«Αν ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ νομίζει ότι με επιστολές ή με πληρωμένες καταχωρίσεις εκβιάζεται η κυπριακή κυβέρνηση, προφανώς δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει», είπε την Κυριακή που μας πέρασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης. Μετά από αυτό, νομίζω πως κανείς δεν μπορεί να περιμένει πως η ηλεκτρική διασύνδεση είναι εφικτή, ό,τι και να λένε σε Αθήνα, Λευκωσία, Βρυξέλλες και Ισραήλ.
Το ερώτημα τώρα δεν είναι αν θα πληρώσουμε 25 εκατ. ευρώ φέτος και 125 εκατ. ευρώ σε βάθος πενταετίας για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου - Κρήτης που δεν θα γίνει. Το πραγματικό ερώτημα είναι πόσα από τα 251 εκατ. ευρώ που διεκδικεί ο ΑΔΜΗΕ για τις μέχρι τώρα εργασίες του θα εκδικάσει το δικαστήριο και αν σε αυτά θα προστεθεί και μεγαλύτερο ποσό. Όσο για το γεωπολιτικό όφελος που θα απέφερε η διασύνδεση Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, αυτή μετριέται πλέον σε διαχείριση της ζημιάς στις σχέσεις Αθήνας και Λευκωσίας (στο Ισραήλ έχουν σοβαρότερα θέματα για να ασχοληθούν τώρα). Σε αυτό κινδυνεύει να προστεθεί και το γκριζάρισμα άλλων θαλάσσιων ζωνών από την Τουρκία, αλλά και το ξόδεμα πολύτιμου πολιτικού κεφαλαίου των Μητσοτάκη/Χριστοδουλίδη.
Και αυτό δεν έγινε γιατί έβαλε βέτο η Τουρκία παρεμποδίζοντας τις έρευνες στον βυθό όπως βολεύεται να λέει η Λευκωσία, ούτε γιατί δεν το θέλουν τα ιδιωτικά μικροσυμφέροντα και οι συνδικαλιστές της ΑΗΚ στην Κύπρο, όπως βολεύεται να ισχυρίζεται η Αθήνα. Το έργο δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί γιατί ο σχεδιασμός, τόσο ο οικονομικός όσο και ο διπλωματικός, ήταν λάθος από την αρχή. Τόσο λάθος που μπορεί κανείς βάσιμα να υποθέσει πως αυτοί που το σχεδίασαν δεν είχαν πρόθεση να το πραγματοποιήσουν. Δηλαδή, διπλωματικά ήταν μία μπλόφα προς την Τουρκία και ένα «αξεσουάρ» για τις τριμερείς, χωρίς να έχουν γίνει οι απαραίτητες διπλωματικές διεργασίες. Το να θεωρεί κανείς πως επειδή το στηρίζει θεωρητικά το Ισραήλ, οικονομικά η ΕΕ και λεκτικά οι ΗΠΑ, δεν είναι σοβαρός διπλωματικός σχεδιασμός αλλά ευσεβοποθισμοί.
Όσο για τον οικονομικό σχεδιασμό, είναι εξίσου αφελές να πιστεύει κανείς πως επειδή το έργο εξασφάλισε 657 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Connecting Europe Facility), θα μπορούσε να καταστεί οικονομικά βιώσιμο. Δηλαδή, ο Κύπριος καταναλωτής θα μπορούσε να σηκώσει το μεγαλύτερο μέρος του κόστους του έργου χωρίς να λαμβάνει υπόψη το τελικό κόστος, τα εγγυημένα έσοδα των επενδυτών του καλωδίου, τον ήδη πανάκριβο ηλεκτρισμό και το επιπλέον κόστος όσων πρέπει να γίνουν στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης. Το κυριότερο είναι αν έγινε (αν έγινε) διαπραγμάτευση αυτών των όρων και αν πραγματικά κάποιος από την Κυπριακή Δημοκρατία έδωσε στοιχεία σχετικά με κόστος, τιμές και χρεώσεις στον ΑΔΜΗΕ που να του εξηγούν πώς αυτά θα καθιστούσαν το έργο προσιτό για τον Κύπριο καταναλωτή. Ή μήπως, όπως και στο Κυπριακό, ξέρουμε τι δεν θέλουμε; Ακόμα και σήμερα, ξέρει κάποιος στην Κύπρο ποια είναι τα νούμερα που καθιστούν οικονομικά βιώσιμο (όχι συμφέρον) το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης ή είναι ντροπή και μόνο να κάνουμε τους υπολογισμούς, καθώς πρόκειται πρωτίστως για γεωπολιτικής σημασίας έργο με στρατηγικούς συμμάχους;
Η ντροπή σε όλα αυτά είναι οι δημόσιες αντιπαραθέσεις με την Ελλάδα, από την οποία εξαρτόμαστε για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε στο νησί. Η ντροπή του να πληρώνουμε για ακόμη ένα έργο που δεν μπορεί να υλοποιηθεί, όπως οι αυτοκινητόδρομοι, το τερματικό φυσικού αερίου στο Βασιλικό και η υπολειτουργία βασικών υπηρεσιών της Κυπριακής Δημοκρατίας που εκπέμπουν πλέον εικόνα «fail state». Ντροπή ακόμη που επιστρέφουμε πολύτιμα ευρωπαϊκά λεφτά που μας δόθηκαν απλόχερα και τελικά να ελεγχόμαστε πάλι από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Ντροπή που σε λίγα χρόνια θα υπάρχουν κράτη εκτός ΕΕ που θα είναι πιο συμβατά με την Ευρώπη και θα μπορούν να αντλήσουν περισσότερους πόρους. Με αυτά υπόψη, είναι θέμα χρόνου να περάσει το επόμενο έργο που πληρώνουμε χωρίς να κατασκευάζεται.
