Πριν από 19 ημέρες, στις 11 Μαρτίου 2025, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, Γιώργος Σαββίδης, ανακοίνωσε τον διορισμό Ερευνητικής Επιτροπής για διερεύνηση της διάθεσης στην κυπριακή αγορά οχημάτων από την ΕΕ, της εισαγωγής οχημάτων από τρίτες χώρες, καθώς και της ανάκλησης των οχημάτων αυτών, με αφορμή τα χιλιάδες οχήματα με ελαττωματικούς αερόσακους που κυκλοφορούν στην Κύπρο. Ως πρόεδρος της Επιτροπής διορίστηκε ο Μιχαλάκης Χριστοδούλου, πρώην δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, και ως επίτροποι οι Μιχάλης Βορκάς, πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, και Θεοδόσιος Χατζημιχαήλ, στέλεχος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Είχε προηγηθεί η τραγελαφική απόφαση διορισμού ανάλογης Επιτροπής από το Υπουργικό, την οποία ανακάλεσε λίγες μέρες μετά λόγω προχειρότητας.
Όροι εντολής
Η πρώτη συνεδρία της Ερευνητικής Επιτροπής για τους Takata θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Πέμπτη, 3 Απριλίου, στην οποία θα κληθούν να καταθέσουν οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου Εισαγωγέων Μηχανοκινήτων και Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΕΜΗΟ). Σύμφωνα με το διάταγμα για τους όρους εντολής της εν λόγω Επιτροπής, μεταξύ άλλων αυτή εντέλλεται όπως προβεί στη διεξαγωγή έρευνας για τις ρυθμίσεις και διαδικασίες που ακολουθήθηκαν στη Δημοκρατία για τις ανακλήσεις οχημάτων που προέρχονται από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς και για οχήματα που προέρχονται από τρίτες χώρες. Επίσης, θα διερευνηθούν θέματα ενημέρωσης, ελέγχων, εποπτείας, ενέργειες, παραλείψεις, ευθύνες αναφορικά με ελαττωματικούς αερόσακους. Για τα οχήματα από τρίτες χώρες, σημειώνεται συγκεκριμένα ότι θα πρέπει να διερευνηθεί τι οδήγησε «στην έκδοση της εγκυκλίου του Τμήματος Οδικών Μεταφορών, ημερ. 21 Μαρτίου 2017, που αφορούσε στις ανακλήσεις οχημάτων, καθώς και την εν γένει διαδικασία έκδοσης, παρακολούθησης και εφαρμογής της εν λόγω εγκυκλίου». Οι συνεδρίες της Επιτροπής θα είναι δημόσιες και θα διεξάγονται στην Αίθουσα Υπερείδης του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών (PIO) της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΥΠΕ, 21/3/2025).
Κενό στα μεταχειρισμένα
Πάντως, από ηλεκτρονική αλληλογραφία (email) που έχει στην κατοχή του ο «Πολίτης», φαίνεται ξεκάθαρα ότι ο υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Αλέξης Βαφεάδης, από το 2023 είχε ενημερωθεί λεπτομερώς από το Τμήμα Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ) για το θέμα της ανάκλησης οχημάτων. Η αναπληρώτρια διευθύντρια του ΤΟΜ, Ελένη Πίπη Χατζηκώστα, απέστειλε email, ημερομηνίας 13 Οκτωβρίου 2023, προς τον ίδιο τον υπουργό, κατόπιν δικών του οδηγιών, με το οποίο τον πληροφορεί τα της διαδικασίας των ανακλήσεων και καταλήγει στην πιο κάτω σύνοψη, στην οποία μάλιστα τού επισημαίνεται «το κενό που παρουσιάζεται με τα εισαγόμενα μεταχειρισμένα οχήματα»:
»Ι. Υπάρχουν περίπου εκκρεμείς 52.000 ανακλήσεις διαφορετικών ειδών που όμως δεν αντιστοιχούν σε αριθμό οχημάτων επειδή για ένα όχημα μπορεί να συντρέχουν μέχρι και 3 ανακλήσεις ταυτόχρονα
»ΙΙ. Μετά τη λήψη από το ΤΟΜ των μέτρων της αποστολής SMS και του εμποδίου στον περιοδικό τεχνικό έλεγχο, δηλαδή από τις 17/01/2023 μέχρι σήμερα στάλθηκαν από το ΤΟΜ 2.036 SMS (σ.σ. πρέπει να είναι τυπογραφικό λάθος το 2036… ο σωστός αριθμός, όπως φαίνεται πιο κάτω, πρέπει να είναι 2.306)
»III. Από τα 2.306 SMS ανταποκρίθηκαν 233 οχήματα (υπολείπονται 2.073)
»ΙV. Από τα 2.073 τα 33 είτε δεν παρουσιάστηκαν για τεχνικό έλεγχο είτε δεν τους επιτράπηκε ο περιοδικός τεχνικός έλεγχος (υπολείπονται 2.040)
»V. Από τα 2.040 των 271 έχει ακυρωθεί η εγγραφή τους και είναι πιθανόν να μην υπάρχουν, τα 169 είναι ακινητοποιημένα και για τα 1.600 δεν έχει παρέλθει ακόμη η ημερομηνία του επόμενου περιοδικού τεχνικού ελέγχου
»VI. Στις 02/08/2023 το ΤΟΜ εξέδωσε ανακοίνωση σε σχέση με τις ανακλήσεις οχημάτων
»VII. Να συζητηθεί το κενό που παρουσιάζεται με τα εισαγόμενα μεταχειρισμένα οχήματα και να εξεταστεί το ενδεχόμενο να παραπέμπονται όλα τα μεταχειρισμένα οχήματα στον αντιπρόσωπο για έλεγχο των ανακλήσεων πριν την εγγραφή τους στην Κυπριακή Δημοκρατία».
Εισήγηση
Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία, η κ. Χατζηκώστα του ΤΟΜ είχε εισηγηθεί να εξεταστεί «το ενδεχόμενο να παραπέμπονται όλα τα μεταχειρισμένα οχήματα στον αντιπρόσωπο για έλεγχο των ανακλήσεων πριν την εγγραφή τους στην Κυπριακή Δημοκρατία». Και με το ίδιο email της 13ης Οκτωβρίου του 2023, η αναπληρώτρια διευθύντρια του ΤΟΜ ενημέρωσε τον αρμόδιο υπουργό ότι «στις 12/10/2023 αποστάλθηκε σε όλους τους εισαγωγείς μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για επικαιροποίηση των στοιχείων που μας είχαν σταλεί τον Ιούλιο. Όμως μέχρι τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος δεν κατέστη δυνατό να λάβουμε πληροφόρηση από τις περισσότερες αντιπροσωπείες. Παρ' όλα αυτά σημειώνεται ότι, κατά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε χθες και μέχρι τη σύνταξη του παρόντος σημειώματος με τους εκπροσώπους των αντιπροσωπειών, μας λέχθηκε ότι δεν υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με τα στοιχεία του Ιουλίου καθότι ο μήνας Αύγουστος ήταν νεκρός μήνας.
»Ως εκ τούτου, με βάση τα στοιχεία που λάβαμε από τους αντιπροσώπους τον περασμένο Ιούλιο, όσον αφορά τις ανακλήσεις που βρίσκονται υπό υλοποίηση (περιλαμβάνονται ανακλήσεις που υλοποιούνται από το 2017), εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 95.000 εργασίες επιδιόρθωσης που οφείλονται σε ανακλήσεις, οι οποίες όμως δεν αντιστοιχούν σε ανάλογο αριθμό οχημάτων. Δηλαδή, με βάση την πληροφόρηση από τους εισαγωγείς για ένα όχημα ενδέχεται να εκκρεμούν περισσότερες της μίας ανάκλησης –μέχρι και τρεις διαφορετικές ανακλήσεις, όπως π.χ. η μία να είναι για αερόσακο, η άλλη για φρένα κ.λπ. Από τις πιο πάνω 98.000 εργασίες έχουν ολοκληρωθεί περίπου 46.000. Ωστόσο, οι αριθμοί αυτοί μεταβάλλονται συνεχώς λόγω συνεχόμενων προσθαφαιρέσεων εργασιών ανάκλησης και επιδιορθώσεων.
»Όπως έχουμε ενημερωθεί από τους εισαγωγείς, η επιδιόρθωση που οφείλεται σε ανάκληση τυγχάνει χειρισμού από τους εισαγωγείς ανάλογα με τη σοβαρότητα του προβλήματος που προκαλεί καθώς και τον βαθμό επικινδυνότητας. Στη συνέχεια, η σειρά υλοποίησης εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα που έχουν οι εισαγωγείς, σε εξαρτήματα και πόρους σε σχέση με τα συνεργεία επιδιόρθωσης που διαθέτουν.
»Στις 02/08/2023, το ΤΟΜ ανήρτησε στην ιστοσελίδα του εικονίδιο (banner) το οποίο παραπέμπει σε ανακοίνωση του Τμήματος και στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Safety Gate: το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ για επικίνδυνα μη εδώδιμα προϊόντα, στην οποία μπορούν οι πολίτες να λάβουν ενημέρωση για τα οχήματα για τα οποία υπάρχει ανάκληση. Η εν λόγω ενημέρωση αφορά οχήματα που έχουν εγγραφεί στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως εκ τούτου δεν περιλαμβάνει οχήματα που έχουν εισαχθεί μεταχειρισμένα από τρίτες χώρες. Για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα χειρισμού των μεταχειρισμένων οχημάτων εισηγούμαστε όπως εξεταστεί το ενδεχόμενο να παραπέμπονται όλα τα μεταχειρισμένα οχήματα στον αντιπρόσωπο για έλεγχο των ανακλήσεων πριν την εγγραφή τους στην Κυπριακή Δημοκρατία».
H επίμαχη εγκύκλιος
Σε σχέση με τον όρο εντολής της Ερευνητικής Επιτροπής για τους Takata, που αφορά στην έκδοση της εγκυκλίου του Τμήματος Οδικών Μεταφορών, ημερ. 21 Μαρτίου 2017, αυτή αφορά την ενημέρωση του Συνδέσμου Εισαγωγέων Μηχανοκίνητων Οχημάτων σε σχέση με τη νέα διαδικασία για τις ανακλήσεις οχημάτων. Συγκεκριμένα, στην εγκύκλιο προς τον Σύνδεσμο Εισαγωγέων Μηχανοκίνητων Οχημάτων (με κοινοποίηση στον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων) με τίτλο «Ανακλήσεις οχημάτων», της 21ης Μαρτίου 2017, που υπογράφεται από τον τότε διευθυντή του ΤΟΜ, Γιάννη Νικολαΐδη, περιγράφεται η διαδικασία για τις ανακλήσεις οχημάτων, ωστόσο δεν καθορίζεται το ποιος θα φέρει την ευθύνη για την πληροφόρηση των ιδιοκτητών μεταχειρισμένων οχημάτων από τρίτες χώρες όπως Ιαπωνία και Σιγκαπούρη, σε περίπτωση ανάκλησης ελαττωματικών και επικίνδυνων εξαρτημάτων (δημοσίευμα «Π»/Μιχ. Χατζηστυλιανού, 21/10/2024).
Με καθυστέρηση…
Σημειώνεται ότι ο υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Αλέξης Βαφεάδης, είχε ενημερωθεί από τον ίδιο τον πατέρα του Κυριάκου Όξινου, Γιάννο Όξινο, για τον κίνδυνο των Takata, δυο μήνες μετά τον θάνατο του γιου του τον Γενάρη του 2023 (συνέντευξη Γιάννου Όξινου στη Cyprus Mail, 06/02/2025) και λίγες μέρες μετά που ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου του (01/03/2023). Το θέμα των ελαττωματικών αερόσακων πήρε τεράστιες διαστάσεις, που ανάγκασαν την κυβέρνηση να λάβει αποφάσεις μετά από πιέσεις της Βουλής και Μέσων Ενημέρωσης (το ξεκίνησε και επέμενε η Κάτια Σάββα, Alpha TV), έπειτα από τον θάνατο σε τροχαίο της νεαρής Στυλιανής Γιωργαλλή, στις 21 Οκτωβρίου του 2024. Οι οικείοι των δύο νεαρών υποστηρίζουν ότι, βάσει επιστημονικών ευρημάτων, οι θάνατοι των αγαπημένων τους προσώπων συνδέονται με ελαττωματικούς αερόσακους.
Απάντηση υπουργού
Ο «Π» ρώτησε γραπτώς τον υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Αλέξη Βαφεάδη, αναφορικά με το (α) πότε ενημερώθηκε για την επικινδυνότητα των αερόσακων (Takata κ.λπ.) και για τον μεγάλο αριθμών των ανακλήσεων οχημάτων των οποίων εκκρεμούσε αντικατάσταση ελαττωματικού αερόσακου και σε ποιες ενέργειες είχε προβεί μετά την ενημέρωσή του, (β) Μετά τη γραπτή ενημέρωση από την αναπλ. δ/ντρια του ΤΟΜ, Ελένη Πίπη Χατζηκώστα, ημερομ. 13/10/2023, για τις ανακλήσεις οχημάτων, τι έκανε ως υπουργός ώστε να αρχίσει η συμμόρφωση των εμπλεκομένων πλευρών. Ο κ. Βαφεάδης απάντησε στον «Π» ως εξής: «Μετά από αίτημά σας για απάντηση ερωτημάτων, σεβόμενος την εν εξελίξει διαδικασία της Ερευνητικής Επιτροπής, δεν θα απαντήσω σε ερωτήσεις, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι το θέμα έτυχε χειρισμού επί της ουσίας. Στην Ερευνητική Επιτροπή θα κατατεθεί κάθε λεπτομέρεια των γεγονότων σε πνεύμα απόλυτης διαφάνειας».
