουν καθυστερήσεις αλλά τουλάχιστον γίνεται σωστά. Οφείλω όμως να αναφέρω ότι παράλληλα με την εγκατάσταση κλιματιστικών, υιοθετούμε και άλλα μέτρα για βελτίωση της θερμικής άνεσης στα σχολεία μας, αυτά που προτείνει και το ΕΤΕΚ, όπως είναι οι ανεμιστήρες, η μόνωση των ταρατσών, αύξηση των χώρων πρασίνου, κ.ά.
Να δούμε λίγο κυρία υπουργέ και το κομμάτι της τεχνικής εκπαίδευσης. Γενικά είναι παραδεκτό ότι υπάρχουν στην αγορά εργασίας ανεκπλήρωτες ανάγκες σε τεχνικά επαγγέλματα. Ψάχνουμε και δεν βρίσκουμε τεχνίτες. Τι κάνετε για να προωθήσετε την τεχνική εκπαίδευση;
Η ανάπτυξη της τεχνικής εκπαίδευσης είναι μια από τις προτεραιότητες της κυβέρνησής μας. Είμαστε από τις τελευταίες χώρες στην ΕΕ σε σχέση με το ποσοστό συμμετοχής στην τεχνική εκπαίδευση. Στην Ευρώπη το 50% των μαθητών μέσης φοιτά σε τεχνικό σχολείο. Εμάς το αντίστοιχο ποσοστό είναι κάτω από το 30%. Πώς θα το αυξήσουμε αυτό το ποσοστό; Mε δράσεις όπως τεχνολογικός εκσυγχρονισμός των τεχνικών, βελτίωση των προγραμμάτων, διασύνδεση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, ανάπτυξη των μεταλυκειακών ινστιτούτων όπου όλοι οι απόφοιτοί τους βρίσκουν με την ολοκλήρωση της φοίτησής τους δουλειά στο αντικείμενό τους. Μέσα σε όλα τα άλλα εντάσσουμε και τον θεσμό του τεχνικού γυμνασίου, ο οποίος είναι καινοτομία για την Ευρώπη και μια πολύ σημαντική απόφαση για τη χώρα μας.
Εξηγήστε μας λίγο πώς θα λειτουργεί ο θεσμός και πού αποσκοπεί;
Στόχος μας είναι η εξοικείωση των παιδιών νωρίς, από την Α΄ γυμνασίου, με τα τεχνικά επαγγέλματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι ωθούμε όλα τα παιδιά στην τεχνική. Τους καλλιεργούμε αυτές τις δεξιότητες ούτως ώστε να είναι ενημερωμένα τα παιδιά. Από τον Σεπτέμβριο 2025 θα έχουμε δύο τεχνικά γυμνάσια ένα στη Λευκωσία και ένα στη Λεμεσό, τα οποία θα λειτουργούν μέχρι το απόγευμα.
Εκτός των τεχνικών επαγγελμάτων, στο κομμάτι της ανάπτυξης- προώθησης του επαγγελματικού προσανατολισμού. Τι κάνει το υπουργείο; Είχατε αναφερθεί στο παρελθόν σε επαγγελματικό προσανατολισμό από την έκτη τάξη του δημοτικού. Έχει προχωρήσει το πρόγραμμα;
Έχει ήδη ξεκινήσει. Τα πρώτα αποτελέσματα από την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος σε αριθμό δημοτικών σχολείων είναι πολύ ενθαρρυντικά καθώς βλέπουμε ότι τα παιδιά αρχίζουν να εξοικειώνονται με το τι είναι επαγγελματικός προσανατολισμός, αντί να περιμένουμε στην Γ΄ γυμνασίου, να τα μάθουν όλα και να είναι και σε θέση να αποφασίσουν αν θα πάνε λύκειο ή τεχνική σχολή. Είναι σημαντικό το να αποκτήσουν αυτά τα εφόδια από νωρίς. Να ξέρουν τι σημαίνει όταν μιλάμε για επιλογές, κριτήρια, ανάγκες στην αγορά εργασίας κ.ά.
Αύριο στον «Π» το δεύτερο μέρος της συνέντευξης.
