Αν ρωτήσετε την Ανδρούλλα κατά πόσο ανατρέχει στο παρατηρητήριο τιμών καυσίμων πριν πάει να γεμίσει το αυτοκίνητό της και αναλόγως επιλέγει πού θα πάει, θα σας απαντήσει ναι. Αν υποβάλετε την ίδια ερώτηση στον Μάρκο, θα σας απαντήσει «όχι». Αν υποβάλετε την ίδια ερώτηση στον Γρηγόρη, θα σας ρωτήσει «τι είναι αυτό;». Αυτή τη διαφοροποίηση στην καταναλωτική συμπεριφορά κανένας μας δεν κάθισε να την αναλύσει. Όμως όλοι τρέχουμε να κάνουμε εισηγήσεις για νέα παρατηρητήρια τιμών και άλλα ανάλογα μέτρα.
Ίσως ο πιο διάφανος τομέας σε θέματα τιμών και προϊόντων πώλησης είναι αυτός των καυσίμων. Όχι μόνο υπάρχουν οι πληροφορίες διαθέσιμες στο διαδίκτυο, υπάρχουν και στους σταθμούς βενζίνης και μάλιστα είναι αναρτημένες και ευδιάκριτες πριν καν εισέλθει κάποιος σε αυτούς. Σημειώστε πως ουσιαστικά οι σταθμοί αυτοί πωλούν 4-5 απόλυτα ομοιόμορφα προϊόντα, άρα η σύγκριση είναι εξαιρετικά εύκολη. Συγκρίνετε αυτό το σκηνικό με αντίστοιχο στις υπεραγορές.
Προσωπικά ταξιδεύω μεταξύ τριών πόλεων και καταγράφω την ίδια μέρα, σε μια διαδρομή, διαφορές στις τιμές έως και 10 σεντ το λίτρο, μόνο από τις πινακίδες. Από τα στοιχεία στο διαδίκτυο η διαφορά μπορεί να φτάσει και στα 15 σεντ. Αν λάβει κάποιος υπόψη του τα «συστατικά» της τελικής τιμής (δηλαδή την τιμή πριν τους φόρους), τότε η διαφορά των 15 σεντ είναι ΤΕΡΑΣΤΙΑ. Όμως υπάρχει… παρά την πλήρη διαφάνεια.
Από τη μέρα που «άνοιξε» η αγορά των καυσίμων, το μόνο που ακούμε είναι ότι λίγο πολύ μας κλέβουν. Μήπως είναι καιρός να διερωτηθούμε ότι άλλο επιφανειακή οικονομική θεωρία και άλλο πραγματική οικονομία (ανθρώπινη συμπεριφορά); Μήπως πρέπει να διερωτηθούμε γιατί η πώληση βενζίνης 95 οκτανίων στην οδό Κολωνακίου στη Λεμεσό δεν είναι το ίδιο με την πώληση βενζίνης 95 οκτανίων στις Χαλεπιανές; Μήπως πρέπει να διερωτηθούμε κατά πόσο το πρόβλημα πηγάζει από αλλού (πώς ξεκίνησε το άνοιγμα της αγοράς);
Δεν γνωρίζω και δεν θα μαντέψω. Απλά το καταγράφω ως προβληματισμό. Είναι ξεκάθαρο ότι για τον Α ή Β λόγο οι καταναλωτές δεν λαμβάνουν τόσο υπόψη τους τα παρατηρητήρια τιμών ώστε αυτό να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στη διαμόρφωση τιμών πώλησης. Επιπρόσθετα η δημοσιοποίηση των παρατηρητηρίων δεν παρέχει πληροφόρηση αποκλειστικά στους καταναλωτές. Την παρέχει και στους πωλητές. Αν οι πρώτοι δεν εκμεταλλεύονται ορθολογιστικά (όπως το αντιλαμβάνεται ο καθένας μας), ποιο, νομίζετε, θα είναι το αποτέλεσμα αν το πράξουν οι δεύτεροι; Μήπως αυτή η δημοσιοποίηση θα οδηγήσει τους πολύ πιο φθηνούς να γίνουν λιγότερο πιο φθηνοί; Μήπως αυτή η πρακτική θα ωθήσει παραγωγούς και λιανοπωλητές να αυξήσουν τον αριθμό των προϊόντων και να διαφοροποιήσουν τη συσκευασία τους (αυξάνοντας το κόστος και τις τιμές) για να μην γίνεται εύκολα η σύγκριση που επιδιώκουμε;
Ζούμε σε ένα περιβάλλον όπου η πληροφόρηση έχει τεράστια αξία… για όσους έχουν τον χρόνο, τις γνώσεις, τη δυνατότητα και τους πόρους να την αναλύσουν και να την αξιολογήσουν σωστά. Όσο πιο μεγάλος είναι ο όγκος των πληροφοριών και όσο πιο περίπλοκη είναι η πληροφόρηση τόσο αυτή θα χρησιμοποιείται προς όφελος αυτού που θα έχει τον χρόνο, τη γνώση, τη δυνατότητα και τους πόρους να το πράξει. Δυστυχώς, όσο έξυπνα και να γίνουν τα έξυπνα τηλέφωνά μας, οι υπερ-υπολογιστές των πωλητών θα είναι πολύ πιο έξυπνοι και μάλιστα θα είναι επανδρωμένοι με ειδικούς. Άρα;
* Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές
