Αύξηση των τιμών ενέργειας και του πληθωρισμού, διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού και τελικά μια νέα παγκόσμια ύφεση αποτελούν τα σενάρια που εξετάζουν αναλυτές σε όλο τον κόσμο μετά την επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν. Σχεδόν όλοι αναμένουν αύξηση των τιμών του πετρελαίου με το άνοιγμα των αγορών τη Δευτέρα, ειδικά μετά την έγκριση από το ιρανικό Κοινοβούλιο πρότασης για το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, η οποία αναμένει την τελική έγκριση από το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας (αργά χθες το βράδυ).
Αναλυτές προειδοποιούν ότι μια παρατεταμένη διακοπή θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές στα $120-150 ανά βαρέλι, προκαλώντας σημαντική αστάθεια στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Η Citigroup εκτιμά ότι το αργό Brent θα μπορούσε να εκτοξευθεί στα $90 ανά βαρέλι σε περίπτωση κλεισίματος.
Παρά τις απειλές, οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι είναι απίθανο το Ιράν να προχωρήσει σε πλήρες κλείσιμο, καθώς θα βλάψει τη δική του οικονομία και θα προκαλέσει διεθνή αντίδραση. Ωστόσο, η απλή απειλή αρκεί για να κρατήσει τις αγορές και τους πολιτικούς σε επιφυλακή, καθιστώντας την αποκλιμάκωση της κρίσης επιτακτική ανάγκη για την παγκόσμια οικονομική σταθερότητα.
«Σε ένα ακραίο σενάριο, στο οποίο το Ιράν αναλάβει άμεση δράση ή στοχεύσει τις περιφερειακές υποδομές πετρελαίου, οι τιμές του πετρελαίου θα σημειώσουν απότομη άνοδο», δήλωσε στους FT ο Jorge León, επικεφαλής γεωπολιτικής ανάλυσης στην εταιρεία συμβούλων ενέργειας Rystad. «Ακόμη και αν δεν υπάρξουν άμεσα αντίποινα, οι αγορές είναι πιθανό να αποτιμήσουν υψηλότερο γεωπολιτικό κίνδυνο [και] αναμένεται άνοδος των τιμών του πετρελαίου».
Τα Στενά του Ορμούζ αποτελούν τη μοναδική θαλάσσια είσοδο προς τον Περσικό Κόλπο, συνδέοντας τον κόλπο με τον Ινδικό Ωκεανό. Στο στενότερο σημείο τους έχουν πλάτος μόλις 33 χιλιόμετρα, ενώ οι ναυτιλιακές λωρίδες είναι ακόμα πιο περιορισμένες. Μέσω αυτού του κρίσιμου σημείου διέρχεται καθημερινά περίπου το 20-25% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου, ισοδυναμώντας με 21 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Επιπλέον, περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) διακινείται μέσω αυτής της διαδρομής.
Η Σαουδική Αραβία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου παγκοσμίως, μετέφερε 5,5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως μέσω του Ορμούζ το 2024, που αντιστοιχεί στο 38% της συνολικής ροής αργού στα Στενά. Το Κατάρ εξήγαγε περίπου 81 εκατομμύρια τόνους LNG το 2023 και ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εξήγαγαν 4 εκατομμύρια τόνους, συμβάλλοντας συνολικά στο 21% της παγκόσμιας προμήθειας.
Η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα ενεργειακής ασφάλειας, καθώς το 70% των όγκων LNG του Κατάρ εξάγονται στην Ασία και το 20% στην Ευρώπη. Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και το Βέλγιο θα χρειαστεί να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές LNG εάν η προμήθεια από το Κατάρ καταστεί απρόσιτη. Οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου είχαν ήδη αυξηθεί κατά 4,8% λόγω των ανησυχιών.
Κόστος ναυτιλίας
Οι επιπτώσεις στη ναυτιλία είναι ήδη εμφανείς (πριν το χτύπημα των ΗΠΑ), με τα ασφάλιστρα πολεμικού κινδύνου να κυμαίνονται από 0,05% έως 0,07% της αξίας του πλοίου για παραμονή επτά ημερών στην περιοχή. Για ένα Very Large Crude Carrier (VLCC) αξίας 100 εκατομμυρίων δολαρίων, το κόστος αυξάνεται από 125.000 σε 200.000 δολάρια. Σύμφωνα με την Clarksons Research, το κόστος ναύλωσης μεγάλων πετρελαιοφόρων μέσω του Ορμούζ έχει υπερδιπλασιαστεί, με την ημερήσια τιμή για ένα VLCC να εκτινάσσεται από $19.998 σε $47.609.
