Ογδόντα χρόνια από τη συνθηκολόγηση των Ναζί στις 8 Μαΐου 1945, η ιδέα να γίνει η ημερομηνία αυτή -που θεωρείται σύμβολο απελευθέρωσης αλλά και πόνου- δημόσια αργία στη Γερμανία διχάζει τη χώρα. Καθώς μια αναζωπυρωμένη ακροδεξιά αμφισβητεί την "κουλτούρα μνήμης" της Γερμανίας, η επέτειος της προσεχούς Πέμπτης θα τιμηθεί σε ήρεμους τόνους. Ο πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ πρόκειται να εκφωνήσει ομιλία στο Ράιχσταγκ και νέοι θα διαβάσουν μαρτυρίες από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η 8η Μαΐου είναι αργία στη Γαλλία, τη Σλοβακία και την Τσεχική Δημοκρατία, όπως και η 9η Μαΐου στις περισσότερες πρώην σοβιετικές χώρες.
Ωστόσο, η Γερμανία δεν έχει ακόμη θεσπίσει κάποια εθνική γιορτή για να τιμήσει την επέτειο. Μόνο η πόλη-κράτος του Βερολίνου, όπου υπογράφηκε η συνθηκολόγηση, δίνει στους κατοίκους της φέτος ρεπό, όπως έκανε και το 2020 για την 75η επέτειο.
Σκεπτικισμός
Αρκετά από τα άλλα ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας, ιδίως στα πρώην κομμουνιστικά ανατολικά, σηματοδοτούν την ημερομηνία με μια "ημέρα μνήμης", η οποία δεν αποτελεί πλήρη αργία. Για παράδειγμα, το Βρανδεμβούργο, η Θουριγγία και η Σαξονία έχουν ορίσει την ημέρα ως ημέρα "απελευθέρωσης από τον εθνικοσοσιαλισμό". Η Εστέρ Μπετζαράνο, μια Εβραία επιζήσασα από το Άουσβιτς, ξεκίνησε το 2020 ένα αίτημα να οριστεί μόνιμα η 8η Μαΐου ως ομοσπονδιακή αργία με τους ίδιους όρους. Πέθανε την επόμενη χρονιά και το αίτημά της, που συγκέντρωσε 12.000 υπογραφές, δεν είχε μέχρι στιγμής επιτυχία.
Ο Βόλφγκανγκ Μπενζ, ιστορικός, δήλωσε ότι είναι "επιφυλακτικός" απέναντι στην ιδέα μιας νέας αργίας για την 8η Μαΐου, σημειώνοντας ότι η ιδέα εμφανίστηκε το 1985 με αφορμή την 40ή επέτειο. Ο τότε πρόεδρος της Δυτικής Γερμανίας, Ρίχαρντ φον Βάισακερ, εκφώνησε μια ομιλία που θεωρείται ευρέως ότι σηματοδότησε ένα σημείο καμπής στην αποτίμηση της ιστορίας των Γερμανών, λέγοντας ότι η 8η Μαΐου σηματοδοτεί "το τέλος μιας εκτροπής στη γερμανική ιστορία, ένα τέλος που φέρει σπόρους ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον". Εκείνη την εποχή οι υποστηρικτές της θέσπισης της αργίας είχαν το πάνω χέρι, είπε ο Μπενζ, αλλά "η προσπάθεια δεν είχε συνέχεια".
Μνήμη ενάντια στη λήθη
Σύμφωνα με τον Ομοσπονδιακό Οργανισμό για την Εκπαίδευση των Πολιτών (BpB), η απουσία δράσης για τον εορτασμό της 8ης Μαΐου σε εθνικό επίπεδο αντανακλά μια "συναίνεση σιωπής σχετικά με αυτή την αμφίσημη ημερομηνία που διαρκεί εδώ και δεκαετίες". Μέρος της αμφιθυμίας οφείλεται στο γεγονός ότι για πολλούς Γερμανούς το τέλος του πολέμου συνδέεται όχι μόνο με την ήττα της ναζιστικής δικτατορίας αλλά και με την εκδίωξη γερμανικών μειονοτήτων από εκτάσεις της ανατολικής Ευρώπης. Στην ομιλία του, ο Βάισακερ μίλησε επίσης για "το τέλος του πολέμου ως αιτία φυγής, εκδίωξης και στέρησης της ελευθερίας", προσθέτοντας ότι "η αιτία ανάγεται στην αρχή της τυραννίας που προκάλεσε τον πόλεμο". Τα δεινά των γερμανικών μειονοτήτων είναι ένα επιχείρημα που χρησιμοποιείται συχνά από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) για να αντιταχθεί στην ιδέα της αργίας της 8ης Μαΐου.
Όταν το αριστερό κόμμα Linke κατέθεσε πρόταση για μια τέτοια γιορτή στο ανατολικό κρατίδιο της Θουριγγίας, ο Σάσα Σλέσερ, τοπικό μέλος του AfD, δήλωνε ότι "μια αργία δεν μπορεί να αποδώσει δικαιοσύνη σε αυτή την πολύπλοκη ιστορία". Οι συνάδελφοί του από το AfD χαιρέτισαν την απόρριψη της πρότασης από άλλα κόμματα ως "σημαντική επιτυχία για μια πιο ισορροπημένη κουλτούρα μνήμης" και απόδειξη ότι "δεν είναι πλέον μόνοι" με αυτή τη θέση. Το κόμμα έχει ενισχύσει τη θέση του με τις σταθερές εκλογικές του επιτυχίες από την ίδρυσή του το 2013. Αυτό κορυφώθηκε με την καλύτερη επίδοσή του στις γενικές εκλογές του Φεβρουαρίου με ποσοστό άνω του 20% των ψήφων.
Κατά τη διάρκεια εκείνης της τελευταίας προεκλογικής εκστρατείας, ο ψηφοφόρος του AfD Ενρίκο Σουλτς, στο Βρανδεμβούργο, δήλωσε στο AFP ότι "θα πρέπει σιγά-σιγά να επιστρέψουμε στην κανονικότητα - δεν έχει απομείνει σχεδόν κανείς που να έχει ζήσει και να θυμάται όλη αυτή την ασχήμια". Και σε δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο, για πρώτη φορά περισσότεροι άνθρωποι συμφώνησαν παρά διαφώνησαν με τη δήλωση ότι η Γερμανία πρέπει να αφήσει πίσω το ναζιστικό παρελθόν της και μια νέα αργία σε αυτό το στάδιο "δεν θα είχε πολύ νόημα". Σύμφωνα όμως με τον Μπενζ, οι νεότερες γενιές "πρέπει να γνωρίζουν τι συνέβη και πρέπει να γνωρίζουν γιατί ο γερμανικός λαός θα εξακολουθεί να κρίνεται για όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια του ναζισμού σε 10, 20 ή 100 χρόνια".
Πηγή: AFP
