Στη Λευκωσία δεν έκρυβαν χθες το γεγονός ότι η προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα, Μαρία Ανχελα Ολγκίν, η οποία άρχισε επαφές στη Λευκωσία, έχει να αντιμετωπίσει επιπλέον δυσκολίες οι οποίες σαφώς δημιουργούν δυστοκία στην απόπειρά της να κρατήσει κάποιο μορφής ένταση στις συνομιλίες με τις δύο πλευρές. Μόνο αν εμφανιστεί έτοιμη να ακούσει αλλά και να στείλει το μήνυμα ότι οι προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών δεν μπορούν να συνεχίζονται σε διηνεκές έχει πιθανότητες να αντιμετωπίσει τις θέσεις και απόψεις των πλευρών.
Είναι οφθαλμοφανές ότι στη σειρά των δυσκολιών και δισεπίλυτων θεμάτων που φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει παραγωγικά η Κολομβιανή διπλωμάτης είναι και το πιεστικό σε αυτή τη φάση χρονοδιάγραμμα που έχει ενώπιόν της. Το οποίο, με βάση τα γεγονότα, εκτός από πιεστικό είναι και αναγκαίο, όπως υποστηρίζουν κύκλοι των Διεθνούς Οργανισμού.
Οι επί του παρόντος φιλοδοξίες της αξιωματούχου των Ηνωμένων Εθνών περιορίζονται στην προσπάθεια να προλειάνει το έδαφος ώστε να καταφέρει να φέρει τις πλευρές με βάση τους στόχους του Γενικού Γραμματέα στα τέλη Ιουλίου σε μια νέα άτυπη πενταμερή. Να τηρήσει εν ολίγοις τα χρονοδιαγράμματα όπως τα καθόρισε ο Γενικός Γραμματέας τον περασμένο Μάρτιο. Ο Αντόνιο Γκουτέρες ωστόσο είχε σχεδιάσει, προτείνει και ανακοινώσει και το πακέτο ΜΟΕ και συνέστησε στις πλευρές να συμφωνήσουν ενδιάμεσα των δυο άτυπων πενταμερών. Η δυστοκία ωστόσο να αναζητηθούν λύσεις ακόμη και στα χαμηλής εμβέλειας ζητήματα, τα ελάχιστα δηλαδή που είχαν να αντιμετωπίσουν οι πλευρές, δυσκολεύει αφάνταστα οποιοδήποτε αποτέλεσμα το οποίο φιλοδοξεί να φέρει σε αυτή τη χρονική συγκυρία η Ολγκίν διά της παρούσας αποστολής της.
Ο χρόνος καθοδηγεί την Ολγκίν
Με βάση αυτή τη λογική μάλλον η Κολομβιανή διπλωμάτις στέλνει το μήνυμα ότι δεν έχει χρόνο να χάσει. Αυτό διεφάνη μετά και τη συνάντηση που είχε χθες με τον Νίκο Χριστοδουλίδη: Δηλώνει ευθαρσώς ότι ο στόχος της είναι να επιτευχθεί απτή πρόοδος σε όλα τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) που συμφωνήθηκαν τον Μάρτιο κατά την άτυπη διευρυμένη συνάντηση, στη Γενεύη.
Η Μαρία Άνχελα Ολγκίν, εν ολίγοις, σημειώνει ότι αυτός ο στόχος είναι ο κυρίαρχος τη δεδομένη στιγμή, θα εργαστεί σκληρά για την επίτευξή του και αυτό είναι το σκεπτικό της παρούσας προσπάθειάς της. Προς ενίσχυση των στόχων της εκτίμησε ως θετικό το κλίμα που επικράτησε τον Μάρτιο στη Γενεύη με την πραγματοποίηση της άτυπης συνάντησής της.
Οι διεργασίες
Η Κολομβιανή αξιωματούχος δεν βρίσκεται μόνο αντιμέτωπη με το χρονοδιάγραμμα της επόμενης προγραμματισμένης -ισχύει ακόμη- πενταμερούς. Θα πρέπει να λάβει υπόψη της εσωτερικές «εκλογικές» διεργασίες στα κατεχόμενα, οι οποίες ολοκληρώνονται τον Οκτώβριο. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι καθοριστικό για τους σχεδιασμούς των Ηνωμένων Εθνών. Όχι μόνο για την πιθανότητα να εμπεδωθεί ένα διαφορετικό κλίμα εντός της τουρκοκυπριακής κοινότητας με νίκη της αντιπολίτευσης αλλά και να δημιουργηθούν ισχυρά ερείσματα για έναν νέο γύρο παραγωγικού διαλόγου.
Με τα σημερινά επικρατούντα δεδομένα κυρίως στα κατεχόμενα, είναι σαφές ότι η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ θα έχει μεγάλες δυσκολίες να βάλει σε μια ροή τις εξελίξεις έστω και σε σχέση με τα προτεινόμενα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Αν αντικριστεί η νέα προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας με όρους κινητικότητας, σαφώς και η ενεργοποίηση εκ νέου της Μ. Ολγκίν αλλά και ο διορισμός ειδικού απεσταλμένου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Γιοχάνες Χαν, αποτελεί ένδειξη ενεργοποίησης δύο βασικών πυλώνων δράσης για το Κυπριακό. Μια τέτοια ταυτόχρονη κίνηση, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως σημαντικό βήμα.
Δυστοκίες και… σφετερισμός
Το κλίμα ωστόσο έχει στραβώσει ακόμη περισσότερο και προφανώς θα το διαπιστώσει η απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα στην πρώτη μετά από καιρό συνάντηση που θα έχει με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη.
Όλες οι πληροφορίες των τελευταίων ημερών από τα κατεχόμενα υποστηρίζουν ότι ο Ερσίν Τατάρ, στη συνάντηση που θα έχει αύριο με την αξιωματούχο των Ηνωμένων Εθνών, θα αναλώσει τον χρόνο του στη διατύπωση της στάσης του για τα ζητήματα που προέκυψαν από τις νομικές υποθέσεις σε βάρος σφετεριστών των ελληνοκυπριακών περιουσιών.
Η ανάδειξη του ζητήματος αυτού προκάλεσε ένταση, πανικό αλλά και σοκ στα κατεχόμενα γιατί βρέθηκε στον αέρα ένα ολόκληρο σύστημα δραστηριοποίησης για περιουσίες τις οποίες μια ομάδα της καθεστηκυίας τάξης στην κοινότητα για δεκαετίες έχει εκμεταλλευτεί κτίζοντας στην ουσία το βασικό κομμάτι της εσωτερικής οικονομίας. Ο Ερσίν Τατάρ εξυπηρετώντας αυτή την ομάδα των παρανομούντων βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση κυρίως εν μέσω μιας πολύ αμφίρροπης διεργασίας για την ανάδειξη νέου ηγέτη της κοινότητας. Οι αντιδράσεις Τατάρ αποδεικνύουν, όπως σημειώνουν τουρκοκυπριακές πηγές, ένα πρωτόγνωρο αδιέξοδο, νευρικότητα και αμηχανία για το πώς θα χειριστεί τις εξελίξεις.
Η εκ των πραγμάτων συζήτηση για το ζήτημα αυτό δημιούργησε ένα διαφορετικό κλίμα από αυτό που αναμενόταν, κυρίως από εκείνους που θίχτηκαν οικονομικά ως αποτέλεσμα της παράνομης αξιοποίησης των ακινήτων στις κατεχόμενες περιοχές.
Ο «φερέγγυος»
Ο υπερτονισμός του ζητήματος από τον Ερσίν Τατάρ εμπεριέχει ορισμένες δυναμικές οι οποίες εκ των πραγμάτων δεν φέρνουν αποτελέσματα για τον ίδιο:
• Επιμένει να αναδείξει το εαυτό του ως τον μοναδικό φερέγγυο προστάτη-υπερασπιστή των Τ/Κ τους οποίους παρουσιάζει να «απειλούνται» από τα εντάλματα για τους σφετεριστές.
• Επιχειρεί να ανεβάσει τα εθνικιστικά αντανακλαστικά, καλλιεργεί τον φόβο για πιθανή απώλεια περιουσιών, ενώ αποπειράται να αποδείξει ότι ο ίδιος είναι ο εγγυητής της κυριαρχίας του ψευδοκράτους.
• Εκμεταλλεύεται ένα νομικό πρόβλημα, τουλάχιστον έτσι το παρουσιάζει η Κυπριακή Δημοκρατία, σε πολιτικό βήμα με στόχο να αλλάξει το δυσμενές κλίμα για τον ίδιο στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.
Αντιπολίτευση στην αντεπίθεση
Οι συζητήσεις και αντιδράσεις των τελευταίων ημερών οδηγούν την αντιπολίτευση στην κοινότητα να επαναφέρει και να ενισχύσει βασικά της επιχειρήματα:
• Αναδεικνύει το γεγονός ότι η πρακτική για τις ελληνοκυπριακές περιουσίες δημιουργεί ανασφάλεια και εντείνει την διεθνή απομόνωση των Τουρκοκυπρίων.
• Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης εστιάζονται και στο γεγονός ότι η συνεχής αναφορά για τη λύση δύο κρατών έχει εκτρέψει τις συζητήσεις σε πορεία πλήρους αδιεξόδου και δεν συνδράμει στη διαμόρφωση σοβαρής και ενδελεχούς ανάληψης πρωτοβουλιών για συνολική διευθέτηση του προβλήματος.
• Εστιάζουν ακόμη και στις ανεξέλεγκτες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες με την πλήρη οικονομική εξάρτηση από την Τουρκία αλλά και στην πορεία συρρίκνωσης και σταδιακής εξαφάνισης των Τουρκοκυπρίων.
«Η δικής μας πολιτική»
Η στάση της αντιπολίτευσης δημιουργεί φραγμό στους εθνικιστές στην κοινότητα οι οποίοι αντιδρούν αντανακλαστικά μιλώντας για αντίποινα στα οποία ωστόσο η όποια αναφορά γίνεται ως αποτέλεσμα των έντονων συζητήσεων για το θέμα των περιουσιών.
Η αντιπολίτευση επιτίθεται στη λεγόμενη κυβέρνηση και τη στάση της, ενώ σημειώνει ότι στο ζήτημα αυτό η διέξοδος δεν είναι η έκφραση εθνικιστικών κορωνών αλλά η αναζήτηση νομικών λύσεων. Ιδιαίτερη μάλιστα αίσθηση αποτέλεσε η θέση της Onur Borman, μίας από τις πρώτες γυναίκες υπουργούς της λεγόμενης κυβέρνησης, η οποία υποστήριξε ότι την ευθύνη για ό,τι συμβαίνει σήμερα τη φέρουν οι ηγεσίες των Τουρκοκυπρίων. «Εμείς δεν φτιάξαμε τον οικιστικό νόμο, αυτές οι κατασκευές δεν έγιναν με την άδειά μας, εμείς δεν δώσαμε τις άδειες; Τότε γιατί αυτοί οι άνθρωποι είναι θύματα; Αυτοί οι πολίτες δεν ενήργησαν μόνοι τους. Αυτό ήταν μια κρατική πολιτική. Τώρα, αντί να τους υπερασπιστούμε, σιωπούμε ή σώζουμε την κατάσταση με κενά εθνικιστικά συνθήματα».
