Για μια νέα στρατηγική στα θέματα ασφάλειας του Ισραήλ μίλησε στο politis.com.cy η πολιτική αναλύτρια και ειδική σε θέματα Μέσης Ανατολής Ευανθία Κουλουριώτη, λέγοντας ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ξανασχεδιάζει τον χάρτη επιρροής γύρω από τα σύνορα του κράτους του Ισραήλ. Αυτή η νέα στρατηγική ασφάλειας, όπως είπε, είναι αποτέλεσμα των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου και της μετατόπισης που προκάλεσαν στην οπτική γωνία των ισραηλινών πολιτικών και στρατιωτικών αξιωματούχων.
Η ομιλία του Νετανιάχου και το μεγάλο δίλημμα
«Την περασμένη Κυριακή», ανέφερε η κ. Κουλουριώτη, «κατά τη διάρκεια μιας τελετής αποφοίτησης αξιωματικών των Δυνάμεων Άμυνας του Ισραήλ (IDF), ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου έκανε μια σειρά σημαντικών παρατηρήσεων που αφορούσαν τρία βασικά ζητήματα: Συρία, Γάζα και Λίβανο».
Η κ. Κουλουριώτη ανέφερε ότι «ο Νετανιάχου επιβεβαίωσε ότι θα φέρει πίσω όλους ανεξαιρέτως τους Ισραηλινούς ομήρους από τη Γάζα, ότι η Χαμάς δεν θα ελέγχει τη Λωρίδα και ότι η κυβέρνησή του θα εργαστεί για τον αφοπλισμό τους». Η δήλωση αυτή, όπως τόνισε, είναι πολύ σημαντική για διάφορους λόγους.
«Όσον αφορά τους υπόλοιπους ισραηλινούς ομήρους», τόνισε, «που κρατούνται από τη Χαμάς, μπορεί να ειπωθεί ότι ο Νετανιάχου, παρά τις αμφιβολίες, εξακολουθεί να δεσμεύεται στη συμφωνία ανταλλαγής που ξεκίνησε στα μέσα του περασμένου μήνα». Ωστόσο, σημείωσε, «εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το όραμα του Νετανιάχου και της κυβέρνησής του για τη μορφή της δεύτερης φάσης. Εξήγησε δε ότι ο Νετανιάχου βρίσκεται σε δίλημμα διότι από τη μια υπάρχουν φωνές εντός του κυβερνητικού συνασπισμού οι οποίες τον προτρέπουν να μην προχωρήσει στη δεύτερη φάση, ενώ παράλληλα ασκείται αμερικανική πίεση για την έναρξή της».
Ακολούθως εκτίμησε ότι ο Νετανιάχου «πιστεύει ότι η επιστροφή στον πόλεμο θα είχε ως αποτέλεσμα περισσότερους όμηρους νεκρούς και τη δυσαρέσκεια του Τραμπ και της κυβέρνησής του, την υποστήριξη των οποίων χρειάζεται επειγόντως τόσο για την εκκένωση της Γάζας όσο και για το ιρανικό πυρηνικό ζήτημα». Από την άλλη πλευρά, υποστήριξε η κ. Κουλουριώτη, το πέρασμα στη δεύτερη φάση «θα σήμαινε τη βιώσιμη παύση του πολέμου και την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας, κάτι που απορρίπτουν αρκετοί υπουργοί της κυβέρνησής του, γεγονός που απειλεί να κατακερματίσει τον συνασπισμό και να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές, κάτι που ο Νετανιάχου δεν επιθυμεί σε αυτή τη φάση».
Το πιο πάνω δίλημμα, σημείωσε η κ. Κουλουριώτη, οδήγησε τον Νετανιάχου να αναζητήσει διέξοδο ζητώντας παράταση της πρώτης φάσης της συμφωνίας. «Αυτό», συνέχισε, «θα επιτρέψει την απελευθέρωση περισσότερων ομήρων, χωρίς να επιτραπεί η έναρξη της διαδικασίας ανοικοδόμησης της Γάζας ή η εφαρμογή μόνιμης κατάπαυσης του πυρός, ικανοποιώντας έτσι το εσωτερικό μέτωπο του Ισραήλ και τους υπουργούς της κυβέρνησής του, ενώ παράλληλα θα διατηρηθεί το σχέδιο του Τραμπ για τη μετεγκατάσταση των κατοίκων της Λωρίδας της Γάζας». Σημείωσε δε ότι η έναρξη της ανοικοδόμησης της Γάζας θα διαταράξει το σχέδιο του Τραμπ, το οποίο, μέχρι στιγμής, παραμένει θεωρητικό, παρά την υιοθέτησή του από την κυβέρνηση Νετανιάχου και πολλά κόμματα της αντιπολίτευσης στο Ισραήλ.
Χαμάς και επόμενη μέρα στη Γάζα
Όσον αφορά τον φάκελο της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, η κ. Κουλουριώτη ανέφερε πως «είναι βέβαιο ότι η όποια πολιτική πραγματικότητα για τη Γάζα την επομένη μέρα του πολέμου θα την αποκλείσει από τη διαχείριση της Λωρίδας. Ακόμη και η Χαμάς έχει πεισθεί ότι η διατήρηση του ελέγχου της Γάζας θα σημάνει την επιστροφή του πολέμου και έναν πιο αυστηρό αποκλεισμό της Λωρίδας».
Όσον αφορά τις εναλλακτικές λύσεις, τόνισε ότι «υπάρχουν τρεις επιλογές για τη μελλοντική διαχείριση της Γάζας. Η πρώτη είναι ότι η Παλαιστινιακή Αρχή θα αναλάβει τη διαχείριση της Λωρίδας της Γάζας μεταφέροντας εκεί δυνάμεις των υπηρεσιών ασφαλείας, δημιουργώντας μια συμμαχία με άλλες παλαιστινιακές παρατάξεις μακριά από τη Χαμάς και την Ισλαμική Τζιχάντ και διορίζοντας έναν διοικητικό αξιωματούχο που συνδέεται με τη Ραμάλα για να οικοδομήσει νέους θεσμούς». Εξήγησε ωστόσο ότι το κύριο εμπόδιο σε αυτή την πρόταση είναι η απόρριψη της από τον Νετανιάχου και την κυβέρνησή του, δικαιολογώντας το με την έλλειψη εμπιστοσύνης προς την Παλαιστινιακή Αρχή και ότι θα είναι απλώς ένα κάλυμμα για τη Χαμάς που θα αναδιοργανωθεί πολιτικά και στρατιωτικά».
Η δεύτερη επιλογή, όπως είπε, αφορά την αποδοχή της εφαρμογής του σχεδίου του Τραμπ για την απέλαση των κατοίκων της Γάζας. «Αυτό», πρόσθεσε, «σημαίνει ότι η Λωρίδα της Γάζας θα τεθεί πλήρως υπό ισραηλινή διαχείριση». Ακολούθως είπε ότι η πρόταση αυτή αντιμετωπίζει δύο εμπόδια: το να πείσει μια άλλη χώρα να δεχτεί δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιους και το αν οι κάτοικοι της Γάζας θα συμφωνήσουν να φύγουν.
Η κ. Κουλουριώτη ανέφερε ότι η Τρίτη επιλογή είναι να αποδεχθεί ο Τραμπ το εναλλακτικό αραβικό σχέδιο που επεξεργάζονται επί του παρόντος ορισμένες αραβικές χώρες, κυρίως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ. «Το σχέδιο», σημείωσε, «βασίζεται στη δημιουργία ενός αραβικού και ισλαμικού ταμείου που θα χρησιμοποιηθεί για την ανοικοδόμηση της Γάζας χωρίς να χρειαστεί να εκκενωθούν οι κάτοικοί της. Θα δημιουργηθεί επίσης μια νέα παλαιστινιακή διοίκηση που θα συντονίζεται με τις αραβικές χώρες, με την παρουσία αραβικών δυνάμεων που θα επιβάλλουν την ασφάλεια και θα αποτρέπουν τις επιθέσεις κατά του Ισραήλ». Η πρόταση αυτή, όπως εξήγησε, απαιτεί την έγκριση του Ισραήλ και της Αμερικής.
«Ως εκ τούτου», πρόσθεσε, «μπορούμε να πούμε ότι ο Νετανιάχου έχει δύο επιλογές: είτε να υιοθετήσει την απόφαση να επιστρέψει στον πόλεμο για να τερματίσει στρατιωτικά τη Χαμάς, είτε να υιοθετήσει ένα σχέδιο για το μέλλον της Γάζας που θα περιλαμβάνει εγγυήσεις για τον τερματισμό της πολιτικής και στρατιωτικής επιρροής της Χαμάς».
Λίβανος
Αναφερόμενη στον φάκελο του Λιβάνου, η κ. Κουλουριώτη είπε ότι «την ώρα που η Χεζμπολάχ έθαβε τους δύο γενικούς γραμματείς της, τον Χασάν Νασράλα και τον Χασίμ Σαφιεντίν, ο Νετανιάχου τόνιζε ότι οι IDF θα παραμείνουν εντός του Λιβάνου για να ασφαλίσουν τις βόρειες συνοριακές περιοχές και δεν θα αποσυρθούν. Ο Νετανιάχου αναφέρθηκε συγκεκριμένα σε πέντε στρατηγικούς λόφους όπου εξακολουθούν να σταθμεύουν οι IDF, ενώ τα λιβανέζικα μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι υπήρξαν συζητήσεις μεταξύ της λιβανέζικης κυβέρνησης και της επιτροπής παρακολούθησης με επικεφαλής την Ουάσιγκτον και ότι υπάρχει πιθανότητα οι IDF να αποχωρήσουν από τους λόφους αυτούς στις 18 του επόμενου μήνα».
Ωστόσο, τόνισε, «στις δηλώσεις του ο Νετανιάχου την περασμένη Κυριακή, διαβεβαίωνε ότι οι IDF θα παραμείνουν σε μια συνοριακή λωρίδα εντός του Λιβάνου με βάθος περίπου 300 μέτρων σε ορισμένες περιοχές και περίπου 1 χλμ. σε άλλες περιοχές υπό τον έλεγχό τους». Οι δηλώσεις αυτές, όπως είπε, «έγιναν παράλληλα με 14 ισραηλινές επιδρομές με στόχο στρατιωτικές εγκαταστάσεις και αποθήκες όπλων που ανήκουν στην πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ, που είναι ο μεγαλύτερος αριθμός επιθέσεων των IDF στο Λίβανο μέσα σε μία ημέρα από την κήρυξη της εκεχειρίας στις 26 Νοεμβρίου του περασμένου έτους». Ωστόσο, σημείωσε, το ερώτημα σχετικά με τη θέση της Χεζμπολάχ σε αυτή την ισραηλινή στρατιωτική παρουσία στο νότιο Λίβανο παραμένει.
Χεζμπολάχ
Η κ. Κουλουριώτη αναφέρθηκε και στην ομιλία του γενικού γραμματέα της Χεζμπολάχ Ναΐμ Κασέμ κατά τη διάρκεια της κηδείας των Χασάν Νασράλα και Χασίμ Σαφιεντίν την περασμένη Κυριακή, λέγοντας ότι ο Ναΐμ Κασέμ δήλωσε ότι η ευθύνη για την απομάκρυνση των ισραηλινών δυνάμεων από το νότιο Λίβανο ανήκει στην κυβέρνηση του Λιβάνου. «Αυτό», υποστήριξε, «σημαίνει ότι η Χεζμπολάχ, στην παρούσα φάση και στο εγγύς μέλλον, θα αποφύγει κάθε πρόκληση προς το Ισραήλ, εστιάζοντας σε εσωτερικά ζητήματα και στην αναδιοργάνωση της πολιτοφυλακής». Ωστόσο, συνέχισε, «όσοι βρίσκονται κοντά στη Χεζμπολάχ δεν κρύβουν την ικανοποίησή τους για τις δηλώσεις του Νετανιάχου. Η συνεχιζόμενη παρουσία των IDF στο νότιο Λίβανο έχει σημασία ως προς την προστασία του βόρειου Ισραήλ, αλλά δίνει στην πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ τη δικαιολογία να απορρίψει κάθε συζήτηση για παράδοση των όπλων της στο λιβανέζικο κράτος».
Εξήγησε δε ότι το αφήγημα που θα υιοθετήσουν οι αξιωματούχοι της Χεζμπολάχ στο επόμενο στάδιο σχετικά με το θέμα των όπλων τους είναι ότι αν η λιβανέζικη κυβέρνηση θέλει να πάρει αυτά τα όπλα, θα πρέπει πρώτα να απομακρύνει τα στρατεύματα του Ισραήλ από τον νότιο Λίβανο. «Αν αποτύχουν διπλωματικά», πρόσθεσε, «τότε τα όπλα της Χεζμπολάχ είναι η λύση». Ωστόσο η κ. Κουλουριώτη έθεσε ερώτημα για το όφελος μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός με το Λίβανο, αν δεν διαλυθεί η Χεζμπολάχ ως πολιτοφυλακή και δεν δημιουργηθεί μια σαφώς καθορισμένη ζώνη ασφαλείας στα σύνορα.
Συρία
Όσον αφορά τη Συρία, η κ. Κουλουριώτη είπε ότι «ο Νετανιάχου επιβεβαίωσε ότι το Ισραήλ δεν θα επιτρέψει στην Hay'at Tahrir al-Sham και στον Νέο Συριακό Στρατό να εισέλθουν στη νότια περιοχή της Συρίας και απαίτησε την απομάκρυνση όλων των όπλων στις επαρχίες Quneitra, Daraa και Sweida. Τόνισε επίσης ότι το ισραηλινό κράτος δεν θα επιτρέψει καμία απειλή για την κοινότητα των Δρούζων στη νότια Συρία». Αυτό, εξήγησε, «ευθυγραμμίζεται με τις δηλώσεις του Ισραηλινού υπουργού Άμυνας Ισραέλ Κατζ πριν από περίπου δύο για αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, ο οποίος υπέδειξε ότι η νότια Συρία θα βρίσκεται υπό ισραηλινή παρακολούθηση για θέματα ασφάλειας. Οι δηλώσεις αυτές αντανακλούν την έλλειψη εμπιστοσύνης της ισραηλινής κυβέρνησης στη νέα συριακή κυβέρνηση».
Ωστόσο, συνέχισε, «η πραγματικότητα που προσπαθούν να επιβάλουν σήμερα δεν τέθηκε ποτέ στην εποχή των Άσαντ, του πατέρα και του γιου, παρά τον σημαντικό ρόλο τους στον λεγόμενο άξονα της ιρανικής αντίστασης. Αυτή η πολιτική μπορεί να διαβαστεί μέσα από δύο παράλληλες διαδρομές. Η πρώτη είναι ότι το θρησκευτικό ιδεολογικό υπόβαθρο της νέας συριακής διοίκησης, της οποίας η Hay'at Tahrir al-Sham αποτελεί ένα μεγάλο μέρος, είναι εχθρικό προς το κράτος του Ισραήλ. Παρά τη ρεαλιστική πολιτική της ηγεσίας της νέας συριακής διοίκησης στην αντιμετώπιση των ισραηλινών στρατιωτικών κινήσεων, τόσο από αέρος όσο και από εδάφους, ο φόβος στο Ισραήλ έγκειται στο μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο μέλλον. Όσον αφορά τη δεύτερη, ο Νετανιάχου και η κυβέρνησή του είναι αποφασισμένοι να διαμορφώσουν έναν “κύκλο ασφαλείας” γύρω από το Ισραήλ για να αποτρέψουν την επανάληψη των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου, και αυτός ο κύκλος περιλαμβάνει τη νότια Συρία».
Οι Δρούζοι της Συρίας
Η κ. Κουλουριώτη αναφέρθηκε και στο θέμα των Δρούζων της Συρίας, λέγοντας πως «από την πρώτη κιόλας ημέρα της πτώσης του καθεστώτος Άσαντ, ήταν σαφές ότι οι πρεσβύτεροι της κοινότητας των Δρούζων, παρά τις διαβεβαιώσεις της νέας συριακής διοίκησης, δεν είχαν πρόθεση να παραδώσουν τον έλεγχο της ασφάλειας και της διοίκησης της επαρχίας». Πρόσθεσε δε ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν άμεσες επικοινωνίες μεταξύ των Δρούζων της Συρίας και των Δρούζων του Ισραήλ».
Στη συνέχεια είπε ότι «τη δεύτερη εβδομάδα μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, μια στρατιωτική αυτοκινητοπομπή που ανήκε στη νέα συριακή διοίκηση επιχείρησε να εισέλθει στην πόλη των Δρούζων Hadar, που βρίσκεται στη βόρεια επαρχία Quneitra. Ωστόσο, τα ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη επενέβησαν και εμπόδισαν την εν λόγω αυτοκινητοπομπή να εισέλθει στην πόλη». Εξήγησε δε ότι από την ισραηλινή οπτική γωνία, η διατήρηση της επαρχίας Σουίντα εκτός της εξουσίας της νέας συριακής διοίκησης σημαίνει, αφενός, ότι η επαρχία δεν θα αποτελέσει απειλή για το βόρειο Ισραήλ και, αφετέρου, ότι διατηρεί το χαρτί της Σουίντα ως χαρτί πίεσης στη νέα συριακή διοίκηση. «Η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Συρίας και Ισραήλ», πρόσθεσε, «μπορεί να αποτελέσει λύση σε αυτά τα τρέχοντα ζητήματα».
Όσον αφορά τη νέα συριακή κυβέρνηση, η κ. Κουλουριώτη είπε πως «φαίνεται ότι η πολιτική της στην παρούσα φάση βασίζεται στην αποφυγή σύγκρουσης με την κυβέρνηση Νετανιάχου, δεδομένων των πιο σημαντικών κρίσεων, κυρίως του ανατολικού συριακού αρχείου, της δεινής οικονομικής πραγματικότητας και των ζητημάτων που σχετίζονται με τα σύνορα με το Ιράκ και το Λίβανο».
Νέος χάρτης επιρροής για την προστασία του Ισραήλ
Καταλήγοντας, η κ. Κουλουριώτη ανέφερε ότι η ομιλία του Νετανιάχου την περασμένη Κυριακή δείχνει ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ξανασχεδιάζει τον χάρτη επιρροής γύρω από τα σύνορα του κράτους του Ισραήλ. «Τα βήματα αυτά», τόνισε, «μπορούν να ερμηνευθούν ως κατασκευή ενός προστατευτικού φράγματος και προετοιμασία για το ενδεχόμενο περαιτέρω στρατιωτικής δράσης που μπορεί να περιλαμβάνει το Ιράν και τους Χούθι στην Υεμένη». Ωστόσο, σημείωσε, τα βήματα αυτά μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. «Η παραμονή του Ισραήλ στο νότιο Λίβανο», όπως είπε, «χωρίς να επιβληθεί ο αφοπλισμός της Χεζμπολάχ είναι ένα δώρο στην πολιτοφυλακή, η οποία σίγουρα θα προετοιμαστεί για τον τέταρτο πόλεμό της με το Ισραήλ».
Όσον αφορά τη Συρία, η κ. Κουλουριώτη είπε ότι η άσκηση μεγαλύτερης πίεσης στη νέα συριακή διοίκηση την ώρα που η τελευταία προσπαθεί να ελέγξει την κατάσταση ασφαλείας στη Συρία, «μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία ιδεολογικών ομάδων που βλέπουν μια επίθεση κατά του Ισραήλ ως λογική αντίδραση». Επεσήμανε, τέλος, ότι η ομιλία υψηλών τόνων του Νετανιάχου την περασμένη Κυριακή είναι πολύ σημαντική, «καθώς επιβεβαιώνει ότι ο πόλεμος στην περιοχή δεν έχει τελειώσει ακόμη και ότι η επιστροφή της κλιμάκωσης είναι θέμα χρόνου».
