Πριν από δύο μήνες, η πρόεδρος της Βουλής, Αννίτα Δημητρίου, έκλεισε αισίως τα 40 της χρόνια. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία που θεσπίστηκε τη δεκαετία του ’80, σε περίπτωση που δεν επανεκλεγεί πρόεδρος της Βουλής τον ερχόμενο Μάιο, καθίσταται αυτομάτως δικαιούχος των ωφελημάτων και προνομίων που απολαμβάνουν αποκλειστικά οι πρώην Πρόεδροι της Δημοκρατίας και της Βουλής. Προνόμια που οι πολίτες θεωρούν άκρως προκλητικά και μάλιστα ισχύουν διά βίου.
Συγκεκριμένα, οι πρώην Πρόεδροι έχουν στη διάθεσή τους: κρατική λιμουζίνα με όλα τα έξοδα πληρωμένα από το κράτος, ιδιαιτέρα γραμματέα με μισθό μέχρι €3.000 τον μήνα, φρουρά και οδηγό, ο οποίος είναι αστυνομικός. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, τα ωφελήματα αυτά «κλειδώνουν» μετά από 30 μήνες υπηρεσίας στο αξίωμα και ισχύουν εφ' όρου ζωής. Ωστόσο, η κ. Δημητρίου κατέθεσε πρόταση νόμου, η οποία θα συζητηθεί σήμερα στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, με την οποία καταργούνται τα διά βίου ωφελήματα για τους πρώην Προέδρους της Δημοκρατίας και της Βουλής και τίθενται όροι και προϋποθέσεις για την παραχώρησή τους. Η ίδια, μάλιστα, που επηρέαζεται άμεσα από τις προτεινόμενες αλλαγές, ζήτησε όπως η πρότασή της προωθηθεί προς ψήφιση το συντομότερο δυνατό, εφόσον εξασφαλίσει την πλειοψηφία.
Τι προτείνει η Αννίτα
Ειδικότερα, η πρόταση νόμου της προέδρου της Βουλής, Αννίτας Δημητρίου, προβλέπει τα εξής:
Παροχή υπηρεσιακού οχήματος: Θα παρέχεται μόνο κατά τα πρώτα πέντε χρόνια μετά την αποχώρηση από το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας ή της Βουλής.
Γραμματειακές υπηρεσίες: Οι πρώην Πρόεδροι θα έχουν δικαίωμα εξασφάλισης γραμματειακών υπηρεσιών υπό τον όρο ότι η εργασία του προσωπικού χρησιμοποιείται τεκμηριωμένα για τον σκοπό αυτό. Θα συνάπτεται συμβόλαιο, με μισθό που θα καθορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Οι πρώην Πρόεδροι θα έχουν τη δυνατότητα, αν το επιθυμούν, να επιλέξουν για γραμματέα πρόσωπο από το Δημόσιο.
Υπηρεσίες φρούρησης και ασφάλειας: Θα παρέχονται κατόπιν αξιολόγησης της κατάστασης κάθε πρώην Προέδρου από τον υπουργό Δικαιοσύνης, μετά από εισήγηση του αρχηγού της Αστυνομίας. Η σχετική απόφαση θα λαμβάνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, ενώ η διάρκεια της παροχής θα περιορίζεται σε τρία (3) έτη κάθε φορά, οπότε και θα γίνεται επαναξιολόγηση.
Η πρόταση της Ατταλίδου
Στη σημερινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών θα εξεταστεί, σε συνάρτηση με την πρόταση νόμου της προέδρου της Βουλής, και η πρόταση νόμου της βουλεύτριας του κόμματος Volt Cyprus, Αλεξάνδρας Ατταλίδου, η οποία προβλέπει τα εξής:
Κατάργηση των διά βίου ωφελημάτων των πρώην Προέδρων της Δημοκρατίας και της Βουλής.
Τα ωφελήματα για χρήση λιμουζίνας, όπως και του επιδόματος για ιδιαιτέρα γραμματέα, να παρέχονται μόνο κατά τα πρώτα πέντε χρόνια από την αποχώρησή τους από το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας και της Βουλής.
Για την εργοδότηση γραμματέα προβλέπεται μισθοδοσία στην κλίμακα Α2–Α5–Α7, αντί της θέσης Στενογράφου Πρώτης Τάξεως που προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία και εκτοξεύει τον μισθό στα €3.000 μηνιαίως. Επιπλέον, η μισθοδοσία της γραμματέως θα καταβάλλεται απευθείας από το Λογιστήριο της Δημοκρατίας και όχι μέσω του πρώην αξιωματούχου.
Σε περίπτωση που πρώην Προέδροι της Δημοκρατίας και της Βουλής αιτούνται στον υπουργό Δικαιοσύνης την παραχώρηση φρουράς ή και αύξηση των υφιστάμενων μέτρων ασφάλειας, να απαιτείται απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στην οποία θα καθορίζεται η χρονική διάρκεια παραχώρησης αυτών των μέτρων καθώς και η επαναξιολόγηση της αναγκαιότητάς τους. Προβλέπεται, επίσης, όπως η απόφαση αυτή κοινοποιείται στη Βουλή για ενημέρωση.
Ζητούν πλήρη κατάργηση
Στην ατζέντα της σημερινής συνεδρίασης της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής περιλαμβάνεται και μια τρίτη πρόταση νόμου, αυτή του προέδρου του Κινήματος Οικολόγων, Σταύρου Παπαδούρη. Σε αντίθεση με τις άλλες δύο προτάσεις, η συγκεκριμένη προβλέπει την πλήρη κατάργηση του ωφελήματος για χρήση λιμουζίνας, καθώς και του μηνιαίου επιδόματος των €3.000 για γραμματέα.
Η θέση των Οικολόγων υπέρ της κατάργησης των συγκεκριμένων ωφελημάτων είναι διαχρονική. Ο Γιώργος Περδίκης είχε επιχειρήσει επανειλημμένα στο παρελθόν, μέσω τροπολογιών κατά τη συζήτηση των κρατικών προϋπολογισμών, να τα καταργήσει παγώνοντας τα κονδύλια που τα χρηματοδοτούν. Ωστόσο, δεν τα κατάφερε, καθώς τα μεγάλα κόμματα τάσσονταν σταθερά εναντίον των προσπαθειών του, στοχοποιώντας τον πολιτικά και καθιστώντας τον το «μαύρο πρόβατο» της Βουλής.
Δεν επηρεάζονται οι 5 δικαιούχοι
Όποια από τις προτάσεις νόμου τελικά υιοθετηθεί, δεν μπορεί να εφαρμοστεί αναδρομικά. Σε διαφορετική περίπτωση, ο νόμος θα κριθεί αντισυνταγματικός, καθώς καταργεί ωφελήματα που ήδη καταβάλλονται. Συνεπώς, οι υφιστάμενοι δικαιούχοι δεν θα επηρεαστούν. Πρόκειται για πέντε πρώην Προέδρους της Δημοκρατίας και της Βουλής: τον Γιώργο Βασιλείου, τον Νίκο Αναστασιάδη, τον Μάριο Καρογιάν, τον Γιαννάκη Ομήρου και τον Δημήτρη Συλλούρη.
Τι ισχύει στην Ευρώπη;
Στο πλαίσιο της εξέτασης των τριών προτάσεων νόμου, η βουλεύτρια Αλεξάνδρα Ατταλίδου ζήτησε από τις υπηρεσίες της Βουλής να συγκεντρώσουν στοιχεία σχετικά με τα ωφελήματα που απολαμβάνουν πρώην υψηλόβαθμοι κρατικοί αξιωματούχοι στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, όπως Πρόεδροι, αντιπρόεδροι και Πρωθυπουργοί κρατών, καθώς και πρόεδροι ή επικεφαλής Κοινοβουλίων.
Στο αίτημα της Βουλής για πληροφόρηση ανταποκρίθηκαν 20 χώρες. Από την επεξεργασία των στοιχείων διαπιστώθηκε ότι το θέμα των παροχών και ωφελημάτων προς πρώην κρατικούς αξιωματούχους ρυθμίζεται με σχετική νομοθεσία. Ωστόσο, το ύψος των παροχών, τα είδη των ωφελημάτων και η διάρκεια παραχώρησής τους διαφοροποιούνται σημαντικά από χώρα σε χώρα.
Τι κατέδειξε η έρευνα της Βουλής
Φρουρές σε πρώην αξιωματούχους: Στις περισσότερες χώρες —Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Εσθονία, Ισπανία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία— προβλέπεται νομοθετικά η παροχή προσωπικής φρουράς σε πρώην αξιωματούχους. Ωστόσο, η διάρκεια της παροχής διαφέρει από χώρα σε χώρα. Συγκεκριμένα, στη Βουλγαρία, τη Λετονία και τη Σλοβενία η φρούρηση παρέχεται μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα μετά τη λήξη της θητείας τους. Στη Ρουμανία και τη Σλοβακία παρέχεται δικαίωμα προστασίας διά βίου, ενώ σε χώρες όπως η Εσθονία και η Ισπανία οι υπηρεσίες ασφάλειας παρέχονται μόνο στον βαθμό που κρίνεται αναγκαίο.
Γραμματειακές υπηρεσίες Στις περισσότερες χώρες —Βέλγιο, Βουλγαρία, Εσθονία, Ισπανία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Φινλανδία— προβλέπεται με σχετική νομοθεσία η παραχώρηση στους πρώην Προέδρους χώρου εργασίας και γραφείου, γραφειακού εξοπλισμού, καθώς και υπηρεσιών υποστήριξης, όπως γραμματειακών και συμβουλευτικών. Η διάρκεια της παροχής συνήθως αντιστοιχεί στον χρόνο που ο πρώην αξιωματούχος κατείχε το αξίωμα. Ωστόσο, παρατηρούνται διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα όσον αφορά το ύψος και τη μορφή των παροχών.
Χρήση λιμουζίνας: Στις περισσότερες χώρες οι πρώην Προέδροι έχουν το δικαίωμα χρήσης υπηρεσιακού αυτοκινήτου με οδηγό και κάλυψη των εξόδων για καύσιμα και συντήρηση. Στη Γερμανία και στην Ισπανία δικαιούνται εκτός από το αυτοκίνητο με οδηγό και δωρεάν μετακινήσεις με κρατικά χερσαία, θαλάσσια και τακτικά αεροπορικά μέσα.
